MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ


DAVA : Davacı, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü"nün 71155614/103.02-1869 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, yetkisizlik kararı verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı ... davalılardan ... avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde, davalılardan Hizmet-İş sendikasının diğer davalı ... Güvenlik Bakanlığı"na müracaatla müvekkiline ait ....numaralı işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 31/07/2015 tarihinde yetki tespiti isteminde bulunduğunu, davalı Bakanlığa bağlı Çalışma Genel Müdürlüğünün, davalı sendikanın yasanın aradığı çoğunluğu sağladığını tespit ettiğini, söz konusu yetki tespiti kararının müvekkiline 04/09/2015 tarihinde tebliğ edildiğini, ancak davalı bakanlığın yetki tespitine ilişkin kararının hatalı olduğunu, davalı sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkisinin bulunmadığını, dava dilekçesinde açıkladıkları nedenlerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü"nün .... sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalılar Cevabının özeti:
Davalılara dava dilekçesi tebliğ edilmemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacı işyerinin...."da bulunduğu ve Bölge Çalışma Müdürlüğü’nün de .... iline bağlı olduğunun anlaşıldığı, bu nedenle davaya bakmaya ... iş mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı ... davalılardan ... avukatı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Uyuşmazlık 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 43. Maddesinde düzenlenen olumlu yetki tespitine itiraz davasıdır. Kanunun 2. Maddesinde işletme toplu iş sözleşmesi ve görevli makam tanımları yapılmış, işletme toplu iş sözleşmesi “İşçi sendikası ile işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerlerini ve işletmeleri kapsayan toplu iş sözleşmesi” olarak görevli makam ise “İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü” olarak belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 79. Maddesi uyarınca “ (1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.”
43. madde uyarınca “(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir.
Dosyaya sunulan hizmet alım sözleşmeleri ve yetki tespit belgesi incelendiğinde tespite konu işyerinin .../... adresinde bulunduğu, işyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin.... Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü’ne bağlı bulunduğu, ancak mahkemece Bölge Çalışma Müdürlüğü’nün.... iline bağlı olduğu, bu nedenle davaya bakmaya ....iş mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK.’un 138/1 maddesi uyarınca “Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir; gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda tarafları ön inceleme duruşmasında dinleyebilir.” Hükmüne yer verilmiştir.
Toplu İş Uyuşmazlıklarında yetki kamu düzenine aittir. Özellikle yetki tespitine itiraz davalarında, yetkinin işyeri veya işletme düzeyinde olup olmayacağı tartışma konusu olacağı ve buna göre de görevli makamın belirlenmesi de gerekip, yetkili mahkeme buna göre belirleneceğinden, araştırma yapılmadan, taraflar dinlenmeden dosya üzerine karar verilmesi mümkün görülmemektedir. 6100 sayılı HMK. 138. Maddesi ile dosya üzerine dava şartı olan yetki için karar verilmesini olanaklı kılsa da, madde devamında gerektiği takdirde bu konuda tarafların dinlenebileceği açıkça belirtilmiştir. Yetki tespitine itiraz davalarında yukarda açıklandığı üzere gereklilik vardır. Bu gereklilik, yasal düzenlemenin gereği olduğu gibi açıklama ve ispat hakkını da ilgilendirdiğinden hukuki dinlenilme hakkının da ihlaline neden olacaktır. Davalılara dava dilekçeleri tebliğ edilmeksizin, bu konunda açıklamaları beklenmeden, hukuki dinlenme hakları kısıtlanarak dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 23.02.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.