Taraflar arasındaki “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil“ davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 01.03.2007 gün ve 2006/337 E- 2007/76 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 18.Hukuk Dairesinin 29.11.2007 gün ve 2007/4151-10324 sayılı ilamı ile; (...Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak;
Dava konusu taşınmaz ile aynı kamulaştırma amacı ile kamulaştırılan ve Dairemizce incelenen 2007/2667-5562 Karar (Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/315-2007/15 Karar) ve 2007/8575-9061 Karar (Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/3336-2007/11 Karar) sayılı dosyalarında komşu 4090 Ada/13 ve 11 parsel sayılı taşınmazlara aynı değerlendirme tarihi itibariyle 800 YTL/m2 değer tespit edilmiş olup, dava konusu taşınmazın komşu bu taşınmazlardan daha üstün özellikleri olduğuna ilişkin bir saptama da yapılmadığına göre m2"sine 950 YTL. takdiri doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davacı vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili istemine ilişkindir.
Davacı vekili; müvekkili idare tarafından, 1/1000 ölçekli ....Hamamı ve Çevresi Koruma Amaçlı İmar Planı kapsamında yol ve otopark alanında kalması nedeniyle kamulaştırılan davalılara ait Bursa İli, ...İlçesi, ... Mahallesi, 4090 ada, 18 parsel sayılı taşınmaza idarece belirlenen değer uzerinden pazarlıkla satın alma yolu denenmiş olmasına rağmen, takdir edilen bedelin davalılar tarafından kabul edilmemesi nedeniyle anlaşma sağlanamadığını, ileri sürerek, kamulaştırma bedelinin tespiti ile taşınmazın müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalılar vekili duruşmada; bedelin mahkemece tespitini talep ettiklerini cevaben bildirmiştir.
Mahkemenin, yargılama sırasında alınan ve dava konusu taşınmaza 10.7.2006 dava tarihi itibariyle metrekarede 950 YTL değer biçen bilirkişi raporunu benimsemek suretiyle, "davanın kabulüne, dava konusu 4090 adaa, 18 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin 371.611.00 .. YTL olarak tespitine, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline" dair verdiği karar, Özel Daire"ce yukarıda yazılı gerekçeyle bozulmuş; Yerel Mahkemece "dava konusu taşınmazia aynı amaçla kamulaştırılan ve daha önce görülüp kesinleşen davalarda metrekaresine 800 YTL değer biçilen komşu 4090 ada, 11 ve 13 parsel numaralı taşınmazların Doyuran sokağa cepheli ve emlak beyan değerlerinin 60 YTL olduğu, hâlbuki ....caddesi üzerinde bulunan dava konusu 4090 ada, 18 numaralı parselin emlak beyan değerinin 200 YTL olduğu, bu itibarla bilirkişi kurulunca 18 numaralı parsel için belirlenen 950 YTL/m2 bedelin hakkaniyete uygun bulunduğu" gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık; dava konusu 4090 ada, 18 parsel numaralı taşınmaz ile aynı amaçla kamulaştırılan komşu 4090 ada 13 ve 11 numaralı parseller yönünden açılıp kesinleşen kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davara"rında tespit ve hükmedilen 2006 yılı itibariyle 800 YTL/m2 kamulaştırma bedelinin, eldeki davanın konusu olan 4090 ada, 18 numaralı parsel için de kabul edilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
4650 sayılı Yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun değer tespiti esaslarını düzenleyen 11.maddesinde; taşınmazın cins ve nevinin, yüzölçümünün, kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurların, her unsurun ayrı ayrı değerinin, vergi beyanının, kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerinin ve özellikle arsalarda kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerinin ve bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçülerin esas alınarak taşınmaz bedelinin takdiri gerektiği öngörülmüştür.
Kanunun lafıı ve ruhu göz önüne alındığında; ana ilke taşınmazın gerçek değerinin tespit edilmesidir.
Bunun yanında; aynı bölgeden, aynı kamulaştırma ile ilgili dosyalarda, diğer hukuki unsurlar yanında uygulama birliği yönünden de yargısal denetim yapılması ve bilirkişi raporlarında taşınmaza biçilen değerin, özel nitelikleri de göz önünde bulundurularak, toplu kamulaştırmaların içinde yer aldığı kamulaştırma alanındaki diğer taşınmazlar için hükmedilip kesinleşen bedellerle uyumlu olup olmadığının denetlenmesi gerektiğinde duraksama bulunmamaktadır.
Bu cümleden olarak; aynı kamulaştırma kapsamında, benzer konumdaki taşınmazlar için belirlenen bedeller arasında bir yeknesaklık bulunması, aşırı değer farklılıkları bulunmaması gerekir.
Dava konusu Bursa İli, ...İlçesi, ... Mahallesi, 4090 ada, 18 parsel sayılı taşınmaz ile bu davanın konusu olmayan 4090 ada 10, 11, 12, 13, 19 ve 20 numaralı parseller, 1/1000 ölçekli ....Hamamı ve Çevresi Koruma Amaçlı imar Planı kapsamında yol ve otopark alanında kalmaları nedeniyle kamulaştırılmıştır. Dava konusu taşınmazia komşu olan ve kadastra parseli niteliğinde bulunan bu taşınmazlar, imar durumu yönünden de 1/1000 ölçekli Bursa .... Hamamı ve Çevresi Koruma Amaçlı Uygulama imar Planı kapsamında yolda ve otopark alanında kalmakta olup; salt dava konusu 4090 ada, 18 numaralı parselin tapu kaydında "Eski Eser" şerhi bulunmaktadır.
Az yukarıda sayılan ve aynı kamulaştırma kapsamında bulunan taşınmazıardan, dava konusu taşınmaza komşu 4090 ada, 11 ve 13 numaralı parseller yönünden görülüp kesinleşen bedel tespiti ve tescil davalarında, aynı değerlendirme tarihi itibariyle metrekarede 800 YTL değer tespit edilmiş ve görülmekte olan davada bilirkişi kurulunca, dava konusu 18 parsel sayılı taşınmazın sözü edilen bu taşınmazlardan daha üstün özellikleri olduğuna ilişkin bir saptama yapılmadan, dava konusu taşınmaz için metrekarede 950 YTL değer belirlenmiştir.
Bundan ayrı; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, dava konusu 4090 ada, 18 numaralı parselin tapu kaydında yer alan "Eski Eser" şerhinin yapılaşmada kısıtlılık yaratacağından

bahisle taşınmaz üzerindeki olumsuz etkisi vurgulanarak, tespit edilen değerden %5 oranında indirim yapılmasına ve bu husus taşınmazın değerini önemli ölçüde düşürmesine rağmen, emsal 4090 ada, 11 ve 13 numaralı parsellerden daha yüksek değer belirlenmiştir.
Esasen; aynı amaçla kamulaştırılan ve dava konusu taşınmaza komşu olan 4090 ada, 11 ve 13 numaralı parsellere ilişkin olarak açılıp kesinleşen davalar sonucu, aynı değerlendirme tarihi itibariyle metrekarede 800 YTL olarak hükmedilen bedelin, eldeki dava için güçlü delil teşkil ettiği açıktır.
Diğer taraftan; dosya içeriğine göre, davalı taşınmazia aynı amaçla kamulaştırılan ve dava konusu taşınmazın bitişiğinde yer alan, üstelik hem ....Caddesine hem de .....caddelerine cepheli köşe parsel konumunda bulunan 4090 adaj19 numaralı taşınmaz yönünden; arsasının değerini en iyi bilecek durumda olan bu taşınmaz maliki ile idare arasında. 700 TL/m2 bedel üzerinden anlaşma sağlandığı; anılan taşınmaz için uzlaşılan değerin, komşu 11 ve 13 numaralı parseller için daha önce görülüp kesinleşen davalarda belirlenen 800 YTL/m2 değere dahi ulaşmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca dava konusu taşınmazın vergi kaydı, diğer parsellere göre fazla bildirilmiş isede; bu değer belirlenen değerin çok çok altındadır. Diğer parsellere göre fazla gösterilmiş olması sonuca etkili değildir.
Tüm bu olgular ile dosyada toplanan deliller, belgeler, emsaller ve özellikle aynı kamulaştırma kapsamında bulunan taşınmazlara ait mahkeme kararıyla kesinleşen metrekare değeri karşılaştırıldığında; bozma ilamı ile varılan sonuçta isabet bulunduğu kuşkusuzdur.
Hal böyle olunca; Yerel Mahkemece, Hukuk Genel Kurulu"nca da benimsenen ve komşu 4090 ada, 11 ve 13 numaralı taşınmazlar yönünden daha önce görülüp kesinleşen davalarda hükmedilen 800 YTL/m2 bedel üzerinden hüküm kurulması gereğine işaret eden Özel Daire bozma kararına uyularak, dava konusu 4090 ada, 18 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin 800 YTL/m2 üzerinden tespit ve maliklerine ödenmesine karar verilmesi gerekirken; yanılgılı gerekçeyle önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmaııdır.
S O N U Ç : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda ve Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, 17.09.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.