Danıştay 9. Daire 1991/2290 Esas 1992/946 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1992
Karar No : 946
Esas Yılı : 1991
Esas No : 2290
Karar Tarihi : 24/03/992

2464 SAYILI BELEDİYE GELİRLERİ KANUNUNDA SERVİS ARAÇLARI VE BUNLARIN ÇALIŞMALARINI HARÇ KONUSU EDEN BİR HÜKMÜN YER ALMADIĞI, DİĞER TARAFTAN SERVİS ARAÇLARININ ÇALIŞMALARI İLE İLGİLİ OLARAK BELEDİYECE YERİNE GETİRİLMİŞ BİR HİZMET BULUNMADIĞI CİHETLE BU HUSUSTA 1580 SAYILI KANUNA GÖRE BİR ÜCRET TALEP EDİLMESİNİN DE MÜMKÜN OLMADIĞI HK.
… Belediye Meclisi Tarife Kararının otobüs ve minibüs ruhsat harçları bölümünde "otobüsler içinde ayda maktuen (Belediyece işçi ve öğrenci taşınması için ruhsat verilen) … lira alınmasına ilişkin kısmının iptali ve bu tarife kararınadayanılarak yükümlüden ihbarname ile istenilen aylık … lira ruhsat harcının kaldırılması istemiyle açılan davayı; yükümlüden istenilen paranın 2576 sayılı Kanunun değişik 6/a maddesinde belirtilen benzeri mali yükümlülüklerden olduğu kabul edilerek dosyanın incleenmesine geçildiği, belediyelerin hem 1580 sayılı Belediye Kanununa göre, hemde 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97.maddesine göre yapılan hizmetlerden dolayı tarife düzenleme ve tarifeye göre ücret alma yetkilerine sahip bulunduğu, davaya konu tarife kararında kanuni dayanak olarak 2464 sayılı Kanunun 97.maddesiyle 1580 sayılı Kanunun 15. 70. ve 110.maddelerinin dayanak gösterildiği, davacı vekili tarafından, belediyenin talep edilen ücret karşılığında herhangi bir hizmetinin bulunmadığı, ileri sürülmekte ise de, 1580 sayılı kanunun 15.maddesi uyarınca belediyeler tarafından verilen ruhsat nedeniyle nakliye vasıtalarının sağlamlığı temizliği ve burada çalışanların ehliyet ve sağlıklarının murakabe edilmesi görevi belediyelere verilmiş bulunduğundan, bu görev nedeniyle belediye tarafından hizmet verildiğinin kabulü gerektiği, diğer taraftan 1990 yılında aynı yönde yapılan düzenleme ile aylık olarak talep edilen … lira ücretin, 1991 yılı için % 50 artırılmak suretiyle … liraya çıkarıldığı, günün ekonomik koşulları nazara alındığında ücret artışında fahiş bir durum bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
Bir kamu hizmetinden dolayı harç alınabilmesi, bu hizmetin kanunla harç konusu edilmesi ve bu hususla ilgili düzenlemelerin de kanunda yer alması, Anayasanın 73.maddesinin 4.fıkrası hükmü gereğidir.
Belediye hizmetlerinden hangilerinin harç konusu olduğu, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunuda tek tek sayılmak suretiyle gösterilmiştir.
Servis araçları ve bunların çalışmalarını harç konusu eden bir hüküm, 2464 sayılı kanunda yer almamış olduğu gibi, bu hususta başka bir kanunla da yasal düzenlemede bulunulmamıştır.
Ancak belediyelerin, 2464 sayılı kanunun 3239 sayılı Kanunla değişik 97.maddesine göre ücret alma yetkileri mevcuttur. Bu ise, harç ve katılma payı dışında ilgililerin isteğine bağlı olarak yerine getirilecek hizmetin karşılığı olarak alınacaktır.
Diğer taraftan; 1580 sayılı Belediye Kanununun 15 ve 19.madde hükümleri ile belediye sınırları içinde toplu taşım araçları çalıştırılması belediyenin tekeline verilmiştir. Belediyenin tekelinde bulunan bir hizmetin başkalarına devri nedeniyle bir ücret alınacağı düşünülebilir ise de; bu husus, umumun istifade edebileceği tarifeli toplu taşım araçlarıyla ilgili olup, umumun istifade etmesi söz konusu olmayan tarifesi gayrimuayyen servis araçlarını kapsadığı kabul edilemez.
Bu durumda servis araçlarının çalışmaları ile ilgili olarak ücret istenebilmesi, bu hususta belediyece yerine getirilmiş bir hizmetin bulunması halinde mümkün olur.
Olayda, bu araçların çalışmaları ile ilgili olarak belediyece yerine getirilmiş bir hizmet bulunmadığı cihetle bu hususta bir ücretin talep edilmesi de mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle, … Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.