Danıştay 13. Daire 2015/5920 Esas 2020/3451 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/5920
Karar No:2020/3451

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : Hazine ve Maliye Bakanlığı
(Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, … Havalimanında faaliyet göstermek üzere yapılan yetkili müessese (döviz bürosu) kuruluş izni talebinin reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; … Havalimanı Dış Hatlar Terminalinde döviz bürosu açma talebiyle yapılan başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı, döviz bürolarının açılmasına izin verme noktasında davalı Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı'nın yetkili olduğu, davalı idarenin zamanla değişen ekonomik şartlar karşısında 11/11/1998 tarihinde döviz bürosu açılış işlemlerini durdurduğu, daha sonra 22/05/2000 tarihinde piyasa ihtiyacı nedeniyle sadece yoğun yolcu giriş ve çıkış işlemlerinin yapıldığı gümrük kapılarında ve uluslararası hava yolu trafiğine açık uluslararası hava terminallerinde duyulan ihtiyaca binaen ve yine sadece bu yerlerde faaliyet gösterme şartıyla izin verilmesinin kabul edildiği, düzenlemedeki yolcu yoğunluğu ibaresinin sözel ve amaçsal yorum gereği hem gümrük kapıları için hem de uluslararası hava terminalleri için geçerli olduğu, dolayısıyla davacının yolcu yoğunluğu ibaresinin sadece gümrük kapıları için geçerli olduğu yönündeki iddiasına itibar edilemeyeceği, davalı idarece sunulan … yılı dış hat yolcu yoğunluğuna ilişkin verilere göre … havalimanının 73.408, … havalimanının 56.301 yolcu ile en az yoğunluğun gerçekleştiği havalimanları olarak tespit edildiği, bu havalimanlarında faaliyete izin verilen başkaca şirketlere ait döviz bürolarının bulunduğu, davacı tarafından da belirtildiği üzere … Havalimanı Dış Hatlar Terminalinde … yılı dış hat yolcu yoğunluğunun 4.956 kişi olduğu, bu sayının emsallerine nazaran oldukça düşük olduğu ve yolcu yoğunluğunun varlığından bahsedilmesi imkânı bulunmadığı dikkate alındığında davacı tarafından döviz bürosu açma talebiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Devlet Hava Meydanları İşletmeleri tarafından döviz bürosu açma ihalesi yapıldığı, gerekli şartları sağlayarak ihaleye girdiği ve ihaleyi kazandığı, dükkân kiraladığı ve parasını peşin olarak ödediği, … sayılı Bakanlar Kurulu kararı incelendiğinde izin verilmeme gerekçesi olarak yolcu sayısı ile ilgili herhangi bir ibare bulunmadığı, gerekçenin tamamen idarenin tasarrufu olduğu, çok daha az sayıda yolcusu bulunan … Havalimanına döviz bürosu açma izni verilirken kendisine verilmemiş olmasının hukuksuzluğu açıkça ortaya koyduğu, … tarihli Müsteşarlık makamı onayında yoğun yolcu giriş ve çıkış işlemlerinin yapıldığı tanımlamasının gümrük kapıları için yapıldığı, hava terminalleri için ise uluslararası hava yolu trafiğine açık uluslararası hava terminali olması tanımına yer verildiği, 754 şirket merkezi ve 60 şubeye Hazine Müsteşarlığı'nca izin verilmiş bulunduğu, davalı idarenin söz konusu havalimanında döviz bürosu açma ihalesinin yapıldığını biliyor olmasına rağmen ihalenin yapılmasına herhangi bir itirazda bulunmadığı, fakat ihale sonrasında döviz bürosu açma izni vermediği, … gibi yurt içi ve yurt dışından yoğun turist alan … gibi bir ilimizde dış hat yolculuğunun az olmasının düşünülemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 2006/32-32 sayılı Tebliğ uyarınca verilen yetki uyarınca Tebliğ'de öngörülen hâller dışında kaldığı aşikâr olan yeni yetkili müessese açılıp açılmayacağına ya da hangi şartlar altında açılacağına ilişkin değerlendirmenin Müsteşarlık makamı onayıyla belirlendiği, subjektif ve keyfi bir uygulamanın söz konusu olmadığı, 22/05/2000 tarih ve 2000/999 sayılı onay metninde görüleceği üzere yoğun yolcu giriş ve çıkış işlemlerinin yapıldığı ifadesinin yoğun hava terminallerini kapsamakta olduğu, gümrük kapılarının uluslararası trafiğe açık olmaması gibi bir durum söz konusu olmayacağından ve hava terminallerinin uluslararası hava yolu trafiğine açık olanları belirtilmek istenildiğinden havaalanı terminalleri için hem yoğun yolcu giriş ve çıkış işlemlerinin yapılması hem uluslararası hava yolu trafiğine açık olma şartının birlikte arandığı, söz konusu onayda duyulan ihtiyaca binaen ibaresi ile izin verilme konusunda takdir yetkisi tanındığı, ne ön izin aşamasında ne faaliyet izni aşamasında kira kontratı talep edilmediği, yazışmalarda … Havalimanı ile ilgili bir bildirimde bulunulmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlan 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) 16. maddesiyle Hazine Müsteşarlığı kaldırılmış, 703 sayılı KHK ile mevzuatta Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı'na verilen görev ve yetkilere ilişkin olarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na atıf yapılmış, 703 sayılı KHK'nın Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir." kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 217. maddesinin (ı) bendinde, "kambiyo rejimine ilişkin faaliyetleri düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesine ilişkin esasları tespit etmek" Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görev ve yetkileri arasında belirtilmiştir.
31/08/2018 tarih ve 30521 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 57 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın eki Karar’ın 1. maddesinin (ğ) bendiyle, 32 sayılı Kararın Hazine ve Maliye Bakanı’nca yürütüleceği kurala bağlanmıştır.
Bu düzenlemelere göre kaldırılan Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı yerine Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.