Danıştay 9. Daire 1994/4584 Esas 1994/3730 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1994/4584
Karar No: 1994/3730

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Van Defterdarlığı

İstemin Özeti : … İlçesi Takdir Komisyonunun 1994 yılı Emlak Vergisi genel beyan dönemi için arsalara ait asgari ölçüde metrekare birim değer tesbitine ilişkin kararının iptali istemiyle açılan davayı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7/1. maddesi ve Vergi Usul Kanununun mükerrer 49. maddesinin (b) fıkrası hükmüne göre, bu konuda dava açma süresinin 15 gün olduğu, ara kararına belediyenin verdiği cevapta takdir komisyonu kararının kendilerine tebliğ edilmediğini bildirdiği, oysa önceki belediye başkanı zamanında kararın tebliğ edilmiş olmasının yeniden tebliğ edilmesini gerektirmediği, takdir komisyonu kararı belediyeye tebliğ edilmemiş olsa bile komisyon belediye başkanı veya onun tevkil edeceği memurun başkanlığında toplandığından kararın alındığı tarihte ıttıla kesbedildiği,bu nedenle 15 günlük dava açma süresi geçirildikten sonra 27.4.1994 tarihinde açılan davayı süre aşımı nedeniyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının;teşekkül eden takdir komisyonunun resmi takdir komisyonu sıfatını taşımadan kurulduğu takdir edilen değerlerin çok fahiş olduğu ve belediye başkanı veya tevkil edeceği kişinin başkanlığında toplanmadığı ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Savcı …'ın Düşüncesi : İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan,Vergi Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …'nin Düşüncesi : Uyuşmazlık arsalara ait takdir komisyonu kararının iptali istemine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 49. maddesi hükmüne göre arsa metrekare birim değerlerinin tesbitine ilişkin takdir komisyonu kararlarına karşı dava açma süresi 15 gündür ve takdir komisyonu kararı belediyelere imza karşılığında tebliğ edilecektir.
Dosyadaki bilgilere göre takdir komisyonu kararı belediyeye tebliğ edilmemiştir.Bu nedenle dava süresindedir. Belediyenin takdir kararının alındığı tarihte ıttıla kesbettiği ileri sürülse dahi, söz konusu takdir komisyonunda belediye başkanı veya vekil tayin ettiği kimse bulunmadığından bu durum da geçerli olamaz.
Öte yandan bu tür davalarda hasım Ticaret Odası ve Mahalle Muhtarlıklarıdır ve hasım düzeltilmelidir.
Bu nedenlerle mahkemenin takdir komisyonunun teşekkül tarzını irdeleyerek bir karar vermesi gerekirken davanın süreaşımı nedeniyle reddedilmesi yerinde görülmediğinden bozulması düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık … İlçesi Takdir Komisyonunun 1994 yılı Emlak Vergisi genel beyan döneminde uygulanacak arsa metrakare birim değerlerinin tesbitine ilişkin kararının iptali istemine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 49. Maddesinin (b) bendinde, takdir komisyonlarının arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim değer tesbitine ilişkin takdirlerinin genel beyanın yapılacağı sürenin başlangıcından en az altı ay önce karara bağlanarak arsalara ait olanların takdirin ilgili bulunduğu İl ve İlçe Merkezlerindeki ticaret odalarına, ziraat odalarına ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ile vergi dairelerine (1.3.1386 tarihinden itibaren belediyelere ) imza karşılığında verileceği, aynı maddenin 2. fıkrasında; bu kararlara karşı kendilerine karar tebliğ edilen daire, kurum, teşeküller ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıklarının 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Ara kararı ile takdir komisyonu kararının belediyeye tebliğ edilip edilmediği sorulmuş olup, verilen cevapta tebliğ edilmediği bildirilmiştir.
Takdir komisyonu başkanının belediye başkanı veya tevkil edeceği kişi olduğundan bahisle kararın alındığı tarihte ıttıla kesbedildiği hususuna gelince; yasada açıkca dava açma süresinin tebliğden itibaren başlayacağı belirtildiğine ve yapılmış bir tebligat bulunmadığına göre ıttıla kesbedildiğinden bahsedilerek davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, belediye başkanlığının takdir komisyonu kararlarına karşı dava açtığı hallerde Ticaret Odasıyla ilgili mahalle muhtarlıklarının hasım gösterilmesi gerektiğinden ve asgari arsa metrekare birim değeri tesbitine ilişkin takdir komisyonu kararlarının Defterdarlıkla ilgisi bulunmadığından, mahkemece doğru hasım saptanarak dava dilekçesinin doğru hasım yahut hasımlara tebliği suretiyle dosya tekemmül ettirilmelidir.
Ayrıca 213 sayılı Kanunun 72. nci maddesinin 2nci fıkrası" Arsalara ait asgari ölçüde birim değer tesbitinde takdir komisyonu; belediye başkanı veya tevkil edeceği memurun başkanlığı altında belediyenin yetkil bir memuru ile tapu sicil müdürü veya tevkil edeceği bir memur ve ticaret odasınca seçilmiş bir üye ile ilgili mahalle ve köyün muhtarından kurulur" hükmünü taşımaktadır. Yasa hükmü gereği, takdir komisyonunun, belirli yerlerden katılacak olan beşkişiden teşekkül etmesi gerekirken, dosya içerisindeki belgelerin incelenmesinden , … ilçesi takdir komisyonunun belediye emlak memuru, tapu memuru ve iki mahalle muhtarı olmak üzere dört kişiden teşekkül ettirildiği anlaşılmaktadır.Emlak Vergisinin alacaklısı durumunda bulunan Belediye Başkanlıklarının vergi matrahının düşürülmesi talebiyle dava açmaları mümkün bulunmamakta ise de,takdir komisyonunun yasaya aykırı şekilde teşekkül ettirilmesi halinde ,komisyonların aldıkları kararların teşekkül tarzlarındaki isabetsizlikten dolayı iptalini istemek , davada taraf olabilecek tüm kuruluşlar tarafından ileri sürülmesi mümkün ve dolayısıyla mahkemece incelenmesi gerekli bir iddia teşkil etmektedir.
Buna göre mahkemenin, takdir komisyonunun teşekkül tarzını irdeleyerek sonucuna göre karara varması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 5.10.1994 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
AZLIK OYU
Arsa metrekare birim dğerlerinin tesbitini içeren takdir komisyonu kararı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 49.maddesi hükmüne göre belediyelere tebliğ edilmesi ve 15 gün içinde dava açılması gerekir. Ancak kararın belediyeye tebliğ edilmemiş olduğu anlaşıldığından, mahkemenin olayda süreaşımı bulunduğu gerekçesiyle davayı reddetmesi yerinde değildir. Bu nedenle işin esasına girerek karar verilmesi gerekir.
Mahkemece işin esasına ilişkin karar verildikten sonra dosyanın incelenmesi gerektiği görüşü ile gerekçede çoğunluk kararına karşıyım.
AZLIK OYU
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11.12.1985 gün ve 3239 sayılı kanunla değişik mükerrer 49. maddesinin (b) bendinde; Takdir Komisyonlarının arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim değer tespitine ilişkin takdirlerinin genel beyanın yapılacağı sürenin başkanlıgıcından en az altı ay önce karara bağlanarak arsalara ait olanlar takdirin ilgili bulunduğu il ve ilçe merkezindeki ticaret odalarına,ziraat odalarına ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ile vergi dairelerine (1.3.1986 tarihinden itibaren belediyelere) imza karşılığında tebliğ edileceği,takdir komisyonlarının bu kararlarına karşı ilgili mahalle ve köy muhtarlıklarının 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecekleri belirtilmiştir.
Sözü edilen kanunun 49. maddesinde takdir komisyonunca takdir olunan arsa m2 birim değer tespitlerinin indirilmesi yönünde mükellef adına hareket etme ve dava açma yetkisi ticaret odası ile ilgili muhtarlıklara verilmiş olup,aynı kanunun 377. nci maddesiyle takdir olunan bedelleri artırma yönünde dava açma yetkisi belediyelere verilmiştir.
Olayda işe Van belediye başkanlığı takdir komisyonunca belirlenen miktarların çok fahiş olduğundan indirilmesi yönünden dava açmıştır. Yukarda açıklanan kanun maddelerine göre bu yetki Ticaret ve Sanayi Odaları ile mahalle ve köy muhtarlıklarına verilmiştir.
Bu halde öncelikle belediye başkanlığının takdir komisyonu kararının iptalini istemeye yetkisi yoktur.
Belirtilen nedenle Vergi Dairesi sıfatıyla dava açan ve takdir komisyonunca belirlenen değerlerin fahiş olduğundan bahisle düşürülmesini isteyen belediye başkanlığı davasının ehliyet yönünden reddi gerekirken süre aşımı yönünden reddinde sonucu itibariyle isabetsizlik görülmediğinden temyiz isteminin reddi gerekirken aksi yerde oluşan çoğunluk kararına karşıyım.