MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA :Davacı, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, 6 aylık ücret tutarında tazminat alacağı ile cezai şart alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, dava hakkında görevsizlik kararı verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:



A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin, davalı ..."ne ait ...isimli televizyon kanalında 08/06/2012 tarihli belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmaya başladığını, bu çalışmasının iş sözleşmesinin 27/11/2013 tarihinde davalı işverenlik tarafından sözleşmenin tek taraflı haksız feshine kadar devam ettiğini, uzun yıllara dayalı deneyimi, bu alandaki tanınırlığı ve spor haberciliği alanındaki başarıları ile ...kanalının Spor Müdür yardımcılığı görevini üstendiğini, kanalın tüm spor haberlerinin hazırlanması ile birlikte verilen görevi yerine getirdiğini, bu kapsamda haber ve ropörtajlar ile spor haberlerinin akışından sorumlu olarak çalıştığını, müvekkilinin bir kısım ücretinin banka aracılığı ile ödendiğini, önemli bir kısmının elden ödendiği ve banka aracılığı ile yapılan ödemenin tazminat ve yıllık izin ücretinde esas alındığını, kıdem tazminatı gibi yıllık izin ücretinin de eksik ödendiğinden bahisle, yıllık izin ücreti, TBK.m.438/3 uyarınca 6 aylık ücret tutarında tazminat, İş Sözleşmesinin 7.maddesinden kaynaklanan cezai şart, eksik ödenen kıdem tazminatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, müvekkili ile davacı arasında 08/06/2012 tarihinde içeriğinde üç farklı hukuki ilişkinin düzenlendiği karma bir sözleşmenin imzalandığını, davacının tüm talepleri açısından, mümkün olmazsa ilgili Sözleşmenin 1. bölümünde düzenlenen hizmet ilişkisi dışındaki hukuki ilişkilere dayanan talepleri açısından görevsizlik kararı verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, taleplerin eser sahipliği veya telif hakkına dayanan alacaklar olduğu gerekçesiyle görevsizliğine, yetkili ve görevli Mahkemenin İstanbul Nöbetçi Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi olduğuna, taraflardan birinin 6100 Sayılı Kanunun 20. maddesi uyarınca iki hafta içerisinde Mahkemeye başvurarak talepte bulunması halinde dosyanın görevli ve yetkili İstanbul Nöbetçi Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki ilişkinin 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu bağlamda iş mahkemesinin görevi noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 1 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince, 4 üncü maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, işverenler ile işveren vekillerine ve işçilerine, çalışma konularına bakılmaksızın bu Kanunun uygulanacağı belirtilmiştir.
Yasanın 8 inci maddesinin birinci fıkrasına göre iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. Ücret, iş görme ve bağımlılık iş sözleşmesinin belirleyici öğeleridir.
İş sözleşmesini eser ve vekâlet sözleşmelerinden ayıran en önemli ölçüt bağımlılık ilişkisidir. Her üç sözleşmede, iş görme edimini yerine getirenin iş görülen kişiye (işveren-eser sahibi veya temsil edilen) karşı ekonomik bağımlılığı vardır.
İş sözleşmesini belirleyen ölçüt hukukî-kişisel bağımlılıktır. Gerçek anlamda hukukî bağımlılık işçinin işin yürütümüne ve işyerindeki talimatlara uyma yükümlülüğünü içerir. İşçi edimini işverenin karar ve talimatları çerçevesinde yerine getirir. İşçinin işverene karşı kişisel bağımlılığı ön plana çıkmaktadır. İş sözleşmesinde bağımlılık unsurunun içeriğini, işçinin işverenin talimatlarına göre hareket etmesi ve iş sürecinin ve sonuçlarının işveren tarafından denetlenmesi oluşturmaktadır. İşin işverene ait işyerinde görülmesi, malzemenin işveren tarafından sağlanması, iş görenin işin görülme tarzı bakımından iş sahibinden talimat alması, işin iş sahibi veya bir yardımcısı tarafından kontrol edilmesi, işçinin bir sermaye koymadan ve kendine ait bir organizasyonu olmadan faaliyet göstermesi, ücretin ödenme şekli, kişisel bağımlılığın tespitinde dikkate alınacak yardımcı olgulardır. Bu belirtilerin hiçbiri tek başına kesin ölçüt teşkil etmez. İşçinin işverenin belirlediği koşullarda çalışırken kendi yaratıcı gücünü kullanması ve işverenin isteği doğrultusunda işin yapılması için serbest hareket etmesi bağımlılık ilişkisini ortadan kaldırmaz. Çalışanın işyerinde kullanılan üretim araçlarına sahip olup olmaması, kâr ve zarara katılıp katılmaması, karar verme özgürlüğüne sahip bulunup bulunmaması bağımlılık unsuru açısından önemlidir.
İş sözleşmesinde işçi işveren için belirli veya belirsiz süreli olarak çalışır. Vekâlet sözleşmesinde ise vekil kural olarak uzmanlığı bakımından iş sahibinin talimatları ile bağlı değildir. İş sözleşmesinin varlığı ücretin ödenmesini gerektirir. Oysa vekâlet için ücret zorunlu bir öğe değildir. Vekâlet sözleşmesine ilişkin hükümlerde iş sözleşmesinin aksine sosyal nitelikte edimlere ve koruma yükümlülüklerine rastlanmaz. Vekil bağımsız olarak iş görür, bu nedenle faaliyetini sürdüreceği zamanı belirlemede kısmen de olsa serbestliğe sahiptir. Bütün zamanını tek bir müvekkile özgülemek zorunda olmayan vekil, farklı kişilerle vekâlet sözleşmeleri yapabilir. Ekonomik olarak tek bir işverene bağımlı değildir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1 inci maddesine göre, iş mahkemelerinin görevi “İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya iş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi”dir. İşçi sıfatını taşımayan kişinin talepleriyle ilgili davanın, iş mahkemesi yerine genel görevli mahkemelerde görülmesi gerekir.
Somut olayda, taraflar arasındaki sözleşme 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Basın İş Kanunundan Kaynaklanan hükümleri, ikinci Bölüm davacının Telegol programında “Yorumcu” olarak görev almasından kaynaklanan hükümleri, üçüncü bölüm ise tarafların “Eser” (Telegol programı) sahipliğinden doğan hakların devrinden kaynaklanan hükümleri içermekte olup, anılan sözleşmenin birinci bölümünün işçi-işveren ilişkisinden kaynaklandığı ve bu bölüm ile ilgili olarak İş Mahkemelerinin görevli olduğu anlaşılmakla, sözleşmenin birinci bölümüyle ilgili olarak tefrik kararı verilerek bu bölüm açısından yargılamaya devam edilmesi, sadece ikinci ve üçüncü bölüm yönünden görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, taleplerin tümü yönünden görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 29.01.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.