Danıştay 13. Daire 2014/3118 Esas 2020/3453 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2014/3118
Karar No : 2020/3453

DAVACI : …
DAVALI : …
VEKİLİ : Hukuk Hizmetleri Başkanı …
DAVANIN KONUSU : 02/04/2014 tarih ve 28960 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 05/02/2014 tarih ve 2014/5934 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (Birlik) Statüsü (Statü)'nün 7/1-p, 8/1, 15/1-c, 15/1-ç, 15/1-d, 15/1-e, 15/6, 15/16, 16/1-c, 16/1-ç, 16/1-d, 18/1-f, 20/1-c, 20/1-ç, 20/3, 22/2, 23/1-c, 23/1-ç, 25/2-c, 25/2-ç maddelerinin; 13. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesinin, 15. maddesinin 13. fıkrasının son cümlesinin, 31. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin ve Geçici 1. maddesinin iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : ... Dönem … Milletvekili olması sıfatıyla Statü'nün iptalini istemede menfaati bulunduğu, Statü'nün tüm vatandaşları, özellikle de tasarruf sahiplerini doğrudan ilgilendirdiği, aynı zamanda menkul kıymetler borsasında yatırımda bulunan tasarruf sahibi her vatandaş gibi dava ehliyeti bulunduğu, Birlik üyelerinin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 37. maddesi uyarınca yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınan kuruluşlar ile sınırlandırılması gerektiği, ayrıca Kanun'un 39/1. maddesinde de yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunabilecek kurumların yatırım kuruluşlarıyla sınırlı tutulduğu, Statü'de üst norma aykırı olarak portföy yönetim şirketleri ve payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarının da Birlik üyelik yapısına dahil edildiği, Birlik'e üye olması öngörülen yeni kurumların, sermaye piyasası aracılık mesleğini yürüten ve 6362 sayılı Kanun düzenlemeleri kapsamında yatırım yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinde bulunan aracı kurum ve bankalar ile genel anlamda benzer bir mesleki faaliyetleri bulunmadığı, 6362 sayılı Kanun'un 74/1. maddesindeki "Kurulca uygun görülenler" ibaresi ile Sermaye Piyasası Kurulu (Kurul)'na temel kurallara uyulmadan, ölçüsü belirlenmeden ve sınırları çizilmeden kamu kuruluşunu oluşturma yetkisi tanındığı, meslek kuruluşlarına ilişkin Anayasa'da yer alan ilke ve kuralların gözardı edildiği, aday öneri komitesinin oluşturulması ve bu komite tarafından aday tespiti usulünün getirilmiş olması ve Kurul'a aday gösterme yetkisinin tanınmış olmasının 6362 sayılı Kanun'a ve Anayasa'nın 135. maddesine aykırı olduğu, Anayasa'nın 135. maddesinde diğer kamu idarelerinden farklı olarak meslek kuruluşlarının ancak kendi üyeleri arasından ve kendi üyelerinin oylarıyla yapılacak seçim sonucunda oluşacak organlar eliyle temsil edilmesi esasının benimsendiği, mesleki örgüt dışındaki bir başka makamın iradesi ve müdahalesine (atama, aday gösterme ve benzeri usullerle) imkân tanınmadığı, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'nin, Birlik üyesi olmadığından üyeleri arasından seçilmemiş ve kendi üyeleri arasında yer almayan bir başka kuruluşun Birlik organlarında yer almasının mümkün olmadığı, Statü'nün 15/6 ve 20/3. maddeleri ile "yönetime katılma" ilkesi çerçevesinde meslek örgütü üyelerinden daha fazla üyenin katılımcı olması ve yönetimde aktif görev almalarını sağlamak amaçlansa da bu hususun aynı zamanda seçme ve seçilme hakkını da sınırlayan bir düzenleme olduğu ve kanunda da düzenlenmediği, 6362 sayılı Kanun'da gider payı ve aidat borcu bulunan üyelere yönelik herhangi bir sınırlama getirilmemişken Statü ile üyelerin yönetsel haklarının engellenmesinin Anayasa ve kanuna aykırı olduğu, Statü'nün 16/1(ç) maddesindeki düzenlemeyle Anayasa'nın 67. maddesindeki seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları ile 10. maddesindeki hiçbir kimseye, zümreye ayrıcalık tanınamayacağına dair kuralın ihlâl edildiği, Kurul'un vesayet denetimi yetkisini aşacak biçimde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu niteliğinde olan Birlik'in yerine geçerek personel ücretlerinin ve ücret artışlarının belirlenmesinde karar verici konumda olmak istemesinin idari ve mali denetim yetkisiyle bağdaşmadığı, Kurul'un Birlik üzerinde ancak ya kendi kanununda ya da başka kanunlarla açıkça sınırları belirlenmiş bir idari denetim yetkisini haiz olduğu, 6362 sayılı Kanun'un 72/2(ğ) maddesinde "Kurulca belirlenen diğer işleri yerine getirmek" yönündeki kuralın temel ilkelere aykırılık teşkil ettiği, Kurul'a Birlik üzerinde emir ve talimat verme (hiyerarşi) yetkisi tanındığı, bu düzenlemenin, Anayasa'nın 135. maddesinin amacı ile bağdaşmadığı, kanun koyucu tarafından meslek kuruluşları üzerinde merkezi idareye tanınabilecek olan vesayet yetkisinin daraltılmış bir vesayet yetkisi olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Usule ilişkin olarak, davanın yasal süresi içinde açılıp açılmadığının tespiti gerektiği, davacının davayı açmakta hukuki menfaati bulunmadığı esasa ilişkin olarak ise 6362 sayılı Kanun'un 74. maddesindeki kuralın Birlik üyeliğinin, anılan Kanun'un 37. maddesi kapsamında yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kuruluşlara hasredilmiş olduğu şeklinde yorumlanmasına imkân bulunmadığı, 74. maddenin, 37. ve 39. maddeler ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği, 37. maddede yatırım hizmet ve faaliyetleri arasında portföy yöneticiliği faaliyetinin de yer aldığı, portföy yönetim şirketlerinin portföy yöneticiliği faaliyetini gerçekleştirebileceği, 39. maddede yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin olarak portföy yönetim şirketlerine ilişkin ayrıksı düzenlemeler yapılması hususunda imkân bulunduğu, 3. maddedeki yatırım kuruluşlarının tanımına ilişkin düzenlemenin de buna cevaz verdiği, 74. maddedeki düzenlemeden hareketle kanun koyucunun iradesinin Birliğin kapsamını genişletmekten yana olduğunun açıkça görüldüğü, borsada işlem gören yatırım ortaklıklarının da Birlik yapısı içinde yer almasının öngörülmesinin Kanun koyucunun amacı ile örtüştüğü, Anayasa'nın 135. maddesinde bazı kurallar koyulduktan sonra diğer hususların kanun koyucuya bırakıldığı, kanun koyucunun kuruluş ve üst kuruluşların seçimine ilişkin düzenleme yaparken meclis ve yönetim kurulu gibi organların görev ve yetkilerine, organların kimlerden ve kaç kişiden oluşacağına, başkan ve üyelerin diğer organlarda görev alıp alamayacaklarına dair kurallar koyabileceği, hatta koyması gerektiği, yasamanın asilliği ve genelliği ilkesinin Anayasa'da açıkça düzenlenmeyen alanlarda yasa koyucunun serbestçe kural koyabilmesini gerektirdiği, aday öneri komitesine ilişkin düzenlemelerin dayanağını 6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinden aldığı, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'nin temsilcisinin Birlik yönetim kurulunda yer alacağının Kanun'un 76/8. maddesinde de belirtildiği, 74. maddede Kurulca uygun görülenlerin Birliğe üye olacağının öngörüldüğü, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ile Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin faaliyet alanlarının çoğu kez birbiriyle örtüştüğü, faaliyetlerinde istikrarın sağlanmasına yönelik getirilen düzenlemelerin piyasa düzeninin sağlanması bakımından önem arz ettiği, üst üste iki dönem yöneticilik yapanların belli süre geçmeden yeniden seçilemeyeceklerine dair kuralların fırsat eşitliğinin sağlanması, uzun süre görevde kalmanın sonucu ortaya çıkabilecek güç zehirlenmesinin ve idari yozlaşmanın önlenmesi ve nesillere bağlı zihniyet değişiminin yönetime yansıması amaçları doğrultusunda getirildiği, seçimle gelinen bazı görevlerde de benzer süre sınırlamaları bulunduğu, getirilen sürenin ölçülülük ilkesine uygun olduğu, seçimlerde ilk 10 yatırım ortaklığına hak tanınmış olmasının makul bir kriter olduğu, objektiflik ve sektörü temsil açısından gerekli olduğu, sermaye piyasası kurumlarının kendine özgü piyasa rollerinin kurumlara ilişkin özel kurallar getirilmesini gerektirdiği, kurumlar tarafından oluşturulacak mesleki birlikler açısından Kurul'un kayıtsız kalmasının Kurul'un sermaye piyasasındaki amaçlarının tesisini imkânsız kılacağı, meslek kuruluşlarının özerkliğinin, işlemlerinin idari vesayet yoluyla merkezi idarenin denetimine tabi kılınmasına engel olmadığı, ücretin sadece meslek mensuplarının menfaatini ilgilendiren bir durum olmayıp bunlardan hizmet satın alarak ücret ödeyen kişilerin de menfaatinin etkilediğinden bu kişilerin menfaatinin de gözetilmesi bakımından merkezi idarenin de sürece dahil edilmesinin Anayasa'ya aykırı görülemeyeceği, 6362 sayılı Kanun'un 74, 74/2(ğ), 75/7 ve 76/8 maddelerinin Anayasa'ya uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'NUN DÜŞÜNCESİ : Dava; 02/0472014 tarih ve 28960 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 05/02/2014 tarih ve 2014/5934 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü'nün (Statü) 7/1-p, 8/1, 15/1-c, 15/1-ç, 15/1-d, 15/1-e, 15/6, 15/16, 16/1-c, 16/1-ç, 16/1-d, 18/1-f, 20/1-c, 20/1-ç, 20/3, 22/2, 23/1-c, 23/1-ç, 25/2-c, 25/2-ç maddelerinin; 13. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesinin, 15. maddesinin 13. fıkrasının son cümlesinin, 31. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin ve Geçici 1. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule yönelik iddiaları yerinde görülmemiştir.
Anayasa'nın "Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları" başlıklı 135. maddesinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleri oldukları belirtilmiştir.
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 75. maddesinin 1 ila 3. fıkralarında ise, "(1) Birliğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kuruludur.
(2) Birliğin organlarının seçiminin yapılacağı genel kurul toplantısından en az on beş gün önce, seçimlere katılacak Birlik üyelerini ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulu'nca belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar, bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme işlemi, gizli oy ve açık tasnif esasına göre yapılır. Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip, sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki iş günü içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kurul, bu Kanunun uygulanması açısından itiraz hakkına sahip olup, Kurul tarafından yapılan itiraz da aynı şekilde incelenir ve karara bağlanır.
(3) Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esasları, Kurul'un önerisi ve ilgili Bakanlığın uygun görüşü üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Statüsüyle düzenlenir. Kurul, Birliğin talebi üzerine ya da re'sen gerekli görülen hâllerde Statüde değişiklik yapılmasını ilgili Bakanlığa teklif edebilir." kuralına yer verilmiştir.
Aktarılan düzenlemelerden, Birliğin organlarının Kanunla belirlendiği, bu organların seçimi aşamasında uygulanacak kurallar ile seçimlere yönelik yapılacak itirazlara ilişkin düzenlemelere Kanunda yer verildiği, Birliğin yönetim kuruluna seçilecek üyeler açısından ise herhangi bir istisnaî kurala yer verilmediği görülmektedir.
Dava konusu Statü'nün iptali istenilen 15/1- (e) maddesinde, Yönetim Kurulunda aday öneri komitesi tarafından belirlenerek Kurul'ca önerilen adaylar arasından Genel Kurul tarafından seçilecek iki bağımsız üyenin yer alacağı belirtilmiş; aynı maddenin 16. fıkrasında, "Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan üyeliklerin herhangi bir nedenle boşalması hâlinde ise, seçim yapılan bir önceki genel kurul toplantısında yedek olarak belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu tarafından bağımsız yönetim kurulu üyeliğine tayin olunur." düzenlemesine yer verilmiş; 16/1-d maddesinde, "d) Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin belirlenmesinde aşağıda yer verilen esaslara uyulur.
1)Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin, Birlik üyeleri ve bunların yönetim kontrolünü elinde tuttuğu şirketler nezdinde son beş yılda fiili bir görev almamış olması ve üyelerle danışmanlık dâhil iş ve⁄veya ortaklık ilişkisi içerisinde olmaması gerekmektedir.
2)Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin sermaye piyasaları alanında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları zorunludur.
3)Aday Öneri Komitesi, Kurul Başkanı, Borsa İstanbul Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı ve Birlik Başkanı veya bunlar tarafından belirlenecek birer kişi olmak üzere üç kişiden oluşur ve sadece seçim yapılacak ilgili dönem için görev yapar. Aday Öneri Komitesi, en geç bağımsız yönetim kurulu üyelerinin seçileceği yılın Ocak ayı sonuna kadar oluşturulur.
4)Bağımsız yönetim kurulu üyesi olma niteliklerine sahip olanlar bağımsız yönetim kurulu üyesi olma talebiyle ilgili yılın Şubat ayı sonuna kadar Aday Öneri Komitesine yazılı olarak başvuruda bulunur. Başvuru sürecine ilişkin esaslar Birlik internet sayfasında ilan edilir.
5)Aday Öneri Komitesi aynı yönde en az iki olumlu oyla karar alır. Komite, seçilecek asil ve yedek bağımsız yönetim kurulu üye sayısının iki katına kadar adaydan oluşan aday öneri listesini Mart ayı sonuna kadar Kurula gönderir. Kurul, Birlik genel kurul toplantısından üç hafta öncesine kadar Aday Öneri Komitesi tarafından gönderilen listedeki adaylar arasından seçilecek asil ve yedek bağımsız üye sayısının bir fazlasından oluşan kesin aday listesini genel kurulun seçimine sunmak üzere Birliğe gönderir.
6)Genel kurulda kesin aday listesindeki adaylar arasında oylama yapılır. Oylamada adaylar en çok oy alandan en az oy alana göre sıralanır ve seçilecek aday sayısına göre asil ve yedek üye olarak belirlenir." düzenlemesine yer verilmiş; Geçici 1. maddesinde ise, "Kanunun geçici 5'inci maddesi çerçevesinde Birlik organlarının seçiminde, bu Statünün 16 ncı maddesi uyarınca oluşturulması gereken Aday Öneri Komitesi Statünün yayımlanmasından itibaren bir ay içerisinde oluşturulur ve bu süre içerisinde bağımsız yönetim kurulu üyeliğine aday olacak kişiler Birlik nezdinde yazılı olarak adaylık başvurusunda bulunurlar. Başvuru şartları ve koşulları, Birlik internet sitesinde duyurulur. En geç Statünün yayımlandığı ayı takip eden ayın sonunda Aday Öneri Komitesi tarafından belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyeliği adayları Kurula bildirilir." kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Statü'nün iptali istenilen 15/1-e, 15/16, 16/1-d, ve Geçici 1. maddeleri gereğince aday öneri komitesi oluşturulmak ve genel kurulun üye seçimine ilişkin yetkisini kısıtlayacak yeni bir birim kurularak üyelerin yönetim kuruluna üye seçme yetkisi sınırlandırıldığından, bu düzenlemelerde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Anılan Statü'nün iptali istenilen diğer maddelerine gelince; Statü'nün 7/1-(p) maddesinde, Kurul tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek Birliğin görev ve yetkilileri arasında sayılmış; 8/1. maddesinde, "Yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar, payları borsada işlem gören yatırım ortaklıkları ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurul tarafından uygun görülenler Birliğe üye olmak için başvurmak zorundadırlar. Söz konusu kuruluşlar yetki belgelerini almalarından, yatırım ortaklıkları ise paylarının borsada işlem görmeye başlamasından itibaren üç ay içinde üyelik için gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetleri Kurul tarafından durdurulur." kuralına; 15/1- (c,ç,d) maddesinde, "c) Portföy yönetim şirketlerinden iki üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye, d) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'ni temsilen bir üye," yönetim kurulunu oluşturan üyeler arasında sayılmış; 15/6. maddesinde, "yönetim kurulu üyeleri, üst üste en fazla iki defa genel kurul tarafından seçilebilir. Aradan bir dönem geçmedikçe yönetim kurulu üyeliği için tekrar aday olunamaz." düzenlemesi getirilmiş; 16/1. maddesinin (c) (ç) bendinde, "c) Portföy yönetim şirketlerini temsil edecek iki üyenin belirlenmesinde, 1) Yönetilen portföylerin değerine göre ilk on portföy yönetim şirketinden bir üye, 2) (1) numaralı alt bentte yer almayan portföy yönetim şirketlerinden bir üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarını temsilen bir üyenin belirlenmesinde; genel kurulun yapıldığı takvim yılından önceki bağımsız denetimden geçmiş ara dönem finansal tablolarına göre aktif büyüklüğü en yüksek on yatırım ortaklığından bir üye olmak üzere, genel kurulda her grup tarafından kendi aralarında aday gösterildikten sonra genel kurulca gizli oyla seçim yapılır." hükmüne yer verilmiş; 18/1- (f) maddesinde, "Birliğin işleyişine ve personel istihdamına ilişkin esasları belirlemek, Birlik genel sekreterini ve diğer personelini atamak ve Kurul'un uygun görüşünü alarak ücret artışlarını belirlemek," yönetim kurulunun görev ve yetkileri arasında sayılmış; 20/1. maddesinin (c) ve (ç) bentlerinde, "c) Portföy yönetim şirketlerinden bir üye, ç)Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye," denetleme kurulunu oluşturan üyeler arasında sayılmış; 20/3. maddesinde, "Denetleme kurulu üyelerinin görev süresi iki yıldır. Üyeler, üst üste en fazla iki defa genel kurul tarafından seçilebilir. Aradan bir dönem geçmedikçe denetim kurulu üyeliği için tekrar aday olunamaz," hükmüne; 22/2. maddesinde, "Genel sekretere maaş, aylık, ücret, prim, zam, tazminat, ikramiye, fazla mesai, kâr payı ve her ne ad altında olursa olsun bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamına Kurulca bir üst sınır getirilebilir. Birliğin diğer personel ücretleri genel sekreter için belirlenen tutarı aşamaz." hükmü yer almış; 23/1. maddesinin (c) (ç) bentlerinde, "c) Portföy yönetim şirketlerinden bir üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye " disiplin komitesine seçilecekler arasında gösterilmiş; 25/2. maddesinde, "(2) Yönetim kurulunca; a) Aracı kurumlardan Aracı Kurumlar Meslek Komitesine, b)Bankalardan Bankalar Meslek Komitesine, c) Portföy yönetim şirketlerinden Portföy Yönetim Şirketleri Meslek Komitesine, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından Yatırım Ortaklıkları Meslek Komitesine, olmak üzere, gerekli görülecek sayıda komite üyesi ve ilgili gruplardan seçilmiş bir yönetim kurulu üyesi komite başkanı olarak atanır. Komitenin seçeceği bir üye ise başkan vekili olarak görev yapar." kuralı getirilmiş; 13. maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesinde, "Gider payı ve aidat borcunu bir takvim yılı geciktirmiş üyeler Genel Kurulda oy kullanamazlar." hükmüne, 15/13. maddesinin son cümlesinde, "Ancak, bağımsız yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı ödenmesi zorunludur ve genel kurulca ödenmesi kararlaştırılan huzur hakkı tutarı diğer üyelere ödenecek tutardan ve Birlik genel sekreterine ödenen toplam aylık ücretin dörtte birinden az olamaz." hükmüne; 31/1. maddesinin son cümlesinde de, "İlgili Bakan; Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Kuruldan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkilidir." düzenlemesine yer verilmiş bulunmaktadır.
Anılan dava konusu düzenlemelerin dayanağı olan, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 74. maddesinde yer alan; "(1) Bu Kanun'un 37. maddesi uyarınca yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenler tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ne üye olmak için başvurmak zorundadırlar. Söz konusu kuruluşlar yetki belgelerini almalarından itibaren üç ay içinde gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetleri Kurulca durdurulur.
(2) Birlik;
a) Sermaye piyasalarının ve üye kuruluşların faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak,
b) Birlik üyelerinin dayanışma ve sermaye piyasası ile mesleğin gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarına yönelik meslek kurallarını oluşturmak,
c) Haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak,
ç) Kendisine mevzuatla verilen ve Kurulca belirlenen konularda düzenlemeler yapmak, yürütmek ve denetlemek,
d) Birlik Statüsünde öngörülen disiplin cezalarını vermek,
e) Üye kuruluşları temsilen ulusal ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği yapmak,
f) Ulusal ve uluslararası mesleki gelişmeleri, kanuni ve idari düzenlemeleri izleyerek bu konuda üyeleri aydınlatmak,
g) Üyelerinin bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümüne ilişkin gerekli altyapıyı kurmak ve yönetmek,
ğ) Kurulca belirlenen diğer işleri yerine getirmek,
ile görevli ve yetkilidir.
(3) Birlik, yapacağı düzenlemelerde ve alacağı kararlarda, bu Kanuna ve ilgili mevzuata uymakla yükümlüdür." hükmü ile Kanun'un 75. maddesindeki, yukarıda anılan hükümler ve bu maddenin devamındaki; "(4) 74. maddede belirlenen tüm Birlik üyelerinin, Birlik yönetim kurulunda temsil edilmeleri esastır. Bu esası teminen izlenmesi gereken aday olma ve aday gösterme usulleri Birlik Statüsü'nde belirtilir. (5) Birlik üyelik aidatları, Statü'de belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde, Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Birlik aidatlarının ödenmesine dair kararlar 09/06/1932 tarih ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 68. maddesinde yazılı resmî belge niteliğindedir. (6) Üyeler, Birlik Statüsü'ne ve Birlikçe alınacak kararlara uymakla yükümlüdür. (7) Birlik, Kurul tarafından her yıl denetlenir. Birliğin her türlü işlem ve hesaplarının denetimine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir. Kurul tarafından bu kapsamda yapılan denetime ilişkin denetim raporunun bir örneği en geç izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar ilgili Bakanlığa gönderilir. İlgili Bakan; Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkilidir. Birliğin yetkili organlarınca alınan kararlara karşı, kararın ilgiliye tebliğini izleyen on iş günü içinde Kurul nezdinde itiraz edilebilir. İtiraza ilişkin olarak Kurulca verilecek kararlar kesindir." hükmü karşısında; üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, çalışanlarının mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmak, üyelerin birbirleri ve yatırımcılar ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak, üyelerin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmalarını, iktisadi menfaatlerinin korunmasını ve mesleki konularda gelişmelerini sağlamak, üyeleri arasında haksız rekabetin önlenmesini ve sermaye piyasasının gelişmesini teminen Anayasa, Kanun ve bu Statü ile verilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak amacıyla kurulan Sermaye Piyasaları Birliği'nin organları, görev ve yetkileri, gelir ve giderleri, üyeleri üyelik esasları çalışma ilke ve esaslarına ilişkin hususların düzenlendiği dava konusu Statünün iptali istenilen diğer maddelerinde anılan kamu hizmetinin gereklerine, dayanağı Kanun hükümlerine ve hukuka aykırılık saptanmıştır.
Tarafların aksi yöndeki iddiaları ise yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu Statü'nün 15/1-e, 15/16, 16/1-d ve Geçici 1. maddelerinin iptaline, davanın diğer maddelere yönelik kısmının ise reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı 3. Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 218. maddesi uyarınca Başbakanlık merkez teşkilatı kapatılmış ve 219. maddesinde, kapatılan Başbakanlığın iş ve işlemleriyle ilgili olarak açılmış olan davalarda Cumhurbaşkanlığı'nın taraf sıfatı kazanacağı kurala bağlanmış olduğundan, kaldırılan Başbakanlık yerine Cumhurbaşkanlığı'nın davalı konumunda olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.

MADDİ OLAY ve HUKUKİ SÜREÇ :
6362 sayılı Kanun'un 74 ve 75. maddelerinin verdiği yetkiye dayanılarak, anılan Kanun uyarınca kurulan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin organları, görev ve yetkileri ile çalışma ilke ve esaslarını düzenlemek amacıyla 05/02/2014 tarih ve 2014/5934 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki olarak Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü düzenlenerek 02/04/2014 tarih ve 28960 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
Bunun üzerine davacı tarafından, anılan Statü'nün 7/1-p, 8/1, 15/1-c, 15/1-ç, 15/1-d, 15/1-e, 15/6, 15/16, 16/1-c, 16/1-ç, 16/1-d, 18/1-f, 20/1-c, 20/1-ç, 20/3, 22/2, 23/1-c, 23/1-ç, 25/2-c, 25/2-ç maddelerinin; 13. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesinin, 15. maddesinin 13. fıkrasının son cümlesinin, 31. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin ve Geçici 1. maddesinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME ve GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davacının Anayasa'ya aykırılık itirazları ciddi görülmemiştir.
Davalı idare tarafından davanın süresinde açılıp açılmadığının tespit edilmesi gerektiği ve davacının dava ehliyetinin bulunmadığı ileri sürülmüştür.
Dava konusu Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü'nün 02/04/2014 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdiği, davacı tarafından 30/05/2014 tarihinde Danıştay Genel Yazı Müdürlüğü kayıtlarına giren dilekçeyle 60 günlük dava açma süresinde dava açıldığı; Dairemizin 15/09/2014 tarihli ara kararına davacı tarafından verilen cevapta … Menkul Değerler A.Ş.'de bulunan portföy hesabına ilişkin belgenin sunulduğundan davacının Tebliğ'in söz konusu maddelerinin iptalini istemesinde menfaatinin bulunduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla, davalı idarenin süre ve ehliyet itirazı geçerli bulunmamıştır.

ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135. maddesinin birinci fıkrasında, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir. ..." kuralı bulunmaktadır.
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanunun amacı; sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin sağlanması, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için sermaye piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesidir.";
"Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Sermaye piyasası araçları, bu araçların ihracı, ihraççılar, halka arz edenler, sermaye piyasası faaliyetleri, sermaye piyasası kurumları, borsalar ile sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü diğer teşkilatlanmış piyasalar, piyasa işleticileri, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, merkezî takas kuruluşları, merkezî saklama kuruluşları, Merkezî Kayıt Kuruluşu ve Sermaye Piyasası Kurulu bu Kanun hükümlerine tabidir. Halka açık olmayan anonim ortaklıkların halka arz edilmeyen pay ihraçları, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Bu Kanun'da ve bu Kanun'a dayanılarak yürürlüğe konulan ikincil mevzuatta hüküm bulunmayan ve diğer kanunlarda bu Kanunun uygulanmayacağının belirtildiği hâllerde genel hükümler uygulanır.";
"Kısaltmalar ve tanımlar" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Kanun'un uygulanmasında; a) Aracı kurum: 37. maddenin birinci fıkrasındaki yatırım hizmet ve faaliyetlerinden (a), (b), (c), (e) ve (f) bentlerinde yer alanları münhasıran olmak üzere Kurul tarafından yetkilendirilen yatırım kuruluşunu, ..., c) Birlik: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ni, ..., m) Kolektif yatırım kuruluşları: Yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarını, n) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulu'nu, ... t) Sermaye piyasası kurumları: 35. maddede sayılan kurumları, ..., v) Yatırım kuruluşu: Aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları, ... ifade eder.";
"Sermaye piyasası faaliyetleri" başlıklı 34. maddesinde, "Sermaye piyasası faaliyetleri, sermaye piyasası kurumlarının bu Kanun kapsamındaki faaliyetleri, bu Kanun kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile bunlara ek olarak sunulan yan hizmetlerden oluşur.";
"Sermaye piyasası kurumları" başlıklı 35. maddesinde, "Bu Kanun'a göre faaliyette bulunabilecek sermaye piyasası kurumları aşağıda gösterilmiştir: a) Yatırım kuruluşları b) Kolektif yatırım kuruluşları c) Sermaye piyasasında faaliyette bulunacak bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları ç) Portföy yönetim şirketleri d) İpotek finansmanı kuruluşları e) Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları f) Varlık kiralama şirketleri g) Merkezî takas kuruluşları ğ) Merkezî saklama kuruluşları h) veri depolama kuruluşları ı) Kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumları";
"Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri" başlıklı 37. maddesinde, "Bu Kanun kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetleri şunlardır: a) Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi b) Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi c) Sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı ç) Portföy yöneticiliği d) Yatırım danışmanlığı e) Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi f) Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesi g) Çok taraflı alım satım sistemlerinin ve borsa dışı diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinin işletilmesi ğ) Sermaye piyasası araçlarının müşteri namına saklanması ve yönetimi ile portföy saklanması h) Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması";
"Yan hizmetler" başlıklı 38. maddesinde, "Yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerinin yapabilecekleri yan hizmetler şunlardır: a) Sermaye piyasaları ile ilgili danışmanlık hizmetleri sunulması b) Proje finansmanı dâhil olmak üzere Kurulca belirlenecek hizmet ve faaliyetlerde, kambiyo düzenlemeleri saklı kalmak kaydıyla, kredi ya da ödünç verilmesi ve döviz hizmetleri sunulması c) Sermaye piyasası araçlarına ilişkin işlemlerle ilgili yatırım araştırması ve finansal analiz yapılması veya genel tavsiyede bulunulması ç) Aracılık yükleniminin yürütülmesi ile ilgili hizmetlerin sunulması d) Borçlanma veya başka yollardan finansman sağlanmasında aracılık hizmeti sunulması e) Servet yönetimi ve finansal planlama yapılması f) Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması";
"Faaliyet izni alma zorunluluğu" başlıklı 39. maddesinde, "Yatırım hizmetlerinin ve faaliyetlerinin düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilebilmesi için Kurul'dan izin alınması zorunludur. Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ancak yatırım kuruluşları tarafından yerine getirilebilir. Yatırım ortaklıkları ile portföy yönetim şirketlerine ve borsalara ilişkin hükümler saklıdır. Kurul, her bir yatırım hizmet ve faaliyetinin, sermaye piyasası aracı veya yatırım hizmet ve faaliyeti bazında ayrı kuruluşlar tarafından yapılmasına ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir.
Yan hizmetler, yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerince ayrıca bir yetki belgesine tabi olmaksızın Kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde yapılır.
...
Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlerin sunulmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Bu Kanunun 37. maddesinin (a), (b), (c), (ğ) ve (h) bentlerinde sayılan yatırım hizmet ve faaliyetleri bankalarca da yürütülebilir. Yatırım ve kalkınma bankaları aynı maddenin (ç), (d), (e) ve (f) bentlerinde sayılan hizmetleri de sunabilir. Bankaların aynı madde kapsamında yürütecekleri yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir. İşbu hizmet ve faaliyetlerde Kurul, sermaye piyasası araçlarının ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun görüşüyle bankaların niteliklerine göre farklı usul ve esaslar belirleyebilir.";
"Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği" başlıklı 74. maddesinde, "Bu Kanun'un 37. maddesi uyarınca yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenler tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ne üye olmak için başvurmak zorundadırlar. Söz konusu kuruluşlar yetki belgelerini almalarından itibaren üç ay içinde gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetleri Kurulca durdurulur.
2) Birlik;
a) Sermaye piyasalarının ve üye kuruluşların faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak,
(b) Birlik üyelerinin dayanışma ve sermaye piyasası ile mesleğin gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarına yönelik meslek kurallarını oluşturmak,
(c) Haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak,
(ç) Kendisine mevzuatla verilen ve Kurulca belirlenen konularda düzenlemeler yapmak, yürütmek ve denetlemek,
(d) Birlik Statüsünde öngörülen disiplin cezalarını vermek,
(e) Üye kuruluşları temsilen ulusal ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği yapmak,
(f) Ulusal ve uluslararası mesleki gelişmeleri, kanuni ve idari düzenlemeleri izleyerek bu konuda üyeleri aydınlatmak,
(g) Üyelerinin bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümüne ilişkin gerekli altyapıyı kurmak ve yönetmek,
(ğ) Kurulca belirlenen diğer işleri yerine getirmek, ile görevli ve yetkilidir.
Birlik, yapacağı düzenlemelerde ve alacağı kararlarda, bu Kanuna ve ilgili mevzuata uymakla yükümlüdür.
"Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin Organları ve Statüsü" başlıklı 75. maddesinde, "Birliğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kuruludur.
Birliğin organlarının seçiminin yapılacağı genel kurul toplantısından en az on beş gün önce, seçimlere katılacak Birlik üyelerini ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulu'nca belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar, bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme işlemi, gizli oy ve açık tasnif esasına göre yapılır. Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip, sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki iş günü içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kurul, bu Kanunun uygulanması açısından itiraz hakkına sahip olup, Kurul tarafından yapılan itiraz da aynı şekilde incelenir ve karara bağlanır.
Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esasları, Kurulun önerisi ve ilgili Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe konulan Statüsüyle düzenlenir. Kurul, Birliğin talebi üzerine ya da resen gerekli görülen hâllerde Statüde değişiklik yapılmasını ilgili Bakanlığa teklif edebilir.
74. maddede belirlenen tüm Birlik üyelerinin, Birlik yönetim kurulunda temsil edilmeleri esastır. Bu esası teminen izlenmesi gereken aday olma ve aday gösterme usulleri Birlik Statüsünde belirtilir.
Birlik üyelik aidatları, Statüde belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde, Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Birlik aidatlarının ödenmesine dair kararlar 09/06/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 68. maddesinde yazılı resmî belge niteliğindedir.
Üyeler, Birlik Statüsüne ve Birlikçe alınacak kararlara uymakla yükümlüdür.
Birlik, Kurul tarafından her yıl denetlenir. Birliğin her türlü işlem ve hesaplarının denetimine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir. Kurul tarafından bu kapsamda yapılan denetime ilişkin denetim raporunun bir örneği en geç izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar ilgili Bakanlığa gönderilir. İlgili Bakan; Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Sermaye Piyasası Kurulundan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkilidir. Birliğin yetkili organlarınca alınan kararlara karşı, kararın ilgiliye tebliğini izleyen on iş günü içinde Kurul nezdinde itiraz edilebilir. İtiraza ilişkin olarak Kurulca verilecek kararlar kesindir.";
"Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği" başlıklı 76. maddesinde, "Gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansına sahip olanlar ile değerleme kuruluşları, tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine üye olmak için başvurmak zorundadırlar.
...
Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğinin temsilcisi Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin yönetim kurulunda yer alır.
Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği, üyeleri, organları ve Statüsü hakkında 75. maddedeki hükümler kıyasen uygulanır. ...
" kuralı yer almaktadır.
Dava konusu Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü'nün "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Statü'nün amacı, 06/12/2012 tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca kurulan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin organlarını, görev ve yetkileri ile çalışma ilke ve esaslarını düzenlemektir.",
"Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Statü Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin organları, komiteleri, görev ve yetkileri, gelirleri, giderleri, üyeleri, üyelik esasları, disiplin cezaları ile çalışma ilke ve esaslarına ilişkin hususları kapsar.";
"Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Statü 6362 sayılı Kanun'un 74 ve 75. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.";
"Tanımlar ve kısaltmalar" başlıklı 4. maddesinde, "Bu Statüde geçen; a) Banka: Mevduat ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını, b) Birlik: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ni, ... ç) Kanun: 06/12/2012 tarih ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nu, d) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu, e) Sermaye piyasası kurumları: Kanunun 35. maddesinde sayılan kurumları, f) Yatırım hizmet ve faaliyetleri: Kanun'un 37. maddesinde sayılan hizmet ve faaliyetleri, g) Yatırım kuruluşu: Aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları, ... ifade eder.";
"Birliğin amacı" başlıklı 6. maddesinde, "Birliğin amacı, üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, çalışanlarının mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmak, üyelerin birbirleri ve yatırımcılar ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak, üyelerin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmalarını, iktisadi menfaatlerinin korunmasını ve mesleki konularda gelişmelerini sağlamak, üyeleri arasında haksız rekabetin önlenmesini ve sermaye piyasasının gelişmesini teminen Anayasa, Kanun ve bu Statü ile verilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmaktır." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME :
Sözlük anlamı ile "düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek" olarak tanımlanan "düzenleme", kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise; sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır (ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, 2017, İstanbul, s. 426).
İdare, Anayasa ve kanunlardan aldığı yetki ile kural koyma (düzenleme yapma) yetkisine sahiptir. "Kural işlemler" (ya da diğer adıyla genel düzenleyici işlemler), üst hukuk kurallarına uygun olarak hukuk düzenine yeni kural getiren ya da mevcut bir kuralı değiştiren veya kaldıran tek yanlı idarî işlemlerdir. Düzenleme yetkisini kullanarak yönetmelik, tebliğ, genelge gibi genel düzenleyici işlemleri yapan idarenin bir işleminin düzenleyici nitelik taşıdığının kabul edilebilmesi için, söz konusu işlemin sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren hükümler içermesi, başka bir anlatımla, belirtilen nitelikte kurallar getirmiş olması gerekmekte olup, bu genel düzenlemelerin üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermemesi zorunludur.
Statü'nün "Birliğin görev ve yetkileri" başlıklı 7. maddesinin "Birlik, 6. maddede sayılan amaçlarını ve bu amaçlara yönelik olarak yapacağı diğer faaliyetleri gerçekleştirmek üzere aşağıda belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır: ... p) Kurul tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek." şeklindeki 1. fıkrasının (p) bendinin incelenmesi;
6362 sayılı Kanun'un Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin düzenlendiği 74. maddesinin 2. fıkrasının (ğ) bendinde, Kurulca belirlenen diğer işleri yerine getirmenin Birliğin görev ve yetkileri arasında sayıldığı, bu doğrultuda Statü'nün 7. maddesinin 1. fıkrasının (p) bendinde de aynı düzenleme yapıldığı anlaşıldığından söz konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
"Üyelik" başlıklı 8. maddesinin "Yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar, payları borsada işlem gören yatırım ortaklıkları ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurul tarafından uygun görülenler Birliğe üye olmak için başvurmak zorundadırlar. Söz konusu kuruluşlar yetki belgelerini almalarından, yatırım ortaklıkları ise paylarının borsada işlem görmeye başlamasından itibaren üç ay içinde üyelik için gerekli başvuruyu yapmakla yükümlüdür. Anılan yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetleri Kurul tarafından durdurulur. " şeklindeki 1. fıkrasının; "Yönetim kurulu" başlıklı 15. maddesinin "Yönetim kurulu; ... c) Portföy yönetim şirketlerinden iki üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye, d) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğini temsilen bir üye," şeklindeki 1. fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentlerinin; "Yönetim kurulu üyeliğine seçim usulü" başlıklı 16. maddesinin, "Yönetim kurulu üyeliği seçimi her üye grubu için aşağıdaki usullere göre yapılır. ...
c) Portföy yönetim şirketlerini temsil edecek iki üyenin belirlenmesinde,
1) Yönetilen portföylerin değerine göre ilk on portföy yönetim şirketinden bir üye,
2) (1) numaralı alt bentte yer almayan portföy yönetim şirketlerinden bir üye,
ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarını temsilen bir üyenin belirlenmesinde; genel kurulun yapıldığı takvim yılından önceki bağımsız denetimden geçmiş ara dönem finansal tablolarına göre aktif büyüklüğü en yüksek on yatırım ortaklığından bir üye olmak üzere, genel kurulda her grup tarafından kendi aralarında aday gösterildikten sonra genel kurulca gizli oyla seçim yapılır." şeklindeki birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinin, "Denetleme kurulu" başlıklı 20. maddesinin "Denetleme kurulu beş üyeden oluşur. Denetleme kuruluna, ... c) Portföy yönetim şirketlerinden bir üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye olmak üzere, yönetim kurulunda temsil edilmeyen Birlik üyesi kuruluşlar arasından, genel kurulda her grup tarafından kendi aralarında aday gösterildikten sonra genel kurulca gizli oyla seçim yapılır. Seçilecek adayların bu Statünün 15. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan niteliklere sahip olması zorunludur." şeklindeki birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinin; "Disiplin komitesi" başlıklı 23. maddesinin "Disiplin komitesi beş üyeden oluşur. 24. madde çerçevesinde disiplin soruşturmalarının yürütülmesine yardımcı olmak üzere, disiplin komitesine, ... c) Portföy yönetim şirketlerinden bir üye, ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından bir üye olmak üzere, yönetim kurulunda temsil edilmeyen Birlik üyesi kuruluşlar arasından genel kurulda her grup tarafından kendi aralarında aday gösterildikten sonra, genel kurulca gizli oyla seçim yapılır. Seçilecek adayların bu Statünün 15. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan niteliklere sahip olması zorunludur." şeklindeki 1. fıkrasının (c) ve (ç) bentleri ile "Meslek komiteleri ve diğer komiteler" başlıklı 25. maddesinin "Yönetim kurulunca; ... (c) Portföy yönetim şirketlerinden Portföy Yönetim Şirketleri Meslek Komitesine, (ç) Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarından Yatırım Ortaklıkları Meslek Komitesine, olmak üzere, gerekli görülecek sayıda komite üyesi ve ilgili gruplardan seçilmiş bir yönetim kurulu üyesi komite başkanı olarak atanır. Komitenin seçeceği bir üye ise başkan vekili olarak görev yapar." şeklindeki 2. fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinin incelenmesi;
6362 sayılı Kanun'un 3. maddesinde yatırım kuruluşunun, aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları ifade ettiği; 35. maddesinde yatırım kuruluşları, kolektif yatırım kuruluşları, sermaye piyasasında faaliyette bulunacak bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları, varlık kiralama şirketleri, merkezî takas kuruluşları, merkezî saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları ve kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarının sermaye piyasası kurumları olarak sayıldığı; 37. maddesinde bu Kanun kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinin; sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi, sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi, sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı, portföy yöneticiliği, yatırım danışmanlığı, sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi, sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesi, çok taraflı alım satım sistemlerinin ve borsa dışı diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinin işletilmesi, sermaye piyasası araçlarının müşteri namına saklanması ve yönetimi ile portföy saklanması ile Kurulca belirlenecek diğer hizmet ve faaliyetlerde bulunulması olduğu; 74. maddesinin 1. fıkrasında yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenlerin Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ne üye olmak için başvurmak zorunda oldukları; 76. maddesinin 8. fıkrasında Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'nin temsilcisinin Birlik yönetim kurulunda yer aldığı kurala bağlanmıştır.
Davacı tarafından, 6362 sayılı Kanun'un 74. maddesinin 1. fıkrasında Birlik üyeliğinin yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinde bulunabilecek yatırım kuruluşlarıyla sınırlı tutulurken Statü ile portföy yönetim şirketleri ile payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarının da Birlik üyelik yapısına dahil edilmek istendiği ileri sürülerek bu doğrultuda yapılan düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu iddia edilmiştir.
6362 sayılı Kanun'un 74. maddesinin 1. fıkrası incelendiğinde, anılan Kanun'un 37. maddesi uyarınca yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenlerin Birlik'e üye olmak için başvurmak zorunda oldukları, 37. maddede yatırım hizmet ve faaliyetleri arasına portföy yöneticiliği faaliyetinin de yer aldığı, 3. maddede yatırım kuruluşlarının, aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları ifade ettiği yönündeki düzenleme ile 35. maddede sermaye piyasası kurumları arasında kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarının da sayılmış olması karşısında portföy yönetim şirketleri ile payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarına ilişkin düzenleme yapılmasına imkân verildiği ve söz konusu düzenlemenin kanunla verilen yetki çerçevesinde kanuna uygun olarak yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu bağlamda, 6362 sayılı Kanun'un Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'ne ilişkin düzenlemelerin yapıldığı 76. maddesinin 8. fıkrasına göre Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği'nin temsilcisinin Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin yönetim kurulunda yer alacağı ve Statü'nün 8. maddesine göre Birlik üyesi olarak düzenlenen yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar, payları borsada işlem gören yatırım ortaklıkları ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurul tarafından uygun görülen kurumlar arasında yer alan portföy yönetim şirketleri, payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarının üyelerinin Birlik yönetim kurulu, denetleme kurulu, disiplin komitesi ve meslek komiteleri ve diğer komitelerde yer almalarına ve üyelerin belirlenmesi usulüne ilişkin olarak yapılan düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
"Genel kurul toplantısı" başlıklı 13. maddesinin "... Genel kurulda her üye bir oy hakkına sahiptir ve oylar açıktır. Ancak, Birlik organlarının seçiminde oy verme işlemi gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Genel kurulca karar verilen hususlarda da gizli oya başvurulur. Gider payı ve aidat borcunu bir takvim yılı geciktirmiş üyeler Genel Kurulda oy kullanamazlar." şeklindeki 2. fıkrasının son cümlesinin incelenmesi;
6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinde, Birliğin zorunlu organlarının genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulu olduğu belirtilmiş, Birliğin organlarının seçimine ilişkin düzenlemeler yapılmış ve Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esaslarının Statüyle düzenleneceği, Birlik üyelik aidatlarının Statüde belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde, Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunacağı kurala bağlandığından, kanunla verilen yetki çerçevesinde gider payı ve aidat borcunu bir takvim yılı geciktirmiş üyelerin Genel Kurulda oy kullanamayacağı yönündeki söz konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
"Yönetim kurulu" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının "Aday Öneri Komitesi tarafından belirlenerek Kurulca önerilen adaylar arasından genel kurul tarafından seçilecek iki bağımsız üye olmak üzere, on bir üyeden oluşur." şeklindeki (e) bendinin; aynı maddenin "Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan üyeliklerin herhangi bir nedenle boşalması halinde ise, seçim yapılan bir önceki genel kurul toplantısında yedek olarak belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu tarafından bağımsız yönetim kurulu üyeliğine tayin olunur." şeklindeki 16. fıkrasının; "Yönetim kurulu üyeliğine seçim usulü" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasının "Yönetim kurulu üyeliği seçimi her üye grubu için aşağıdaki usullere göre yapılır. ... d) Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin belirlenmesinde aşağıda yer verilen esaslara uyulur.
1) Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin, Birlik üyeleri ve bunların yönetim kontrolünü elinde tuttuğu şirketler nezdinde son beş yılda fiili bir görev almamış olması ve üyelerle danışmanlık dahil iş ve/veya ortaklık ilişkisi içerisinde olmaması gerekmektedir.
2) Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin sermaye piyasaları alanında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları zorunludur.
3) Aday Öneri Komitesi, Kurul Başkanı, Borsa İstanbul Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı ve Birlik Başkanı veya bunlar tarafından belirlenecek birer kişi olmak üzere üç kişiden oluşur ve sadece seçim yapılacak ilgili dönem için görev yapar. Aday Öneri Komitesi, en geç bağımsız yönetim kurulu üyelerinin seçileceği yılın Ocak ayı sonuna kadar oluşturulur.
4) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olma niteliklerine sahip olanlar bağımsız yönetim kurulu üyesi olma talebiyle ilgili yılın Şubat ayı sonuna kadar Aday Öneri Komitesine yazılı olarak başvuruda bulunur. Başvuru sürecine ilişkin esaslar Birlik internet sayfasında ilan edilir.
5) Aday Öneri Komitesi aynı yönde en az iki olumlu oyla karar alır. Komite, seçilecek asil ve yedek bağımsız yönetim kurulu üye sayısının iki katına kadar adaydan oluşan aday öneri listesini Mart ayı sonuna kadar Kurula gönderir. Kurul, Birlik genel kurul toplantısından üç hafta öncesine kadar Aday Öneri Komitesi tarafından gönderilen listedeki adaylar arasından seçilecek asil ve yedek bağımsız üye sayısının bir fazlasından oluşan kesin aday listesini genel kurulun seçimine sunmak üzere Birliğe gönderir.
6) Genel kurulda kesin aday listesindeki adaylar arasında oylama yapılır. Oylamada adaylar en çok oy alandan en az oy alana göre sıralanır ve seçilecek aday sayısına göre asil ve yedek üye olarak belirlenir." şeklindeki (d) bendinin ve "İlk bağımsız yönetimi kurulu üyelerinin seçim usulü" başlıklı "Kanun'un geçici 5. maddesi çerçevesinde Birlik organlarının seçiminde, bu Statünün 16. maddesi uyarınca oluşturulması gereken Aday Öneri Komitesi Statün'ün yayımlanmasından itibaren bir ay içerisinde oluşturulur ve bu süre içerisinde bağımsız yönetim kurulu üyeliğine aday olacak kişiler Birlik nezdinde yazılı olarak adaylık başvurusunda bulunurlar. Başvuru şartları ve koşulları, Birlik internet sitesinde duyurulur. En geç Statü'nün yayımlandığı ayı takip eden ayın sonunda Aday Öneri Komitesi tarafından belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyeliği adayları Kurula bildirilir." şeklindeki Geçici 1. maddesinin incelenmesi;
Davacı tarafından Anayasa'nın 135. maddesinde diğer kamu idarelerinden farklı olarak meslek kuruluşlarının organları ve yöneticilerinin seçimle belirlenmesi ve organlarda görev alacak kişilerin de meslek mensupları arasından seçilmesinin öngörüldüğü, 6362 sayılı Kanun'da öngörülmeyen bir usulde üyeleri dışından kişilerin seçimlere aday gösterilmesi ve seçilmesine ilişkin olarak yapılan Statü'nün söz konusu düzenlemelerinin Anayasa ve kanuna aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinde Birliğin zorunlu organlarının, genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulu olduğu, Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esaslarının Statüyle düzenleneceği, 74. maddede belirlenen tüm Birlik üyelerinin, Birlik yönetim kurulunda temsil edilmelerinin esas olduğu ve bu esası teminen izlenmesi gereken aday olma ve aday gösterme usullerinin Birlik Statüsünde belirtileceği kurala bağlanmıştır.
Bu doğrultuda kanunla verilen yetki çerçevesinde Birlik yönetim kurulunun, aday öneri komitesi tarafından belirlenerek Kurulca önerilen adaylar arasından genel kurul tarafından seçilecek iki bağımsız üye olmak üzere, on bir üyeden oluşacağı ve yönetim kuruluna ilişkin olarak üyeliklerin boşalması hâlinde, yönetim kurulu üyeliğine seçim usulüne ve ilk yönetim kurulu üyelerinin seçimine ilişkin olarak yapılan söz konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
"Yönetim kurulu" başlıklı 15. maddesinin "... Yönetim kurulu üyeleri, üst üste en fazla iki defa genel kurul tarafından seçilebilir. Aradan bir dönem geçmedikçe yönetim kurulu üyeliği için tekrar aday olunamaz. .. şeklindeki 6. fıkrası ile "Denetleme Kurulu" başlıklı 20. maddesinin "Denetleme kurulu üyelerinin görev süresi iki yıldır. Üyeler, üst üste en fazla iki defa genel kurul tarafından seçilebilir. Aradan bir dönem geçmedikçe denetim kurulu üyeliği için tekrar aday olunamaz." şeklindeki 3. fıkrasının incelenmesi;
6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinin üçüncü fıkrasında Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esaslarının Statüyle düzenleneceği; 4. fıkrasında tüm Birlik üyelerinin, Birlik yönetim kurulunda temsil edilmelerinin esas olduğu, bu esası teminen izlenmesi gereken aday olma ve aday gösterme usullerinin Birlik Statüsü'nde belirtileceği kurala bağlanmıştır.
Aktarılan kanuni düzenlemelere uygun olarak, kanunla verilen yetki çerçevesinde, tüm birlik üyelerinin Birlik yönetim kurulunda temsil edilmesi esasının da temin edilebilmesi adına ve üst üste iki dönem yöneticilik yapanların belli bir süre geçmeden aynı göreve yeniden seçilemeyeceklerine dair kuralların fırsat eşitliğinin sağlanması, uzun süre görevde kalmanın sonucu ortaya çıkabilecek güç zehirlenmesinin ve idari yozlaşmanın önlenmesi ve nesillere bağlı zihniyet değişiminin yönetime yansıması şeklinde ifade edilen amaçlar doğrultusunda yapılan söz konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
15. maddenin "Yönetim kurulu üyelerine genel kurulca belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenebilir. Ancak, bağımsız yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı ödenmesi zorunludur ve genel kurulca ödenmesi kararlaştırılan huzur hakkı tutarı diğer üyelere ödenecek tutardan ve Birlik genel sekreterine ödenen toplam aylık ücretin dörtte birinden az olamaz." şeklindeki 13. fıkrasının son cümlesinin incelenmesi;
6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinin 3. fıkrasında, Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esaslarının Statüyle düzenleneceği yönündeki kural uyarınca verilen yetki çerçevesinde yapılan söz konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
"Yönetim kurulunun görev ve yetkileri" başlıklı madde 18. maddesinin "Yönetim kurulu Birliğin yürütme ve karar organıdır ve görevleri şunlardır: ... f) Birliğin işleyişine ve personel istihdamına ilişkin esasları belirlemek, Birlik genel sekreterini ve diğer personelini atamak ve Kurul'un uygun görüşünü alarak ücret artışlarını belirlemek, ..." şeklindeki birinci fıkrasının (f) bendinin; "Genel sekreter" başlıklı 22. maddesinin "... Genel sekretere maaş, aylık, ücret, prim, zam, tazminat, ikramiye, fazla mesai, kâr payı ve her ne ad altında olursa olsun bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamına Kurulca bir üst sınır getirilebilir. Birliğin diğer personel ücretleri genel sekreter için belirlenen tutarı aşamaz." şeklindeki 2. fıkrasının ve "Denetim" başlıklı 31. maddesinin "Birlik, Kurul tarafından her yıl denetlenir. Birliğin her türlü işlem ve hesaplarının denetimine ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir. Kurul tarafından bu kapsamda yapılan denetime ilişkin denetim raporunun bir örneği en geç izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar Kurul'un ilgili olduğu Bakanlığa gönderilir. İlgili Bakan; Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Kurul'dan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkilidir. ..." şeklindeki 1. fıkrasının son cümlesinin incelenmesi;
Davacı tarafından söz konusu maddelerde, Sermaye Piyasası Kurulu'nun belirleme yapması ile onay ve görüşünün alınmasının zorunlu tutulmasının Anayasa'nın 135. maddesi başta olmak üzere 6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinin 7. fıkrası ile "idari denetim yetkisi" ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
6362 sayılı Kanun'un Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin düzenlendiği 74. maddesinde, yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunmaya yetkili kılınmış kuruluşlar ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlardan Kurulca uygun görülenler tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğine üye olmak için başvurmak zorunda olduğu, kuruluşların yetki belgelerini almalarından itibaren üç ay içinde gerekli başvuruyu yapmakla yükümlü olduğu, yükümlülüğe uymayan kuruluşların faaliyetlerinin Kurulca durdurulacağı belirtilmiş ve Birlik'in görevleri arasında Kurulca belirlenen diğer işleri yerine getirmek de sayılmış; 75. maddesinde, Birliğin organlarına ilişkin seçimler konusunda Kurul'un itiraz hakkına sahip olduğu, Birliğin organları, gelirleri, giderleri, çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esaslarının Kurulun önerisi ve ilgili Bakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe konulan Statüyle düzenleneceği, Birlik'in, Kurul tarafından her yıl denetleneceği, Birliğin her türlü işlem ve hesaplarının denetimine ilişkin usul ve esasların Kurulca belirleneceği, ilgili Bakanın Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Kurul'dan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği gibi Birliğin her türlü işlem ve hesaplarını denetlemeye de yetkili olduğu, Birliğin yetkili organlarınca alınan kararlara karşı Kurul nezdinde itiraz edilebileceği kurala bağlanmıştır.
Sermaye piyasalarının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, âdil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişiminin sağlanmasını, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunmasını düzenlemek ve denetlemek amacıyla 6362 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatla verilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere kurulan Sermaye Piyasası Kurulu'nun, sermaye piyasası kurumlarının, halka açık şirketlerin, borsaların ve düzenleyici kuruluşların 6362 sayılı kanun çerçevesinde denetimlerine ilişkin usûl ve esasları belirlemek görevleri arasında bulunmaktadır.
Sermaye piyasasının gelişiminde önemli rol oynayan sermaye piyasası kurumlarının, faaliyetlerini mali açıdan güçlü bir yapıda yürütmeleri piyasa istikrarının ve yatırımcıya güven veren sermaye piyasasının sağlanması bakımından önem arz ettiğinden, bu kurumların kendilerine özgü piyasa rollerine ilişkin özel kurallar getirilerek bu kurumlar tarafından oluşturulan meslekî birlikler açısından Sermaye Piyasası Kurulu'nun etkili bir rol oynaması, kanunda belirtilen amaçların gerçekleşmesi bakımından önem kazanmaktadır.
Belirtilen çerçevede, kanunî düzenlemeler uyarınca Kurul'un uygun görüşü alınarak ücret artışlarının belirlenmesi, genel sekretere maaş, aylık, ücret, prim, zam, tazminat, ikramiye, fazla mesai, kâr payı ve her ne ad altında olursa olsun bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamına Kurulca bir üst sınır getirilebilmesi ve ilgili Bakanın Birliğin faaliyetinin kuruluş amacına uygunluğunun sağlanması için Kurul'dan gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebileceği yönündeki söz konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü'nün 15/1(e), 15/16, 16/1(d) ve Geçici 1. maddeleri yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğuyla,
2. Statü'nün dava konusu edilen diğer maddeleri yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliğiyle,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ….-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 01/12/2020 tarihinde karar verildi


(X) KARŞI OY :
Anayasa'nın 135. maddesinin 1. fıkrasında, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir."
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun "Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin organları ve Statüsü" başlıklı 75. maddesinde, "(1) Birliğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kuruludur.
(2) Birliğin organlarının seçiminin yapılacağı genel kurul toplantısından en az on beş gün önce, seçimlere katılacak Birlik üyelerini ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar, bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme işlemi, gizli oy ve açık tasnif esasına göre yapılır. Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip, sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki iş günü içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kurul, bu Kanunun uygulanması açısından itiraz hakkına sahip olup, Kurul tarafından yapılan itiraz da aynı şekilde incelenir ve karara bağlanır.
(3) Birliğin organları, gelirleri, giderleri ve çalışma esasları, üyeliğe kabul, üyelikten geçici ve sürekli çıkarma esasları, Kurulun önerisi ve ilgili Bakanlığın uygun görüşü üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Statüsüyle düzenlenir. Kurul, Birliğin talebi üzerine ya da re'sen gerekli görülen hâllerde Statüde değişiklik yapılmasını ilgili Bakanlığa teklif edebilir. ..." kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü'nün "Yönetim Kurulu" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde, "Aday Öneri Komitesi tarafından belirlenerek Kurulca önerilen adaylar arasından genel kurul tarafından seçilecek iki bağımsız üye olmak üzere, on bir üyeden oluşur.";
16. fıkrasında, "Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan üyeliklerin herhangi bir nedenle boşalması hâlinde ise, seçim yapılan bir önceki genel kurul toplantısında yedek olarak belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu tarafından bağımsız yönetim kurulu üyeliğine tayin olunur."
"Yönetim kurulu üyeliğine seçim usulü" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, "d) Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin belirlenmesinde aşağıda yer verilen esaslara uyulur.
1)Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin, Birlik üyeleri ve bunların yönetim kontrolünü elinde tuttuğu şirketler nezdinde son beş yılda fiili bir görev almamış olması ve üyelerle danışmanlık dâhil iş ve⁄veya ortaklık ilişkisi içerisinde olmaması gerekmektedir.
2)Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin sermaye piyasaları alanında en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları zorunludur.
3)Aday Öneri Komitesi, Kurul Başkanı, Borsa İstanbul Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı ve Birlik Başkanı veya bunlar tarafından belirlenecek birer kişi olmak üzere üç kişiden oluşur ve sadece seçim yapılacak ilgili dönem için görev yapar. Aday Öneri Komitesi, en geç bağımsız yönetim kurulu üyelerinin seçileceği yılın Ocak ayı sonuna kadar oluşturulur.
4)Bağımsız yönetim kurulu üyesi olma niteliklerine sahip olanlar bağımsız yönetim kurulu üyesi olma talebiyle ilgili yılın Şubat ayı sonuna kadar Aday Öneri Komitesine yazılı olarak başvuruda bulunur. Başvuru sürecine ilişkin esaslar Birlik internet sayfasında ilan edilir.
5)Aday Öneri Komitesi aynı yönde en az iki olumlu oyla karar alır. Komite, seçilecek asil ve yedek bağımsız yönetim kurulu üye sayısının iki katına kadar adaydan oluşan aday öneri listesini Mart ayı sonuna kadar Kurula gönderir. Kurul, Birlik genel kurul toplantısından üç hafta öncesine kadar Aday Öneri Komitesi tarafından gönderilen listedeki adaylar arasından seçilecek asil ve yedek bağımsız üye sayısının bir fazlasından oluşan kesin aday listesini genel kurulun seçimine sunmak üzere Birliğe gönderir.
6)Genel kurulda kesin aday listesindeki adaylar arasında oylama yapılır. Oylamada adaylar en çok oy alandan en az oy alana göre sıralanır ve seçilecek aday sayısına göre asil ve yedek üye olarak belirlenir.";
Geçici 1. maddesinde ise, "Kanun'un geçici 5. maddesi çerçevesinde Birlik organlarının seçiminde, bu Statü'nün 16. maddesi uyarınca oluşturulması gereken Aday Öneri Komitesi Statünün yayımlanmasından itibaren bir ay içerisinde oluşturulur ve bu süre içerisinde bağımsız yönetim kurulu üyeliğine aday olacak kişiler Birlik nezdinde yazılı olarak adaylık başvurusunda bulunurlar. Başvuru şartları ve koşulları, Birlik internet sitesinde duyurulur. En geç Statü'nün yayımlandığı ayı takip eden ayın sonunda Aday Öneri Komitesi tarafından belirlenen bağımsız yönetim kurulu üyeliği adayları Kurula bildirilir." kuralına yer verilmiştir.
6362 sayılı Kanun'un 75. maddesinden, Birliğin organlarının Kanunla belirlendiği, bu organların seçimi aşamasında uygulanacak kurallar ile seçimlere yönelik yapılacak itirazlara ilişkin düzenlemelere Kanunda yer verildiği, Birliğin yönetim kuruluna seçilecek üyeler açısından ise herhangi bir istisnaî kurala yer verilmediği anlaşılmaktadır.
Statü'nün 16. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, Birliğin yönetim kurulunu oluşturacak olan bağımsız üyelerin seçimi için aday öneri komitesi oluşturulmuş, bu komitenin kendisine başvuran kişiler arasından yönetim kurulu üyeliğine aday seçmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Statü'nün üyelik seçimine ilişkin diğer maddelerinde ise, bağımsız yönetim kurulu üyeliğine seçilmek isteyen kişilerin öncelikli olarak aday öneri komitesine başvuracağı, aday öneri komitesinin seçilecek asıl ve yedek bağımsız yönetim kurulu üye sayısının iki katına kadar adaydan oluşan öneri listesini Kurul'a göndereceği, Kurul tarafından da kendisine gönderilen aday sayısını, seçilecek bağımsız üye sayısından bir fazla olacak şekilde indirerek genel kurulun seçimine sunacağı anlaşılmaktadır.
Anayasa'nın 135. maddesi gereğince, Birliğin organı olan yönetim kurulu üyelerinin tamamının, öncesinde herhangi bir seçim yapılmaksızın doğrudan birlik üyeleri tarafından seçilmesi gerekirken, Statü'nün 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi, 15. maddesinin 16. fıkrası, 16. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi ve Geçici 1. maddeleri gereğince aday öneri komitesi oluşturulmak ve genel kurulun üye seçimine ilişkin yetkisini kısıtlayacak yeni bir birim kurularak üyelerin yönetim kuruluna üye seçme yetkisi sınırlandığından söz konusu düzenlemelerde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu Statü'nün 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi, 15. maddesinin 16. fıkrası, 16. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi ve Geçici 1. maddelerinde hukuka uygunluk bulunmadığından söz konusu maddelerin iptali gerektiği oyuyla kararın bu kısmına katılmıyoruz.