Taraflar arasındaki “Haksız Rekabetin Önlenmesi, Maddi ve Manevi Tazminat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul Asliye 4. Ticaret Mahkemesince davanın reddine dair verilen 5.12.2001 gün ve 1998/802-2001/1429 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 12.11.2002 gün ve 2002/7938-10327 sayılı ilamı ile,

(...Davacı vekili, tasarımları müvekkiline ait olan kumaşların taklitlerinden yapılan gömleklerin davalı .. A.Ş., mağazalarında satışa sunulduğunu, söz konusu gömleklerin .... A.Ş. tarafından üretildiğini, kumaşların da, davalı ..Tekstil A.Ş. tarafından imal edildiğini, oysa müvekkiline ait kumaşların dünya çapında ve Türkiye’de isim yaptığını, davalıların eylemi sonucu maddi ve manevi zarara uğradıklarını ileri sürerek, haksız rekabetin tesbiti ve önlenmesini, maddi durumun ortadan kaldırılmasını, şimdilik bir milyar TL. maddi ve 10 milyar TL.manevi tazminatın davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı ..Tekstil A.Ş. vekili, davacı adına tescil edilmiş bir tasarın bulunmadığını, tasarım tescil başvurusunun TPE’ce reddedildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Diğer davalılar vekili, kumaşların ..Tekstil A.Ş.den satın alındığını ancak bunların taklit olduğunu bilmelerinin mümkün olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, taraflarca sunulan kanıtlara göre, davaya konu tasarımların tescili olmadığı, bu durumda uyuşmazlığın genel hükümlere göre çözümlenmesi gerektiği taraf tanıklarının birbirini yok eden anlatımlarından tasarımın davacıya ait olduğunun belirlenemediği, davacının söz konusu kumaşların ilk kez kendisi tarafından satışa sunulduğu konusunda ibraz ettiği faturaların bu kumaşlara ait olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca, dava konusu kumaş desenlerinin orijinal, özgün ve yeni sayılabilecek niteliği bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Dava, haksız rekabetin önlenmesi ile maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

Davacı taraf, dava konusu kumaş tasarımlarının dünyada ilk kez kendisi tarafından üretildiğini, davalılar tarafından taklit edildiğini ileri sürmüş ve buna ilişkin belgeler sunmuştur.

Mahkemece, konunun teknik yönü olduğu kabul edilerek bu yönde bilirkişi incelemesi yapılmış ve rapora itibar edilmediği halde yeniden bilirkişi incelemesine gidilmeden kumaşların yenilik vasfı olmadığın- dan dava reddedilmiştir. Oysa, davacı endüstriyel tasarım hakkına tecavüz iddiasında bulunmadığına göre, böyle bir davada yenilik niteliği aranmaması gerekir.

Şu halde mahkemece yapılacak iş; davadaki iddia şekli dikkate alınarak, dava konusu kumaşların fiilen Dünya" da ve Türkiye" de ilk kez davacı tarafından üretilip üretilmediği ve davalıların bu kumaşları taklit edip etmediği, davacının sunduğu kumaş örnekleri ile belgelerin konunun uzmanı bilirkişilerce incelenmesi ve tüm kanıtlar birlikte değerlendirilerek, haksız rekabet koşullarının oluşup oluşmadığının belirlenmesi ve oluşacak sonuca göre karar verilmek gerekirken, yazılı şekilde davanın reddi doğru görülmemiş ve kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir...)

Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire Bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile,direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429. Maddesi gereğince BOZULMASINA,istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 27.4.2005 gününde oyçokluğu ile karar verildi. 

MUHALEFET GÖRÜŞÜ 

Davacı G... Textil AG vekili 23.3.1998 günlü dava dilekçesiyle dosyaya birer örneklerini sunduğu gömleklerin kumaş tasarımının müvekkiline ait olduğunu, davalıların benzer tasarımlı kumaş ile ürettikleri gömlekler nedeniyle sebebiyet verdikleri haksız rekabetin önlenmesini istemiştir.

Davacının, davaya konu Bruce 701/55, 702/42, 702/53 kod numaralı kumaşların tasarımı için Türk Patent Enstitüsüne tescil başvurusu, davalılardan ...A.Ş.nin itirazı üzerine, anılan Enstitünün yeniden inceleme ve değerlendirme kurulunca yerinde görülmeyerek 25.12.1998 tarihinde tasarım tescillerinin iptaline karar verilmiştir.

Belirtilen iptal kararı ile birlikte davaya konu kumaş tasarımlarının tescilsiz tasarım olduğu anlaşılmaktadır.

Endüstriyel tasarımların korunması için TTK.nun 57/5. maddesinin uygulanmasından doğan boşluklar 27.6.1995 tarih ve 22326 Sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun hükmünde kararname ile giderilmiştir.

554 Sayılı KHK.nin amaç ve kapsamını belirten birinci maddesinde “bu kanun hükmünde kararname tescilli tasarımların korunması ile ilgili esasları, kuralları ve şartları kapsar, tescilsiz tasarımlar genel hükümlere tabidir.” denerek tescilli ve tescilsiz tasarımların tabi olduğu hükümler belirtilmiştir. Bu uygulama tescilsiz tasarımların, tescilli tasarımlara göre daha iyi korunmasına neden olmamalıdır.

Nitekim “Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku” dergisinin 2001 yılı birinci cilt ve l sayılı dergisinde Uludağ Üniversitesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Başkanı Prof Dr. İ. Yılmaz Aslan’ın Endüstriyel Tasarım Haklarının kullanılması ile ilgili makalesinde “kanaatimize göre endüstriyel tasarımlarla ilgili olarak artık TTK.nun 57/5. maddesinin uygulanmaması gerekmektedir. Ancak tescilsiz tasarımlarla ilgili olarak uygulanması söz konusu olabilir. Bunlar açısından da 57/5. maddenin nasıl uygulanması gerektiği 554 Sayılı KHK çerçevesinde değerlendirilmek zorundadır. Tescilsiz tasarımların tescilli olanlara göre daha iyi korunması gibi garip bir sonuç ortaya çıkmaması gerekmektedir” diye uygulamadan doğacak farklı korunmanın yol açacağı sakıncalı duruma işaret etmiştir.

Davaya konu tescilsiz tasarıma konu kumaşların, aynı özelliğe haiz benzerleri için “Türkiye’de en az elli yıldan beri kullanılagelen ve ekose olarak bilinen şekil-renk kompozisyonlarının değişik varyasyonları niteliğinde olduğu, hitap ettiği alıcı kitlesi üzerinde orijinal hiçbir etkisinin söz konusu olamayacağı” İstanbul Asliye 2. Ticaret Mahkemesinin 1998/2459 esasında görülen davada alınan 18.11.2000 günlü bilirkişi raporundan da anlaşıldığı gibi söz konusu kumaş tasarımlarının yenilik ve ayırt edici unsurları olmadığı gibi, tescilsiz dava konusu tasarımların, TTK.nun 57/5. maddesindeki uygulamadan doğan boşlukları gideren 554 Sayılı Kanun Hükmünde kararnameden farklı ve avantajlı koruma hükümlerine tabi tutulmasının doğru olmayacağı bu nedenle tescilsiz kumaş tasarımlarının davalılarca üretilmesinin haksız rekabet oluşturmayacaktır.