BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi 2019/2397 Esas 2020/607 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/2397
KARAR NO : 2020/607
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİH: 24/09/2019
NUMARA: 2019/193 Esas - 2019/897 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)
KARAR TARİHİ : 11/06/2020
İlk Derece Mahkemesinde yapılan inceleme sonucunda verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla dava dosyası incelendi:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesi ile; Müvekkili kurumun araç ve filo kiralama, satış sonrası hizmetler vb. alanlarda faaliyet gösterdiğini, ofis olarak müvekkili firmanın hukuki danışmanlığını yaptığını, zaman zaman çek ve bono gibi kıymetli evrak asıllarını icra takibi başlatmak gibi nedenlerden dolayı kargo aracılığıyla müvekkili firma tarafından ofisine gönderildiğini, yurtdışında bulundukları sırada müvekkili şirket tarafından gönderilen ilgili çeklerin asıllarının kargo aşamasında veya başka bir yerde kaybolmuş olduğunu, çek asıllarına ulaşılamadıklarını, çeklerin karşılığının bankadan tahsil edilme riskinin bulunduğunu, kaybolan ... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, 18/01/2019 tarih, 40.000,00-TL bedelli, keşidecisinin ... Ticaret Ltd. Şti. olan, ... seri numaralı çek ile ... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, 19/02/2019 tarih, 40.000,00-TL bedelli, keşidecisinin ... Ticaret Ltd. Şti. Olan, ... seri numaralı çek ve ... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, 26/02/2019 tarihli, 45.000,00-TL bedelli, keşidecisi ...Ticaret Ltd. Şti. olan, ... seri nolu toplam 3 adet çekler hakkında ödeme yasağı konulmasını ve çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 24/09/2019 tarih ve 2019/193 Esas -2019/897 Karar sayılı kararında; "Dava hukuki niteliği itibariyle TTK. 818/s. maddesi yollamasıyla aynı Yasanın 757-765. maddelerine göre açılmış bir zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını çeksiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m.) Talep TTK.760-762.maddeleri uyarınca ilan edilmiş, davaya konu ... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, keşidecisinin... Ticaret Ltd. Şti. olan, .... seri numaralı 3 adet çekin bankayla yapılan yazışmalarda; bankaya ibraz edilmiş oldukları anlaşıldığından, davanın konusuz kalmış olması sebebiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir...."gerekçesi ile, ''1-Dava konusu çeklerin bankaya ibraz edilmiş oldukları anlaşıldığından, davanın konusuz kalmış olması sebebiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına,'' karar verilmiş ve karara karşı davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; 3 adet çekin zayi olması nedeniyle kıymetli evrak (çek) iptaline yönelik dava açıldığını, Mübrez çeklerin daha önceden ibraz edilmiş olduğu hasebiyle davanın konusuz kaldığı nedeniyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verildiğini, mahkemenin hatalı değerlendirme yaptığını, ... Bankası'na çeklerin 26/02/2019 tarihinde ibraz edildiğini, dava dilekçelerinde bahsedildiği gibi müvekkili firmanın 12/03/2019 tarihinde ilgili çek asıllarını ofise gönderdiğini, 14/03/2019 - 24/03/2019 tarihleri arasında yurtdışında bulunmaları nedeniyle çek asıllarının kargo aşamasında ya da başka bir yerde kaybolduğunu ve ulaşmadığını, Şu anda lehtarı bulunuğu 3 adet karşılıksız çekin hukuken iptal edilmesi için gereken tüm koşulların Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilanın dahil gerçekleştiğini, davanın konusuz kalması kararının gereği ilgili çekler halen iptal edilmediğini, müvekkili firmanın mağduriyet yaşadığını ileri sürerek istinaf incelemesi sonucu ilk derece mahkemesince verilen davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına dair kararın bozularak çeklerin iptaline yönelik davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: HMK' nın 355. maddesine göre istinaf incelemesi; istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde ise resen gözetilmek suretiyle yapılmıştır. Dava, TTK' nın 818/1.s maddesi atfıyla 757 vd. maddeleri uyarınca açılmış bir zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Mahkemece, yazılı gerekçe ile davanın konusuz kalmış olması sebebiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş, karara karşı davacı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Davacı, dava konusu çeklerde lehdardır. Davacı vekili, ... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, keşidecisi ... Ticaret Ltd. Şti. olan,18/01/2019 tarih, 40.000,00-TL bedelli, ... seri numaralı çek, 19/02/2019 tarih, 40.000,00-TL bedelli, ... seri numaralı çek, 26/02/2019 tarih, 45.000,00-TL bedelli, ... seri nolu toplam 3 adet çekin iptalini talep etmiş olup mahkemece,... Bankası Pendik Sahil Şubesine ait, 3 adet çekin takas yoluyla bankaya ibraz edilmiş olması nedeniyle talep yönünden karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiştir. Oysa, davacı taraf çekin bankaya ibraz edildiğini, ibrazdan sonra zayi olduğunu iddia etmektedir. Yargıtay 11. HD 2016/11997 E., 2018/4372 K. ve 06.06.2018 tarihli emsal kararında da işaret edildiği üzere; çekin, ibrazından sonra dahi kıymetli evrak vasıfları devam ettiği sürece TTK’ nın 818. maddesi delaletiyle 757 ve devamı maddeleri uyarınca zayi nedeniyle iptal isteminde bulunulabilir. Bir başka deyişle, çekin ibraz edildikten sonra kaybedilmesi iptal davası açılmasına engel değildir. Bu itibarla, mahkemece yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda davacının talebi değerlendirilip, neticesine göre bir karar vermek gerekirken, yanılgılı değerlendirmelerle hüküm tesisi doğru olmamış davacı vekilinin istinaf sebebi yerinde görülmüştür. Eldeki davada ilanlar yapılmış, ilan süreleri dolmuş ve başvuru olmamıştır. Dosyada çek fotokopileri bulunmaktadır. Çeklerin ibraz sonrası karşılıksız çıkması üzerine lehdara iade edildiği ve sonrasında zayi olduğu, zayi nedeniyle iptal koşullarının oluştuğu anlaşılmakla; davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkeme kararının HMK' nın 353/1-b2 maddesi uyarınca kaldırılmasına, Dairemizce esas hakkında yeniden hüküm kurularak; davanın kabulüne, dava konusu üç adet çekin zayi nedeniyle iptallerine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle; Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile; İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi' nin 24/09/2019 tarih ve 2019/193 Esas - 2019/897 Karar sayılı kararının HMK 353/1-b2 maddesi gereğince KALDIRILMASINA, Dairemizce esas hakkında yeniden hüküm kurularak; 1-Davanın KABULÜNE, Dava konusu ... Bankası A.Ş. ... Sahil - Pendik Şubesi' ne ait, keşidecisi ...Ticaret Ltd. Şti. olan; - 18/01/2019 keşide tarihli, ... seri nolu ve 40.000,00 TL bedelli, - 19/02/2019 keşide tarihli, ... seri nolu ve 40.000,00 TL bedelli, - 26/02/2019 keşide tarihli, .... seri nolu ve 45.000,00 TL bedelli 3 adet çekin 6102 sayılı TTK' nın 818/1-s maddesinin yollamasıyla TTK' nın 764/1. maddesi uyarınca ZAYİ NEDENİYLE İPTALLERİNE, İLK DERECE MAHKEMESİ YÖNÜNDEN: 2-Alınması gerekli 54,40 TL peşin harçtan davacı tarafça dava açılırken yatırılan 44,40.TL' nin mahsubu ile bakiye 10,00 TL' nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 3-Davacı tarafça sarfedilen yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, İSTİNAF YÖNÜNDEN: 4-Harçlar Kanunu gereğince davacı tarafından yatırılan 121,30 TL başvuru harcının hazineye gelir kaydına, 44,40 TL karar harcının davacıya iadesine, 5-İstinaf yönünden yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 6-Artan gider avansı bulunması halinde davacı tarafa iadesine, 7-Kararın ilk derece mahkemesince davacı tarafa tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 11/06/2020 tarihinde HMK' nun 362/1-ç maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.