Danıştay Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2013/10399 Esas 2017/6223 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/10399
Karar No : 2017/6223

Davacı :
Vekili :
Davalı :
Vekili :

Davanın Özeti : Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinin son paragrafının, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 12.09.2011 tarih ve 6744 sayılı uygulama talimatı ile 06.10.2011 tarih ve 7596 sayılı uygulama talimatının ve 01.10.2012 tarih ve 182068 sayılı işleminin; Yönetmeliğin 53. maddesinde özel tüketim vergisi ödenmeden alınacak, ithal edilecek araçların tesciline ilişkin düzenlemeler yapıldığı, park yerine ilişkin düzenleme bu madde içerisinde yer aldığından uygulamada bir anlamda tüm engelli park yerlerinin özel tüketim vergisi ödemeyerek birinci elden araç alanlara tahsis edildiği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nda engelli kartlarına ilişkin düzenleme bulunmadığı, Kanunda Emniyet Genel Müdürlüğü'ne böyle bir görev verilmediği, vergisini tam ödediği için ayrımcılığa uğradığı, aracın vergisinin ödenmemesi, özel tertibatlı olup olmaması gibi hususların engellilik için kriter olmadığı, engellilik durumu varsa park kartının verilmesi gerektiği, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunu'nun 1. ve 4. maddelerine de aykırılık teşkil ettiği, Bakanlığa kanunla verilen bir yetki olmadığı halde engellilerle ilgili mevzuat oluşturulduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yönetmeliğin koordinatörlüğünde; Çevre ve Şehircilik, Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Maliye, Milli Eğtim, Sağlık, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlıkları ile Hazine Müsteşarlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı yetkillilerinin katılımıyla yapılan toplantılar neticesinde düzenelendiği, park kartlarına ilişkin düzenlemede de kartın verilmesi, kullanılması ve iptaline dair usul ve esasları belirleme konusunda Emniyet Genel Müdürlüğü'ne yetki verilidiği savunulmaktadır.

Düşüncesi : Engelliler için taşıt park kartlarının verilmesine ilişkin usul ve esasların Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenmesi yetkisi veren Yönetmelik maddesi ile bu madde kapsamında verilen yetki uyarınca anılan Genel Müdürlük tarafından kriterler belirlenmesine ilişkin uygulama talimatlarında, söz konusu düzenleyici işlemler uyarınca davacının park kartı talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, düzenlemelerin ayrımcılığa yol açmadığı bilakis kriterler getirilerek sınırlı sayıdaki park yerlerinden engellilerin kolaylıkla yararlanabilmesinin sağlanacağı, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53. maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinin son paragrafının, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 12.9.2011 günlü, 6744 sayılı Uygulama Talimatı ile 6.10.2011 günlü, 7596 sayılı Uygulama Talimatının ve 1.10.2012 günlü, 182068 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 61. maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, “ engellilerin araçları için ayrılmış park yerlerinde park etmek yasaktır.” hükmü yer almaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na dayanılarak çıkarılan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 75. maddesinde, “H” sınıfı sürücü belgesinin; hasta ve sakatların kullanabileceği şekilde özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacaklar için verilen sürücü belgesi olduğu belirtilmiş, 53. maddesinde özürlülere ait araçların trafik tescil kuruluşlarınca tescil işlemlerinin yapılması sırasında yapılacak işlemler düzenlenmiş ve dava konusu edilen ikinci fıkrasının (f) bendinin son paragrafında, talep halinde, trafik denetleme kuruluşları tarafından özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerinden istifade etmeleri amacıyla, özürlülere örneği Ek-47'de yer alan park kartının verileceği, park kartlarının verilmesi, kullanılması ve iptaline dair usul ve esasların Emniyet Genel Müdürlüğünce belirleneceği, Geçici 6. maddesinde ise Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, özürlülere ait özel tertibatlı araçlar ile özürlülük derecesi % 90 ve üzerinde olan özürlüler adına tescil edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara verilmiş olan ve üzerinde özürlülere mahsus işaret bulunan tescil plakalarının, araç sahiplerinin istemeleri halinde veya zayi, yıpranma ya da aracın bir başka tescil kuruluşuna nakli durumunda......nitelik ve ölçüleri gösterilen tescil plakaları ile değiştirileceği kurala bağlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 37. ve 44. maddelerine dayanılarak hazırlanan Otopark Yönetmeliği'nin 4/ı maddesinde, umumi bina ve bölge otoparkları ile genel otoparkların giriş-çıkış ve asansörlerine en yakın yerlerinde birden az olmamak şartıyla, her 20 park yerinden birinin özürlü işareti konularak özürlüler için ayrılmasının zorunlu olduğu öngörülmüştür.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53. maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinin son paragrafında yer alan düzenlemenin uygulanmasını göstermek amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğünce çıkarılan 12.9.2011 günlü, 6744 sayılı Uygulama Talimatında; Yönetmeliğin 53 üncü maddesi kapsamında adına tescil edilmiş aracı bulunan veya “H” sınıfı sürücü belgesi olan özürlüler ile gazilerin trafik denetleme şube müdürlüklerine/ büro amirliklerine müracaatı halinde, kendilerine Yönetmeliğin Ek-47 deki örneğine uygun “Özürlüler İçin Park Kartı” verileceği, yine 6.10.2011 günlü, 7596 sayılı Uygulama Talimatında; özürlü park kartları düzenlenirken, şahsın “H” sınıfı sürücü belgesi varsa, sürücü belgesi fotokopisi ve dilekçesinin, adına tescilli özürlü aracı varsa araç tescil belgesi fotokopisi ve dilekçesinin, şahıs gazi ise gazilik belgesi ve dilekçesinin alınarak belge sıra numarasına göre bir dosyada muhafaza edileceği belirtilmiştir.
Ülkemizde plansız yapılaşmanın olduğu dönemlerde otopark olarak kullanılacak alanlar düşünülmediği gibi, planlı yapılaşmanın olduğu günümüzde de yine şehir planlamalarında otopark alanları talebi karşılayacak şekilde yapılmamaktadır. Bunun sonucu olarak özellikle büyük kentlerde trafiğe çıkan araç sayısının artmasına paralel olarak otopark sorunu had safhalara ulaşmıştır.
Bu nedenle, özürlülere ait araçlara verilmiş olan ve üzerinde özürlülere mahsus işaret bulunan tescil plakalarının da değiştirildiği dikkate alındığında sınırlı sayıdaki park yerlerinin yersiz ve haksız kullanımını önlemek amacıyla, özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerinden istifade etmeleri amacıyla park kartı verilmesi uygulamasında ve bu kartın verilmesi için bazı şartlar getiren Uygulama Talimatlarında hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Dolayısıyla yukarıda belirtilen mevzuata dayanılarak davacının yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin uygulama işleminde de mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinin son paragrafının, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 12.09.2011 tarih ve 6744 sayılı uygulama talimatı ile 06.10.2011 tarih ve 7596 sayılı uygulama talimatının ve 01.10.2012 tarih ve 182068 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Her ne kadar davacı tarafından uygulama talimatlarının tamamının iptali istenmiş ise de davacının iddiaları kapsamında iptal isteminin 12.09.2011 tarih ve 6744 sayılı uygulama talimatı yönünden; "Yönetmeliğin 53 üncü maddesi kapsamında adına tescil edilmiş aracı bulunan veya H sınıfı sürücü belgesi olan" ibaresiyle, 06.10.2011 tarih ve 7596 sayılı uygulama talimatı yönünden ise 3. maddesinin (a) ve (b) bentleri ile sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 53. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinin son paragrafı incelendiğinde;
Anayasanın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri düzenlenmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; bu Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı, karayollarında uygulanacağı, ancak aksine bir hüküm yoksa; karayolu dışındaki alanlardan kamuya açık olanlar ile park, bahçe, park yeri, garaj, yolcu ve eşya terminali, servis ve akaryakıt istasyonlarında karayolu taşıt trafiği için faydalanılan yerlerde de bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanunun 3. maddesinde park yeri; araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alan olarak tanımlanmış, 61. maddesinin (o) bendinde ise; engellilerin araçları için ayrılmış park yerlerine park etmenin yasak olduğu, bu bendin ihlali halinde para cezası uygulanacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin "Tescil Plakaları Nitelik ve Ölçüleri" başlıklı 53. maddesinde; tescil plakalarının niteliklerine ve ölçülerine ait esaslar belirtilmiş, engellilere ait araçların trafik tescil kuruluşlarınca tescil işlemlerinin yapılması sırasında izlenecek usullere yer verilmiş ve maddenin dava tarihinde yürürlükte bulunan son fıkrasında;
"Talep halinde, trafik tescil kuruluşları tarafından özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerinden istifade etmeleri amacıyla, özürlülere örneği Ek:47’de gösterilen park kartı verilir. Park kartlarının verilmesi, kullanılması ve iptaline dair usul ve esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir."
kuralına yer verilmiştir.
Yine 2918 sayılı Kanunun Emniyet Genel Müdürlüğünün, merkez, bölge,il ve ilçe trafik kuruluşları, görev ve yetkilerini düzenleyen 5. maddesinin (b) bendinin 7. fıkrasında araçların tescil işlemlerini yaparak belge ve plakalarını vermek, 8. fıkrasında sürücülerin belgelerini vermek, 9. fıkrasında ise ülke çapında taşıtların ve sürücülerin sicillerini tutmak, bunlara ilişkin teknik ve hukukî değişiklikleri işlemek, işlettirmek, istatistiksel bilgileri toplamak ve değerlendirmek Emniyet Genel Müdürlüğü'nün görevleri arasında sayılmıştır.
Yukarıya aktarılan mevzuat ve Anayasa'nın 10. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için

alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz." cümlesi birlikte değerlendirildiğinde, ülkemizde araçların tescil işlemlerini yürüten Emniyet Genel Müdürlüğü'ne park kartları hususunda yetki verilmesine ilişkin dava konusu düzenlemede hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı, engellilerin park yeri açısından sorunlar karşılaşmalarını ve mağduriyetlerini önlemek amacıyla onlar lehine ayrıca düzenleme yapılması yetkisinin yönetmelik ile anılan Genel Müdürlüğe bırakılması açısından da düzenlemede kamu yararına aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün 12.09.2011 tarih ve 6744 sayılı uygulama talimatında yer alan "Yönetmeliğin 53 üncü maddesi kapsamında adına tescil edilmiş aracı bulunan veya H sınıfı sürücü belgesi olan" ibaresiyle, 06.10.2011 tarih ve 7596 sayılı uygulama talimatının 3. maddesinin (a) ve (b) bentlerine gelindiğinde;
Dava konusu 12.09.2011 tarihli talimat ile Yönetmeliğin 53. maddesinin, yukarıda hukuka uygun bulunan, son fıkrası uyarınca 53. madde kapsamında adına tescil edilmiş aracı bulunan veya "H" sınıfı sürücü belgesi bulunan özürlülerin trafik denetleme şube müdürlüklerine /büro amirliklerine müracaatı halinde kendilerine Yönetmelik eki EK-47' de yer aldığı şekliyle "Özürlüler İçin Park Kartı" verileceği, 06.10.2011 tarihli talimatın 3. maddesinde ise özürlü park kartı düzenlenirken (a) bendinde; şahsın "H" sınıfı sürücü belgesi varsa sürücü belgesi fotokopisi ve dilekçesinin, (b) bendinde ise adına tescilli özürlü aracı varsa araç tescil belgesi fotokopisi ve dilekçesinin alınarak bir dosyada muhafaza edileceği kurallarına yer verilmiştir.
Dava konusu talimatların düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin "Sürücü belgelerinin sınıfları" başlıklı 75. maddesinde; hasta ve sakatların kullanabileceği şekilde özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacaklar için "H" sınıfı sürücü belgesi düzenleneceği kuralı yer almaktaydı.
Bu durumda Yönetmeliğin 53. maddesinde taşıt park kartlarının verilmesine ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilen Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından kartların verilmesine ilişkin belli kuralların getirildiği, yürürlükteki mevzuat ile aynı yönde olarak engellilerin daha konforlu yaşam sürmelerini sağlayacak şekilde sınırlı sayıdaki park yerlerinden engellilerin kolaylıkla yararlanması yönünde düzenlemeler yapıldığı, dava konusu talimatlarda üst hukuk normlarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar davacı tarafından düzenlemelerin 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanuna aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmekte ise de anılan Kanunun dava tarihinde yürürlükte bulunan 4. maddesinin (d) bendinde; kurum ve kuruluşlarca özürlülere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Özürlüler İdaresi Başkanlığının görüşünün alınmasının zorunlu olduğu hükmü yer almakta ise de dava konusu düzenlemelerin münhasıran engellilere ilişkin mevzuat düzenlemeleri olmayıp Kanunda ve Yönetmelikte yetki verilen kuruluşlarca bu yetkiler ile sınırlı olarak düzenleme yapıldığı görüldüğünden davacının bu yöndeki iddiasına itibar edilmemiştir.
Ayrıca engellilerin, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 2. bendi kapsamında yararlandıkları istisnanın veya 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 31. maddesinde yer alan engellilik indiriminin dava konusu talimatlarda belirlenen esaslarda kriter olarak alınmadığı, Genel Müdürlükçe mevzuatta özel tertibatlı araç kullananlara verilen "H" sınıfı sürücü belgesi sahipleri veya özel tertibatlı araç kullananlar olarak takdir yetkisinin kullanıldığı, talimatlarda vergi ödeyen kişilere ilişkin ayrımcılık içeren herhangi bir düzenleme de bulunmadığı görülmektedir.


01.10.2012 tarih ve 182068 sayılı işlem incelendiğinde ise;
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafından 19.09.2012 tarihinde yolcu nakli- hususi olarak tescilli otomobil cinsi aracı için taşıt park kartı düzenlenmesi istemiyle davalı idareye başvurduğu, davalı idarece yukarıda aktarılan Yönetmeliğin 53. maddesi ve talimatlar gerekçe gösterilerek başvurunun 01.10.2012 tarihinde reddi üzerine davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, davacıya kronik kalp yetmezliği, hipertansiyon, solunum yetmezliği bulguları ile 06.04.2011 tarihinde ...Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından çalışma gücü kaybı %66 olarak tespit edilerek "Özürlü Sağlık Kurulu Raporu" nun tanzim edildiği, davacının özel tertibatlı araç kullanması veya "H" sınıfı sürücü belgesi alması gerektiği yönünde bir görüşe yer verilmediği, nitekim davacının otomobil sınıfı araç kullanacaklar için düzenlenen "B" sınıfı sürücü belgesinin bulunduğu görülmektedir.
Bu durumda davacının yukarıda aktarılan mevzuatta yer alan koşulları taşımadığı, "H" sınıfı sürücü belgesi bulunmadığı gibi kullandığı aracının da engellilerin kullanımına uygun özel tertibatlı olmadığı anlaşıldığından, davacının taşıt park kartı talebinin reddine ilişkin işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın REDDİNE, aşağıda dökümü yapılan ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen ...-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, bu karara karşı tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu nezdinde temyiz isteminde bulunulabileceğinin taraflara duyurulmasına, 01/11/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.