BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi 2019/656 Esas 2019/1660 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/656
KARAR NO : 2019/1660
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ: İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
NUMARASI : 2017/741 Esas - 2018/434 Karar
TARİHİ: 18/04/2018
DAVA: Tazminat
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle mahkemenin görevsziliğine dair verilen karara karşı davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı şirket bünyesinde SGK'lı olarak çalışmakta iken kendisine ya işten ayrılmasını ya da acentelik almasını davalının teklif ettiğini, müvekkilinin de bu baskı nedeniyle davalı ile 15/04/2010 tarihli acentelik sözleşmesini ve bu sözleşmeye bağlı cari hesap sözleşmesi ile eki sözleşmeleri imzalamış olduğunu, böylece İzmir Bölge Müdürlüğüne bağlı Özkanlar Şubesi yükümlülüklerinin sözleşme gereği yerine getirdiğini, müvekkilinin bilahare Bornova ... Noterliğinin 02/01/2017 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarnamesi ile haklı nedenle sözleşmeyi fesh ettiğini, fesh gereği 04/01/2017 tarihinden şube devrinin yerine getirildiğini, müvekkilinin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini harfien yerine getirdiklerini, davalıya müşteri kazandırdığını, buna rağmen davalının 6 aylık periyotlarda masraf güncellemesini yapmadığını, motorin gideri, araç tamir masrafları, personel maaş ve SGK primlerindeki farkları, kira farkları gibi giderleri cebinden ödemek zorunda kaldığını, hasarlanan kargo tazminatlarının müvekkilinin hak edişlerinden kesildiğini, davalı tarafından belirlenen fiyatların rakip firmaların oldukça üstünde olması nedeniyle müvekkilinin rekabet imkanının ortadan kaldırıldığını, bu sebeple önlenemez ciro kaybı meydana geldiğini, davalı tarafından müvekkilinin hak edişlerine bloke konulduğunu, esasen müvekkilinin hali hazırda acentelik sözleşmesinin imzalanmasından önceki çalışma prensibine göre çalışmaya devam ettiğini, acentelik sözleşmelerinin kağıt üstünde olduğunu, sözleşmeden önceki şube müdürü pozisyonunun devam ettiğini, çalışanların sigorta primlerinin dahi davalı tarafından ödendiğini müvekkilinin acente değil ... Kargoya bağlı şube müdürü olduğunu beyan ederek davalının masraf güncellemesi yapmaması sebebiyle şimdilik 10.000,00-TL, şubede çalışan işçilere ödenen işçilik alacaklarından dolayı 10.000,00-TL, müvekkilinin hak edişinden kesilen hasar tazminlerine ilişkin şimdilik 2.500,00-TL, davalı tarafından yapılan haksız faiz kesintisi toplamına mahsuben şimdilik 1.250,00-TL davalı tarafından müvekkili hak edişinde yapılan haksız müşteri fatura kesintisine mahsuben 1.250,00-TL'nin fesih tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsili ile sözleşme gereği müvekkilinden alınan 30.000 USD bedelli teminat senedin müvekkiline iadesini talep ve dava etmiştir.Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkiline ait ... İrtibat Bürosunun davalı ile yapılan 27/03/2010 tarihli sözleşme ile ekli sözleşmeleri gereğince işletmesinin davacıya acente olarak devredildiğini, davacının tek taraflı isteği üzerine sözleşmenin feshedilip, şube devri yapıldığını, sözleşmenin tek taraflı fesih hakkı tanımadığını, davacının basiretli bir iş adamı gibi davranmadığını, davacının bir zararı var ise bunu kendisinin kusurundan kaynaklandığını, davacının masraf güncellemesi talebinin haksız olduğunu, davacının tüm hak edişlerinin zamanında ve sözleşmeye uygun olarak ödendiğini, cari hesaptan yapılan kesintilerin sözleşmeye uygun olduğunu, davacının iadesini talep ettiği teminat senedinin var olduğunu yazılı delille ispat etmesi gerektiğini beyan ederek, davanın reddini savunmuştur.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda verilen ve istinaf başvurusuna konu edilen 18/04/2018 tarihli ilamla; somut uyuşmazlıkta 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesine göre, mahkemenin görevsiz olduğu, İstanbul İş Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine, dosyanın görevli iş mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Bu karara karşı davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle: davacı tarafından acentelik sözleşmesinin baskı ile imzalatıldığı ve acentelik sözleşmesinden kaynaklı masraf güncellemesi yapılmaması nedeniyle alacak, kendi nezdinde çalışan işçilere ait kesilen kıdem tazminatlarının iadesi, kesinti yapılan hasar tazminlere ilişkin alacak, faiz kesintisinin iadesi, müşteri fatura kesintilerinin iadesi ve senedin iadesini talep edildiğini, taraflarınca taraflar arasında akdedilen acentelik sözleşmesinin tüm şartlarıyla bir acentelik vasfı taşıdığını, herhangi bir baskı bulunmadığını ve yapılan kesintilerin tamamının sözleşme hükümlerine uygun olarak kesildiğinin savunulduğunu, davacının taraflar arasındaki acentelik ilişkisine mevcudiyetini bilerek davayı Asliye Ticaret Mahkemesinde ikame ettirdiğini, alacak davasının kaynağının davacı ile müvekkili şirket arasında akdedilen acentelik sözleşmesi olup işbu davada Asliye Ticaret Mahkemelerinin görevli olduğunu, taraflar arasında hizmet akdi bulunmadığından işbu davada iş mahkemelerinin görevli olmasının da mümkün olmadığını, TTK'nın 4-5 maddeleri gereği Asliye Ticaret Mahkemelerinin görevli olduğunu, bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin görevsizlik kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin haklı feshine dayalı olarak sözleşmeden kaynaklı alacakların ve davalı tarafından yapılan haksız kesintilerin tazmini, sözleşme imzalanması akabinde verilen 30.000 USD tutarlı teminat bonosunun iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece, yazılı gerekçe ile görevsizlik kararı verilmiş, bu karara karşı davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.İstinaf incelemesi HMK'nın 355. maddesi uyarınca istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Taraflar arasında acentelik sözleşmesi imzalandığı, davadaki taleplerin bu sözleşmeye dayalı olduğu hususu ihtilafsızdır.Yargıtay 11. HD'nin 2012/10953esas 2012/14137 karar 24/09/2012 tarihli emsal karar içeriğinde de işaret edildiği üzere; dava dilekçesindeki istem itibariyle, dava acentelik sözleşmesinin haklı feshine dayalı olarak, sözleşmeden kaynaklı alacakların ve davalı tarafından yapılan haksız kesintilerin tazmini, sözleşme imzalanması akabinde teminat olarak verildiği ileri sürülen 30.000 USD tutarlı bononun iadesi istemine ilişkin olup taraflar arasındaki uyuşmazlık acentelik sözleşmesinden kaynaklanmaktadır.Acentelik ilişkisi TTK'da düzenlenmiş olup aynı yasanın 4/1.a maddesine göre mutlak ticari dava niteliğindeki bu tür davalarda ticaret mahkemeleri görevlidir. Bu durumda iş mahkemesinin görevli olduğundan bahisle görev yönünden davanın reddine dair ilk derece mahkemesi kararı isabetsiz olduğundan, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK'nın 353/1.a.3 maddesi uyarınca kararın kaldırılmasına dair aşağıdaki karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;1-HMK'nın 353/1.a.3 maddesi uyarınca, ilk derece mahkemesinin istinafa konu görevsizlik kararının KALDIRILMASINA,2-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 3-Davalı tarafından yatırılan istinaf peşin harcının ilk derece mahkemesi tarafından, talep halinde davalıya iadesine, 4-Davalı tarafından istinaf başvurusu için yapılan yargılama giderlerinin, ilk derece mahkemesince, esas hükümle birlikte yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine,5-Gerekçeli kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,6-Dosyanın, derhal kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair;HMK'nın 353/1.a.3. maddesi uyarınca, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 19/12/2019 tarihinde oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.