Danıştay 4. Daire 1993/1255 Esas 1994/4029 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 4029
Esas Yılı : 1993
Esas No : 1255
Karar Tarihi : 30/06/994

İŞTİRAK HİSSELERİNİN SATIŞINDAN ELDE ETTİĞİ KAZANCI KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNUN GEÇİCİ 10 UNCU MADDESİNDEN YARARLANARAK SERMAYEYE İLAVE EDEN SİGORTA ŞİRKETİNİN, BU SATIŞ SIRASINDA ÖDEMEDİĞİ BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNİN, İSTİSNA EDİLEN MİKTARDAN DÜŞÜLEMEYECEĞİ HK.
1989 yılında, bir kısım iştirak hisselerinin satışından elde ettiği kazancı 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 10 uncu maddesindeki istisnadan yararlanarak sermayesine ekleyen davacı şirket adına,Banka ve Sigorta Muameleleri Vergilerinin sözkonusu kazançtan indirilmediği ileri sürülerek düzenlenen rapor uyarınca, ikmalen kurumlar vergisi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir. ... Vergi Mahkemesi, … günlü ve … sayılı kararıyla, 1989 Kasım-Aralık dönemlerine ilişkin banka ve sigorta muameleleri vergilerinin,istisna edilecek iştirak hissesi satış kazancının hesaplanmasında indirilmesi gerektiği, bu indirimler yapılmadan fazladan istisna edilen kazanç nedeniyle yapılan tarhiyatın yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı şirket, banka ve sigorta muameleleri vergilerinin net kardan değil, bilanço kararından düşülmesi gerektiğini, ilgili dönem içinde beyan edilmemiş ve tahakkuk etmemiş olan verginin istisnadan düşülemeyeceğini ileri sürmekte ve kararın bozulmasını istemektedir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 10 uncu maddesinde tam mükellefiyete tabi kurumların iştirak hisselerinin veya gayrimenkullerin 1987, 1988 ve 1989 yıllarında satışından doğan kazançların tamamının satışın yapıldığı yılda kurum sermayesine ilave edilmesi şartıyla,sermaye ve eklenen bu kazançların, kurumlar vergisinden müstesna tutulacağı ifade edilmiştir.
Olayda, davacı sigorta şirketi, 1989 yılı içinde sattığı iştirak hisselerinden dolayı elde ettiği kazancını Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 10 uncu maddesinden yararlanarak sermayesine ilave sırasında, bu satış nedeniyle doğan ve beyan edilerek ödenmesi gereken banka ve sigorta muameleleri vergisini beyan etmemiş, bu vergileri 1990 yılı içinde pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ödemiş ve ödediği bu vergileri kanunen kabul edilmeyen giderler arasında göstererek ilgili yıl kazancından da tenzil etmemiştir. Her nekadar satış işleminin gerçekleşmesiyle banka ve sigorta muameleleri vergisini doğuran olay meydana gelmiş ise de, tahakkuk etmemiş olan bu verginin, satış bedelinden, dolayısıyla, istisna edilecek miktardan düşülmesi mümkün değildir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinde, bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet fark olduğu, ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında bu Kanun'un 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulacağı ifade edildikten sonra 40 ıncı maddenin 6 ıncı bendinde de, gider vergilerinin safi kazancın tespitin de gider olarak indirileceği öngörüldüğü cihetle, banka ve sigorta muameleleri vergisinin bilança karından indirileceği tabiidir.
Bu hususlar dikkate alındığında, iştirak hisselerinden elde ettiği kazancın tamamını sermayeye ilave eden davacı şirketin, banka ve sigorta muameleleri vergisini bözkonusu kazançtan düşmemesi nedeniyle yapılan tarhiyatın kaldıılması istemiyle açılan davayı reddeden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.
AZLIK OYU:
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun geçici 10 uncu maddesi, tam mükellifiyete tabi kurumların, iştirak hisselerinin veya gayrimenkullerinin satışından doğan kazançların, tamamının satışı yapıldığı yılda sermayeye ilave edilmesi halinde bu satıştan sağlanan kazançların kurumlar vergisinden istisna edileceğini hükme bağlamıştır.
Madde hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere istisnaya konu olan, ihtilaflı yılda sermayeye ilave olunan değil, iştirak hisselerinin satışından elde edilip, sermayeye ilave olunan kazançtır. Bu kazancın tesbitinde Banka ve Sigorta muameleleri vergisi gider unsuru olup, bu vergiyi doğuran olay ise, muamelerin yeni satışın yapıldığı yıldır.
Anılan verginin müteakip yılda pişmanlıkla ödenmiş olması veya kazanç tesbitinde özsermayeye dahil edilmesi onun ilgili yılın vergisi olduğu gerçeğini ortadan kaldırarak, gider unsuru olan bir harcamanın kazanç sayılması suretiyle kanunla belli edilen istisnasının yorumla giderlere de teşmil edilmesi demek olacağından istemin reddi gerekeceği oyu ile karara katılmıyorum.