Danıştay 7. Daire 1992/7845 Esas 1994/4694 Karar Sayılı İlamı

Daire : YEDİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 4694
Esas Yılı : 1992
Esas No : 7845
Karar Tarihi : 12/10/994
KALKINMADA BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ BİR YÖREDE YAPACAĞI YATIRIMI TEŞVİK BELGESİNE BAĞLANAN ŞİRKETİN, SERMAYE ARTIRIMI İŞLEMİNİN DAMGA VERGİSİNDEN MÜSTESNA TUTULUP TUTULMAMASI YÖNÜNDEN KALKINMADA ÖNCELİKLİ YÖRELER LEHİNE VE DİĞER YÖNLERDEN FARKLI BİR UYGULAMA YAPILAMAYACAĞI HK.
10.10.1990 tarihinde yapılan sermaye artırımına isabet eden damga vergisinin beyan edilmediği ve ödenmediğinden bahisle salınan kusur cezalı damga vergisini; yükümlü şirket tarafından, kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlara ilişkin teşvik belgesi kapsamında bu belgede öngörülen koşullara uygun olarak yapılan sermaye artırımının, 31.3.1988 tarih ve 12811 sayılı Bakanlar Kurulu kararına istinaden yayımlanan 88/3 sayılı Yatırımların Teşviki ve Yönlendirilmesine Dair Tebliğ hükümlerine ve 2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanun hükümlerine göre damga vergisinden istisna olduğu gerekçesiyle terkin eden ... Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının bozulması istenilmektedir.
3505 sayılı Kanunun 1.1.1989 tarihinden itibaren yürürlüğe giren geçici 2.maddesinde; "a-ihracat, b-ihracat teşvik belgesine bağlanan döviz kazandırıcı faaliyetlerle, bu belge kapsamındaki ithalat c-ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan ve yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için alınan yatırım kredileri ile bu belge kapsamındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı, gayrimenkullerin ve irtifak haklarının ayni sermaye olarak konulması halinde bunların şirket adına tapuya tescili işlemleri ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar, 31.12.1993 tarihine kadar 488 sayılı Kanuna göre damga vergisinden ve 492 sayılı Kanuna göre harçlardan istisna edilir." hükmü yer almıştır.
3505 sayılı Kanunun bu hükmünün yürürlüğe girmesinden önceki dönemlerde, yatırımların ve döviz kazandırıcı etkinliklerin özendirilmesi amacıyla, kalkınma planları ve bu planlara göre hazırlanan yıllık program kararnamelerine ek esaslara göre işlem yapılmakta iken, 3505 sayılı Kanunun anılan hükmünün yürürlüğe girmesinden (1.1.1989'dan) sonraki dönemlerde uygulama, yasa hükmü ve bakanlar kurulu kararlarına göre yönlendirilmiştir.
1990 yılı için geçerli kılınan 89/14622 sayılı program kararnamesine ek 89/14685 sayılı kararname ilişiğindeki "Esaslar"ın "Vergi, Resim ve Harç İstisnası" başlıklı 8.maddesinin son fıkrasında, damga vergisi istisnasının 3505 sayılı Kanun hükümlerine göre uygulanması öngörülmüş, 13.maddesinde ise kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlarda, 84/8306 ve 84/8857 sayılı kararname hükümlerinin uygulanması kabul edilmiştir.
Kalkınmada öncelikli yörelerin taşıdığı özel önemden dolayı, ayrıca teşvik edilmesi düşünülen bu yörelerdeki yatırımlarda geçerli olan teşviklerin düzenlendiği 84/8306 ve 84/8857 sayılı kararnameler ile Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında 2982 sayılı Kanunun 3.maddesinde, bu yörelerde yapılacak yatırımlar için arazi veya arsa tedariki ile ilgili işlemler ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlar veraset ve intikal vergisi damga vergisi harçlar ve resimler ile Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınan vergi, resim ve harçlardan müstesna tutulmuş, sözü edilen 2982 sayılı Kanunun 5.maddesinde ise, sermaye şirketlerinin, kooperatiflerin ve bunların birlikleri ile vakıfların kalkınmada öncelikli yörelerde yapacakları devletçe teşviki öngörülen yatırımlar dolayısıyla her ne suretle olursa olsun bina iktisaplarının, arsa ve arazi üzerine inşa veya binaya ilave suretiyle binalar, bağımsız bölümler veya katlar meydana getirmelerinin ve bunların devirleri ile ilgili işlemlerin ve bu işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtların kanunun 2.maddesinde belirtilen vergi, resim ve harçlardan muaf olduğu belirtilmiştir.
84/8306 ve 84/8857 sayılı kararnameler ile 2982 sayılı Kanun hükümlerinin incelenmesinden, bu düzenlemelerde şirket kuruluşu ve sermaye artırımı işlemlerinin istisna kapsamına alınmadığı anlaşılmakta, dolayısıyla, sermaye artırımı işleminin damga vergisinden müstesna tutulup tutulmaması yönünden kalkınmada öncelikli yöreler lehine ve diğer yörelerden farklı bir uygulama yapılmasının söz konusu olmadığı ortaya çıkmaktadır.
Bu sonuca göre uyuşmazlığın; Yatırımların, Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin ve İşletmelerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esasların Yürürlüğe Konulması Hakkında 89/14685 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına, yükümlü şirkete kalkınmada birinci derecede öncelikli bir yörede yapacağı yatırım nedeniyle bu karara istinaden verilen yatırım teşvik belgesine ve 3505 sayılı Kanunun geçici 2.maddesinin tanıdığı yetkiye dayanılarak yürürlüğe konulan Yatırımların Teşviki ve Yönlendirilmesine ilişkin olan 89/1 ve 90/2 sayılı tebliğ hükümlerine göre çözümlenmesi gerekmektedir.
Sözü edilen tüm bu düzenlemeler incelendiğinde de, sermaye artırımı işlemlerinin damga vergisinden müstesna tutulabilmesi için, yatırımcı şirketin ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunması, yatırımcıya verilen teşvik belgesinde yatırımın yararlanacağı teşvikler arasında vergi, resim ve harç istisnasının yer alması ve sermaye artırımının teşvik koşulları arasında bulunması gerektiği, yani, bu üç koşulun bir arada varlığının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyada mevcut yükümlü şirkete ait 26.6.1990 tarih ve 27296 sayılı yatırım teşvik belgesi incelendiğinde ise, sermaye artırma koşulu öngörülmesine rağmen, yükümlü şirketin ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünün bulunmadığı, kendisine tanınan teşvikler arasında vergi, resim ve harç istisnasının yer almadığı anlaşılmaktadır. Söz konusu belgede, her ne kadar, sermaye artırma koşulu öngörülmüş ise de; bu koşulun, teşvik belgesinde öngörülen teşviklerden (yatırım indirimi ve kaynak kullanımı destekleme primi teşviklerinden) yararlanabilmenin ön koşulu olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda yükümlü şirketin sermaye artırım işleminin damga vergisine tabi tutulmasında yasaya aykırılık bulunmadığı cihetle, kusur cezalı tarhiyatı yazılı gerekçe ile terkin eden mahkeme kararında yasal isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile, mahkeme kararının bozulmasına karar verildi.