Danıştay Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2011/4519 Esas 2017/2805 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2011/4519
Karar No : 2017/2805

Davacı :
Vekili :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti : 02.11.2011 tarih ve 28103 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"in 12. maddesinin (b) bendinde yer alan "Reçeteye tabi" ibaresi ile (c) bendinin; reçetesiz ilaçların reklamının yapılabileceğine ilişkin düzenleme getirildiği, reçeteye tabi olmasa da reklama konu edilenin bir ilaç olduğu, örneğin vitaminin yanlış kullanımının toksik etkileri bulunduğu, yine batılı ülkelerde reçetesiz satılan ve reklamı yapılabilen bir ilaç olan parasetamolün böbrek yetmezliği riskini arttırdığı, masum izlenimi verilen ilaçların radyo ve televizyon reklamlarıyla tüketiminin arttırılmasının Anayasa'da korunan sağlıklı bir yaşama sahip olma hakkını ihlâl ettiği ve kamu yararının bulunmadığı, Sağlık Bakanlığınca yayımlanan "Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik"in, reçetesiz ilaçların radyo ve televizyon reklamlarına izin veren düzenlemenin reçetesiz ilaçların tanıtımına yönelik olarak 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 13. maddesinde tarifname ve gazetelerde "....hastalıklarında kullanılması faydalıdır" şeklindeki ilanlara sınırlandığı ve maddenin amacının ilacın ulaşabileceği kitlenin sınırlı tutulması olduğu gerekçesiyle Danıştay Onuncu Dairesi'nin 13.12.2005 tarih ve E:2003/5945, K:2005/7622 sayılı kararıyla iptal edildiği, aynı yönde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Reklâm Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan reçetesiz ilaçların radyo ve televizyon reklamlarına izin veren düzenlemenin Danıştay Onuncu Dairesi'nin 08.03.2010 tarih ve E:2009/11944 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulduğu ileri sürülerek iptali ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 11. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "reçeteye tabi" ibaresi ile 3. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İptali istenilen Yönetmeliğin 12. maddesinin (b) bendinde yer alan "Reçeteye tabi" ibaresi ile (c) bendinin 6112 sayılı Kanun'un 11. maddesinin 2. ve 3. fıkralarıyla aynı olduğu, bu nedenle düzenlemenin üst hukuk normuna uygun olduğu, kendi görev alanı itibarıyla düzenleme yapıldığı, anılan Kanun'da yer alan düzenlemenin Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi'nin 15. maddesinin esas alınarak düzenlendiği ve bu sözleşmenin kabul edilerek onaylandığı, Anayasa'nın 90. maddesine göre anayasaya aykırılığı ileri sürülemeyeceğinden 6112 sayılı Kanun'un davaya konu hükümlerinin Anayasa uygunluğunun denetlenemeyeceği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi xxxx'nın Düşüncesi : Davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı xxxx'nun Düşüncesi : Dava; 02.11.2011 tarih ve 28103 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"in 12. maddesinin (b) bendinde yer alan "Reçeteye tabi" ibaresi ile (c) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davacının 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 11. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Reçeteye tabi" ibaresi ile 3. fıkrasının Anayasaya aykırı olduğuna ilişkin iddiaları ile davalı idarenin usule yönelik iddiaları yerinde görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 6112 sayılı Kanun'un "Belirli ürünlerin ticari iletişimi " başlıklı 11. maddesinde; "(1) Alkol ve tütün ürünleri için hiçbir şekilde ticarî iletişime izin verilemez.
(2) Reçeteye tabi ilaçlar ve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz.
(3) Reçeteye tabi olmayan ilaçlar ve tedavilerin reklamları dürüstlük ilkesi çerçevesinde, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak şekilde hazırlanır.
(4) İlaçlar ve tıbbi tedaviler için tele-alışverişe izin verilemez." hükmü yer almıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinde; "Aşağıda belirlenen ürünlerin reklamlarında uyulması gereken kurallar şunlardır: (a) Alkol ve tütün ürünleri için hiçbir şekilde ticarî iletişime izin verilemez.
(b) Reçeteye tabi ilaçlar ve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz.
(c) Reçeteye tabi olmayan ilaçlar ve tedavilerin reklamları dürüstlük ilkesi çerçevesinde, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak şekilde hazırlanır. Bu konuda 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Beşeri Tıbbi Ürünlerin Sınıflandırılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanan ve her yıl Sağlık Bakanlığınca yayımlanan liste esas alınır.
(ç) İlaçlar ve tıbbi tedaviler için tele-alışverişe izin verilemez.
(d) Her türlü (ateşli veya ateşsiz) silah veya silah üreticisi ve satıcısının ticari iletişimine izin verilmez.
(e) Falcı, medyum, astrolog ve benzerlerinin verdikleri hizmetlerin ticari iletişimi yapılamaz.
(f) Eş ve arkadaş bulma hizmetlerinin ticari iletişimine izin verilmez.
(g) Diğer kanunlarla reklamı yasaklayan ürün ve hizmetlere ilişkin ticari iletişim yayını yapılamaz." düzenlemesi getirilmiş olup; bu yönetmelik maddesinin iptali istenilen kısımlarında yukarıda anılan Kanun hükümlerine aykırılık bulunmadığı ve anılan kamu hizmetinin gerekleriyle hukuka uygun bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davacının diğer iddiları ise dava konusu düzenlemeleri kusurlandırıcı mahiyette görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
02.11.2011 tarih ve 28103 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"in 12. maddesinin (b) bendinde yer alan "Reçeteye tabi" ibaresi ile (c) bendinin iptali ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 11. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "reçeteye tabi" ibaresi ile 3. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması istenilmektedir.
Davacının Anayasa'ya aykırılık iddiaları ciddi bulunmayarak esasın incelenmesine geçildi.
6112 sayılı Kanun'un "Belirli ürünlerin ticari iletişimi " başlıklı 11. maddesinin 2. fıkrasında, "Reçeteye tabi ilaçlar ve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz."; 3. fıkrasında, "Reçeteye tâbi olmayan ilaçlar ve tedavilerin reklamları dürüstlük ilkesi çerçevesinde, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak şekilde hazırlanır. Bu konuda 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Sınıflandırılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanan ve her yıl Sağlık Bakanlığınca yayımlanan liste esas alınır." kuralına yer verilmiştir.
Dava tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, "Reçeteye tâbi ilaçlar ve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz."; (c) bendinde, "Reçeteye tâbi olmayan ilaçlar ve tedavilerin reklamları dürüstlük ilkesi çerçevesinde, gerçeği yansıtan ve doğrulanması mümkün unsurlardan oluşacak şekilde hazırlanır. Bu konuda 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Sınıflandırılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanan ve her yıl Sağlık Bakanlığınca yayımlanan liste esas alınır." kuralına yer verilmiş ve dava görülmekteyken bu bendin devamına 03.04.2014 tarih ve 28961 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle, "Reçeteye tabi olmayan ilaç ve tedavilerin reklamlarında; reçetesiz satış izni olduğuna ve içerdiği etkin maddeye dair açıklama, televizyonlarda görünür ve okunur şekilde yazı ile radyolarda ise sözlü olarak yapılır." kuralı eklenmiştir.
Aktarılan mevzuat hükümlerinden de görüldüğü üzere, yönetmelik maddesinin iptali istenilen kısımlarında, anılan Kanun'da yer alan aynı hükümlere yer verildiği ve anılan Kanun hükümlerine aykırılık bulunmadığı, reçetesiz ilaçların belirlenmesinin Sağlık Bakanlığınca yapılacağı ve 2014 yılında eklenen hükümle reklamlarda, reçetesiz satış izni olduğuna ve içerdiği etkin maddeye dair açıklama, televizyonlarda görünür ve okunur şekilde yazı ile, radyolarda ise sözlü olarak yapılacağı, bu bakımdan, davalı idarenin kendi görev alanı itibarıyla düzenleme yaptığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, iptali istenilen düzenleme üst hukuk normuna uygun olduğundan ve davacının iddiaları dava konusu düzenlemeleri kusurlandırıcı mahiyette görülmediğinden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; davanın REDDİNE, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi hâlinde davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 02.11.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.