Danıştay 10. Daire 1993/5367 Esas 1995/1273 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 1273
Esas Yılı : 1993
Esas No : 5367
Karar Tarihi : 21/03/995

SENDİKA ADI ALTINDA KURULMUŞ BULUNAN MEMUR ÖRGÜTLERİNİN ÜYELİK AİDATLARININ ÜYE OLAN MEMURLARIN MAAŞ BORDROLARINDAN KESİLMEMESİ VE BUNLARA DEVLET HESAPLARINDA YER VERİLMEMESİ YOLUNDAKİ DÜZENLEMEDE HUKUKA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.
Tahakkuk Dairelerinin, memur sendikalarına ilişkin yasal düzenlemeler yapılıncaya kadar her ne şekilde kurulmuş bulunursa bulunsun bu memur sendikalarına üye olan memurların bodrolarında anılan sendikalar namına aidatı kesintisi yapmayacakları saymanlıklarında söz konusu sendikaların üye aidat kesintilerine Devlet hesaplarında yer vermeyeceklerine ilişkin olarak 14.11.1993 tarih ve 21758 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 505 sayılı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tebliğinin; aidat toplama biçimindeki sendikal faaliyetin mevzuata uygun olup olmadığının yargı yerince belirlenebileceği, iç hukuk kuralı haline gelen sözmeşmelerle sendikal hakların güvence altına alındığı, Başbakanlığın 15.6.1993 tarih ve 15 sayılı genelgesinin de bu doğrultuda olduğu, dava konusu tebliğde anılan düzenlemelere aykırı olarak sendikaların ekonomik sıkıntılar içine sokulmaya çalışıldığı iddialalarıyla iptali istenilmektedir.
Dava, 14.11.1993 tarih ve 21758 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tebliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu edilen Tebliğ ile, memur sendikalarına yönelik yasal düzenlemeler yapılmadığı halde bazı memur sendikaları kurularak tahakkuk dairelerininde bazı idarelerin, hukuk müşavirliklerinin mütalalarına istinaden sendikalara üye olan memurların maaş bordrolarında anılan sendikalara üye aidatı kesmeye başladığının anlaşıldığından bahisle, tahakkuk dairelerinin, memur sandikalarına ilişkin yasal düzenlemeler yapılıncaya kadar herne şekilde kurulmuş bulunursa bulunsun bu sendikalara üye olan memurların bordrolarında sendikalar namına üye aidatı kesintisi yapmayacakları, dolayısıyla saymanlıkların da söz konusu sendikaların üye aidatı kesintilerine Devlet Hesaplarında yer vermemeleri konusu düzenlenmiştir.
Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesinde; Devlet hesaplarını tutmak, saymanlık hizmetlerini yapmak Maliye Bakanlığının görevleri arasında sayılmıştır. Anılan 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11. maddesinde ise, Devlet hesaplarının kayıtlarını tutmak, uygulamaları izlemek dönem sonuçlarını çıkarmak, değerlendirmek ve yayınlamak ve Genel Bütçeye dahil idareler ile katma bütçeli idarelerde ve gerektiğinde bunlara bağlı döner sermayeli işletmeler ile fonlarda; gelirlerin toplanması, giderlerin ödenmesi, değer ve emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve bunların muhasebeleştirilmesi işlemlerini yapmak üzere saymanlıklar kurmak ve kaldırmak, vezneler açmak ve kapamak, sayman mutemetleri görevlendirmek veya görevlendirmeye izin vermekle Muhasebat Genel Müdürlüğü görevlendirilmiştir.
Mal muhasebesi hariç, uygulanacak muhasebe kayıt ve işlemlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 139. maddesi ile 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11. maddesi uyarınca hazırlanarak 14.1.1990 tarih ve mükerrer 20402 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Devlet Muhasebesi Yönetmeliği"nin 4. maddesinde; Devlet Muhasebesinde kullanılan hesaplar sayılmak suretiyle gösterilmiş ve hesapların kodlarını belirlemeye, ayrıntılarını izlemek amacıyla yardımcı hesaplan açmaya …defter ve cetvellerde düzenlemeler yapmaya Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir. Aynı yönetmeliğin 140. maddesinde ise, saymanlıklarca emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil olunan paraların çeşitlerine göre emanetler defterinde açılacak bölümler ile her bölüme kaydedilecek paraların tahsil veya ödenmesinde yapılacak işlemler 48 bend halinde sayılmış; saymanlıklarca bu bölümlerin dışında Maliye Bakanlığından izin almadan emanetler defterinde başka bölüm açılamayacağı öngörülmüştür.
Aktarılan düzenlemeyle, Devlet Muhasebesinin etkin ve verimli şekilde uygulanması yönünde gerekli önlemleri almak, muhasebe işlemlerinde uygulamada birliği sağlamakla görevli bulunan davalı idarenin Devlet Muhasebesinde kullanılan hesaplara kaydedilecek paraların niteliğini ve bunların tahsil veya ödemesinde yapılacak işlemler belirleme konusunda takdir yetkisi bulunduğu açıktır.
Bu yönüyle, sendika adı altında kurulmuş bulunan memur örgütlerinin kuruluş tüzükleri uyarınca üyelerinden toplamak istediği aidatların, üye olan memurların maaş bordrolarından kesilemeyeceği ve bunların Devlet Hesaplarında yer almayacağına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacı tarafından, kamu çalışanlarının örgütlenmelerine ilişkin olarak, yasayla onaylanarak iç hukukumuza intikal eden uluslararası sözleşmeler uyarınca idarenin engelleyici işlemler tesis etmesinin hukuka aykırı olduğu iddiası ise, dava konusu işlem ile davacının üyelerinden aidat toplama faaliyeti engellenmiş yada kısıtlanmış olmadığından yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verildi.