18. Hukuk Dairesi 2015/7512 E. , 2015/14586 K.
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, ... İli ... İlçesi ... Köyü 1663 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı ve davacı vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Mahkemece bozmaya uyulmuş ise de; gereği tam olarak yerine getirilmemiştir.
Şöyle ki;
1-Mahkemece verilen ilk karar Dairemizce, dosyaya getirtilen gıda, tarım ve hayvancılık ilçe müdürlüğü cetvelinde; buğday ürününün ortalama veriminin 400 kg, toptan satış fiyatının 0.28 TL, dekar başına üretim giderinin 92 TL, buğday samanının dekar başına ortalama veriminin 800 kg, buğday samanının toptan satış fiyatının 0.12 TL, haşhaş ürününün ortalama veriminin 90 kg, toptan satış fiyatının 1.45 TL, dekar başına üretim giderinin 200 TL, haşhaş kapsülünün ortalama veriminin 90 TL ve toptan satış fiyatının 1.70 TL olarak bildirildiği halde bilirkişi raporunda gerekçesi de gösterilmeden (buğday ürününün ortalama veriminin 300 kg, toptan satış fiyatının 0.35 TL, dekar başına üretim giderinin 47.25 TL, buğday samanının dekar başına ortalama veriminin 200 kg, buğday samanının toptan satış fiyatının 0.18 TL, haşhaş ürününün ortalama veriminin 80 kg, toptan satış fiyatının 3.00 TL, dekar başına üretim giderinin 65 TL, haşhaş kapsülünün ortalama veriminin 60 TL ve toptan satış fiyatının 1.50 TL) üzerinden hesap yapılması suretiyle bedel tespit edilmesinin doğru görülmediği belirtilerek bozulmuştur. Mahkemece bozmaya uyulduğuna göre, bozma gerekleri yerine getirilmeli ve bu bağlamda bozma kapsamı dışına çıkılmamalıdır.
Mahkemece salt bozmada belirtilen veriler esas alınmak suretiyle hesaplama yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, uyulan bozma ilamında değinilen husus dışına çıkılarak, buğday ürününün ortalama veriminin 600 kg, toptan satış fiyatının 0.62 TL, dekar başına üretim giderinin 244 TL, buğday samanının dekar başına ortalama veriminin 400 kg, buğday samanının toptan satış fiyatının 0.25 TL, haşhaş ürününün ortalama veriminin 70 kg, toptan satış fiyatının 6.00TL, dekar başına üretim giderinin 561TL, haşhaş kapsülünün ortalama veriminin 65 TL ve toptan satış fiyatının 2.85 TL olarak alınıp değiştirilmesi suretiyle değerlendirme yapan bilirkişi kurulu raporuna göre karar verilmesi,
2-Mahkemece verilen karar Dairece bozulmuş ve bozma ilamının 2. maddesinde dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan 12 yaşındaki elma ağacının rayiç fiyatı 115 TL/adet, 6 yaşındaki elma ağacının rayiç fiyatı 90 TL/adet, 7 yaş erik ağacının rayiç fiyatı 55 TL/adet, 12 yaş kiraz ağacının rayiç fiyatı 70 TL/adet, 10 yaş vişne ağacının rayiç fiyatı 60 TL/adet, 4 yaş şeftali ağacının rayiç fiyatı 55 TL/adet olduğu halde; hükme esas alınan bilirkişi kurulu ek raporunda bu ağaçların rayiç fiyatının daha az olduğu kabul edilerek kamulaştırma bedelinin düşük tespit edilmesinin doğru görülmediği belirtilmiş, mahkemece bozmaya uyulmuştur.
Buna göre mahkemece salt bozmada belirtilen veriler esas alınmak suretiyle hesaplama yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, uyulan bozma ilamında değinilen husus dışına çıkılarak, dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan 12 yaşındaki elma ağacının rayiç fiyatı 225 TL/adet, 6 yaşındaki elma ağacının rayiç fiyatı 150TL/adet, 7 yaş erik ağacının rayiç fiyatı 75TL/adet, 12 yaş kiraz ağacının rayiç fiyatı 125 TL/adet, 10 yaş vişne ağacının rayiç fiyatı 90 TL/adet, 4 yaş şeftali ağacının rayiç fiyatı 75 TL/adet alınıp değiştirilmesi suretiyle değerlendirme yapan bilirkişi kurulu ek raporuna göre karar verilmesi,
3-Bozma kararı öncesinde hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerinde bulanan yapı bedeli 175.680.00 TL ve makine bedelinin 116.000.00 TL olarak tespit edildiği, bozma ilamında yapı ve makine bedelleri yönünden herhangi bir bozma sebebinin bulunmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece bozmaya uyulduğuna göre, bozma gerekleri yerine getirilmeli ve bu bağlamda bozma kapsamı dışına çıkılmamalıdır.
Buna göre, bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda hüküm altına alınan yukarıda belirtilen bedellere de hükmedilmesi gerekirken, bu bedeller hesaba katılmadan kamulaştırma bedelini tespit eden bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulmuş olması doğru görülmemiştir.
4-Anayasa Mahkemesi 1. Bölümünün 19.12.2013 tarih ve 2013/817 sayılı kararında, kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davada uzun süren bir yargılama sonunda, dava tarihi itibarıyla belirlenen bedeli hükmedilmesinin Anayasa"nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiği kabul edilerek mal sahibine tazminat ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yasa koyucu da, bu hak ihlalini dikkate alarak, 6459 sayılı Kanunun 6. maddesiyle 2942 sayılı Kanunun 10. maddesine eklenen fıkrada (yürürlük tarihi 30.04.2013) kamulaştırma bedelinin tesbiti için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılmaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren faiz uygulanmasına ilişkin düzenleme getirmiştir.
Her ne kadar, getirilen bu faiz hükmü maddi hukuka ilişkin olup, aynı yasanın 29. maddesi gereğince yayımı tarihinden sonra açılacak davalara uygulanması gerekir ise de; 30.04.2013 tarihinden sonra açılacak davalar için yapılan bu düzenleme ile Anayasa Mahkemesi"nin makul süreyi aşan yargılamanın
hak ihlali oluşturduğuna ilişkin kararı birlikte değerlendirildiğinde, 30.04.2013 tarihinden önce açılmış ve henüz kesinleşmemiş kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davalarında öngörülen dört aylık yargılama süresinin makul süre kabul edilerek,hakkaniyet gereğince taşınmaz malikinin zararının giderilmesi amacıyla dava tarihinden itibaren dört aylık sürenin bittiği tarihten, karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerektiğinden bu yönden de mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edenlerden davalı tarafa iadesine, 15.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.