9. Hukuk Dairesi 2021/2148 E. , 2021/6184 K.
"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ...26. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ...Anadolu 28. İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili davacının davalıya ait... Eczanesi’nde eczacı kalfası olarak 01.07.1998 yılından haksız olarak işten çıkartıldığı 21.09.2015 tarihine kadar çalıştığını, davacının Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında asgari ücretle çalışıyor gözükmesine karşın gerçekte net 3.000,00 TL maaş aldığını, maaşının elden ödendiğini iddia ederek; kıdem ve ihbar tazminatı, ücret, yıllık ücretli izin, fazla mesai ve hafta tatili alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davalıya ait eczane işyerinin İş Kanunu kapsamında olmadığını bu nedenle işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın İş Mahkemesinde değil görevli Asliye Hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiğini, esasa ilişkin olarak; davacının gerçek ücretinin ekteki imzalı ücret bordrolarından görüleceği üzere 1.273,50 TL olduğunu, davacının hiçbir ücret alacağı olmadığını, davacıya ödemelerin hiçbir zaman gceiktirilmediğini, davacının her yıl izin kullandığını, 01.09.2015 tarihinde tatile gittiğini, tatilinin bitmesine yakın davalının oğlu ...’ı arayarak artık çalışmak istemediğini ve işe geri dönmeyeceğini bildirdiğini, bunun üzerine tarafların bir araya gelerek aralarındaki ilişkiyi sonlandırdiğini, davacının uzun yıllardır çalışan olması nedeni ile 20,000,00 TL ödeme yapıldığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının iş akdinin haksız nedenle feshedildiği ve ücretlerinin ödenmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında uyuşmazlık, davacı işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait ücretlere hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davacı yıllık izinlerini kullanmadığı iddiası ile izin alacağı talebinde bulunmuştur. Davacının davalı işyeri yanındaki kıdemi 17 yıl 2 ay 20 gün olup hak ettiği yıllık ücretli izin 314 gündür. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacı adına düzenlenmiş imzalı izin formunda ve davacının beyanına göre 18 gün yıllık ücretli izin kullandığından bahisle hesaplama yapılmış, davacının 296 gün bakiye yıllık ücretli izni hesaplanmış ve mahkemece karar verilmiştir.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Sözleşmenin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zamanaşımı da, iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar.
Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. İşçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesi mümkün değildir. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında izin hakkının bulunduğunun tespitini istemesinde hukuki menfaati vardır.
Somut uyuşmazlıkta, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davalı işyerinde 18 yıla yakın bir süre çalışması olduğu tespit edilen davacının tüm çalışma süresi boyunca hak ettiği yıllık ücretli izin süresinin 314 gün olduğu belirlenmiş ve davacının son yıl sadece 18 gün yıllık ücretli izin kullandığı mahkemece kabul edilerek karar verilmiştir. Davacının uzun yıllar (yaklaşık 18 yıl boyunca) sadece son yıla ait yıllık ücretli izin kullanması hayatın olağan akışına aykırı olup; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 31. maddesi uyarınca hakimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde; Mahkemece, davacı asil çağrılarak yıllık izinlerle ilgili beyanının alınmasından sonra sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre değerlendirme yapılarak bir karar verilmelidir.
Sonuç:
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.