Danıştay 4. Daire 1994/2198 Esas 1995/527 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 527
Esas Yılı : 1994
Esas No : 2198
Karar Tarihi : 09/02/995

KESİN SATIŞIN MUAYENE VE KABUL KOŞULUNA BAĞLANDIĞI MAL TESLİMLERİNDE, VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN TESLİMLER DEĞİL KESİN SATIŞ KARARINA GÖRE MEYDANA GELECEĞİ VE SATIŞ FATURASININ KESİN SATIŞ İŞLEMİNİN YAPILDIĞI TARİHTE DÜZENLENECEĞİ HK.
Davacı şirketin 28.12.1990 tarihli sevk irsaliyesi ile Devlet Malzeme Ofisi Ana Depo Müdürlüğüne teslim ettiği elektronik yazı makinalarına ait faturayı kanunda öngörülen süreden sonra düzenleyerek 1990 yılı yerine 1991 yılı kayıtlarına intikal ettirdiğinin incelemeyle tespiti üzerine ikmalen kurumlar vergisi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir. ... Vergi Mahkemesinin … günlü ve … sayılı kararıyla; Vergi Usul Kanununun 230 ve 231.maddeleri ile Kurumlar Vergisi Kanununun 13.maddesi hükümlerinin birlikte irdelenmesiyle, kurumlar vergisinde tahakkuk esasının geçerli olduğu ve sevk irsaliyesine bağlanan emtia satışlarında faturanın en geç on gün içinde düzenlenmesinin zorunlu bulunduğu, bu nedenle 28.12.1990 tarihinde sevk irsaliyesiyle teslim edilen mallara ilişkin faturanın 31.12.1990 tarihine kadar düzenlenerek kayıtlara geçirilmesi gerekirken, kanunda öngörülen koşullara uyulmaksızın 21.1.1991 tarihinde fatura düzenlenip 1991 yılı kayıtlarına intikalinde isabet bulunmadığından bu yönden salınan vergide kanuna aykırılık görülmediği, ancak matrah farkının defter ve belgeler üzerinden saptanmış olması karşısında, tarhiyata kaçakçılık cezası yerine kusur cezası uygulanmasının gerekli olduğu gerekçesiyle, verginin onanmasına cezanın ise kusura çevrilmesinde karar verilmiştir. Davacı şirket temyiz dilekçesinde, faturanın Devlet Malzeme Ofisinin ticari şartnamesindeki koşullar nedeniyle geç düzenlenmesinde ve düzenlendiği yıl kayıtlarına intikalinde isabetsizlik olmadığını, Vergi Dairesi Müdürlüğü ise tarhiyata kaçakçılık cezası kesilmesi gerektiğini ileri sürerek, mahkeme kararının bozulmasını istemektedir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19.maddesinde vergiyi doğuran olayın, vergi kanunlarının vergiye bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı açıklanmış, aynı Kanununun 229.maddesinde ise fatura, satılan etmia ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır.
Bu yasal düzenlemelere göre, vergiyi doğuran olayın varlığından söz edebilmek için ya bir malın kesin olarak satışının yapılması veya bir hizmet ya da işin müşteriye sunulması olayının gerçekleşmesi zorunludur. Emtia ticaretinde bu kesinleşme ancak kesin satışla yani malın işletmenin mal mevcudunda azalmaya ilişkin kayıtlardaki işlemlerle söz konusu olabilir. Nümune üzerine veya tecrübe ve muayene şartiyle satım yapılmak üzere sevk irsaliyesine bağlanarak mal sevkiyatı yapılması hallerinde, kesin satıştan söz etmek mümkün değildir. Bu tür satışlarda malın işletme kayıtlarından kesin çıkışının yapılabilmesi için, yazılı sözleşme uyarınca kabulün gerçekleşmesi gerekir ki işte faturanında ancak kabul kararının işletmeye bildirilmesinden sonra ve Vergi Usul Kanununda öngörülen usuller ve süreler dikkate alınarak düzenlenmesi zorunluluğundan söz edilebilir. Olayda davacı şirketin aralarında ki yazıl sözleşlem uyarınca ve alıcı Devlet Malzeme Ofisinin teknik şartnamesine göre sevk irsaliyesine bağlanarak ilgili kuruluşa teslim ettiği ve adı geçen kuruluş tarafından da emanet olarak kabul edilen malların, satın alma komisyonunca yapılan muayene ile teknik şartanameye uygun olduğu tespit edilerek yazıyla durumun davacıya bildirilmesi üzerine, vergiyi doğuran kesin satış işleminin bu tarih itibariyle gerçekleştiği açık olup, davacı şirketin kabulün yapıldığı tarihten sonra Vergi Usul Kanununda öngörülen sürede olmak üzere fatura düzenlenmesin de ve fatura bedelini de emaneten teslimin yapıldığı 1990 yılı kayıtlarına değil, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği 1991 yılı kayıtlarına intikal ettirmesinde kanunlara aykırılık yoktur. Nitekim 173 seri numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde de aynı yönde açıklamalar yer almaktadır.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine, davacı temyiz isteminin kabulü ile ... Vergi Mahkemesinin … günlü ve … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.