Danıştay 4. Daire 1994/4932 Esas 1995/800 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 800
Esas Yılı : 1994
Esas No : 4932
Karar Tarihi : 21/02/995

ÖZEL İNŞAAT YAPIP SATANLARIN FAALİYETİ YILLARA SİRAYET EDEN İNŞAAT VE ONARIM İŞİ OLMADIĞINDAN 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNA 2772 SAYILI YASININ 15.MADDESİYLE EKLENEN MÜKERRER 116.MADDENİN 6.FIKRASI HÜKMÜNÜN UYGULANMASININ MÜMKÜN OLMADIĞI HK.
Özel İnşaat yapım ve satımıyla uğraşan davacı 1991 yılı Gelir Vergisi Bayannamesini matrahsız vermesi üzerine adına hayat standardı esasına göre gelir verisi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir. ... Vergi Mahkemesinin … günlü ve … sayılı kararıyla; mahkemelerince davacının ilgili yıl defter ve belgelerinin incelenmesinden taşınmaz satışına ilişkin bir kayıt bulunmadığının anlaşıldığı,idarece taşınmaz satışı yapılıp gelir elde edildiği yönünde yapılmış bir tespit de bulunmadığı gerekçesiyle vergi ve cezanın kaldırılmasına karar verilmiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü, davacı adına hayat standardı esasına göre yapılan cezalı tarhiyatın yerinde olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.Uyuşmazlık, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri" başlıklı 42.maddesinin, kendi nam ve hesabına inşaat ve onarma işi yapanlara da uygulanıp uygulan mayacağının belirlenmesine ilişkindir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42.maddesi, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde, kazancın, tesbit esaslarını, özel şekilde düzenlenmiş, diğer faaliyetlerin aksine kazancın yıllık olarak değil işin sonunda tespit edileceği belirtilmiştir. Aynı yasanın 43.maddesinde, müşterek genel giderlerin ve amortismanların, çeşitli işler nedeniyle dağıtılması konusu düzenlenirken, tahsil olunan "istihkak bedellerinin" bir ölçü olarak kullanıldığı görülmektedir. Kanunun 94.maddesinde de 42.madde kapsamına giren işlen dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen "istihkak bedelleri"nden söz edilmektedir. Bu düzenlemeler, 42.maddede öngörülen rejimin uygulanmasında inşaat ve onarım işinin başkası hesabına, bir taahhüt uyarınca yapılması gereğini ortaya koymaktadır. Zira istihkak bedeli ödemesi, ödemesi bir taahhüde bağlı olarak yapılan inşaat ve onarım işlerinde söz konusu olabilir.
Bir kimsenin satmak üzere kendi nam ve hesabına yaptığı özel inşaattan dolayı alıcıdan tahsil ettiği bedel, istihkak bedeli değil, ancak sa tış bedeli olarak isimlendirilir ve 42.madde kapsamında düşünülemez. Satışın arsa payı üzerinden yapılıp inşaatın alıcı ile aktedilen inşaat sözleşmesine göre tasarlanması da bu sonucu değiştirmez. Özel inşaatlar hangi şartlarla yürütülürse yürütülsün, fiilen yapılan iş inşa edilen dairelerin satışından ibarettir. Bu tür inşaatların herhangi bir kıymet imali ve satışından farklı bulunmadığından, kazanç tesbitinin yıllık olarak ve maliyetle satış bedeli karşılaştırılmak suretiyle yapılması gerekir. İnşaatın bağımsız bölümleri, muhtelif yıllarda satıldığında, satılan kısımla ilgili kazancın, satışın yapıldığı yılda tesbiti ve beyanı gerekecektir. Bu durumda, kendi adına inşaat yapıp satan davacının, yıllara sirayet eden inşaat ve onarım işi yaptığı kabul edilemeyeceğinden, adına 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2772 sayılı Kanunun 15.maddesiyle eklenen mükerrer 116.maddenin 6.fıkrası hükmünün uygulanmasına olanak bulunmadığından hayat standardı esasına göre belirlenen matrah üzerinden yapılan tarhiyatı kaldıran mahkeme kararında isabet görülmemiştir. Bu nedenle, ...Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.