MAHKEMESİ : Antalya 1. Tüketici Mahkemesi
TARİHİ : 14/11/2013
NUMARASI : 2012/10-2013/1663

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 30.12.2011 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil mümkün olmadığı takdirde satış bedelinin istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 14.11.2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava, yüklenicinin temliki işlemine dayalı tapu iptali ve tescil mümkün olmaz ise tazminat isteğine ilişkindir.
Davalı arsa sahipleri vekili, yüklenicinin sözleşme gereğince edimini yerine getirmediğini, yüklenici tarafından alınması gereken yapı kullanma ruhsatının henüz alınmadığını bu yüzden davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı yüklenici, davaya cevap vermemiştir.
Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur.
Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir.
Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir. Temlik, alacağın ona bağlı bütün (yan ve öncelik) hakları ile birlikte devralana geçmesini sağlar ve bu işlem yapılırken borçlunun rızası alınması gerekmez. Temlik, hatta borçlunun muhalefetine rağmen geçerli olarak doğar ve hükümlerin hasıl eder. Borçlunun temlikten sonraki asıl muhatabı artık alacağı temellük eden (devralan) kişidir. Bu itibarla borçlunun borçtan kurtulabilmesi için temlik işleminden sonra borcunu devralan kimseye ifa etmesi gerekir. Kural budur. Şu hale göre temlik anına kadar borçlu temlikin dışında iken temlik anından itibaren evvelki alacaklı temlik işleminin dışına çıkmaktadır.
Temlikin, temlik edenle borçlu (arsa sahibi) arasında bazı ilişkilerin doğmasına neden olduğu çok açıktır. Zira temlik alan evvelki alacaklının yerine geçmiş borçludan (arsa sahibinden) ifayı istemek, gerektiğinde de borçluyu ifaya zorlamak onun hakkı olmuştur.
Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yükleniciden sözleşmede ona bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümü temlik alan üçüncü kişinin, arsa sahibini (borçluyu) ifaya zorlayabilmesi için öncelikle temlik işlemini ve işlemin sıhhatini kanıtlaması gerekir. Fakat temlik işlemi kanıtlanmış olunsa da yukarıda açıklandığı üzere ifa talebinin muhatabı olan arsa sahibi ifaya derhal uymak zorunda değildir. Gerçekten Borçlar Kanununun 167. maddesi hükmüne göre "Borçlu, temlike vakıf olduğu zaman; temlik edene karşı haiz olduğu defileri, temellük edene karşı dahi dermeyan edebilir." Buna göre temliki öğrenen borçlu temlik olmasaydı önceki alacaklıya karşı ne tür defiler ileri sürebilecekse, aynı defileri yeni alacaklıya (temlik alan üçüncü kişiye) karşı da ileri sürebilir hale gelir. Temlikin konusu yüklenicinin arsa payı karşılığı arsa sahibi ile yaptığı sözleşme uyarınca hak kazandığı gerçek alacak ne ise o olacağından, temlik eden yüklenicinin arsa sahibinden hak kazanmadığını üçüncü kişiye temlik etmesi arsa sahibi bakımından önemsizdir. Diğer taraftan yüklenici arsa sahibine karşı öncelikli edimini tamamen veya kısmen yerine getirmeden kazanacağı şahsi hakkı üçüncü kişiye temlik etmişse, üçüncü kişi Borçlar Kanununun 81. maddesinden yararlanma hakkı bulunan arsa sahibini ifaya zorlayamaz.
Burada yüklenicinin eser sözleşmesinden kaynaklanan borçlarının neler olduğuna ilişkin bazı açıklamaların yapılması gerekmektedir. Genel olarak eser sözleşmelerinde yüklenici, belli bir sonucu meydana çıkararak onu iş sahibine teslim etmeyi taahhüt eder. Eser sözleşmelerinde yüklenicinin "eseri meydana getirme borcu" dayanağını Borçlar Kanununun 355. maddesinden alır. Anılan hükme göre; "İstisna bir akittir ki onunla bir taraf (müteahhit), diğer tarafın (iş sahibinin) vermeyi taahhüt eylediği semen mukabilinde bir şey imalini iltizam eder." Yasada "şey" olarak ifade edilen "eser"dir.
Bir iş görerek eseri meydana getirmek ve meydana getirilen eseri iş sahibine teslim etmek (arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, binayı sözleşmeye, amacına ve fen ve sanat kurallarına uygun imal ederek arsa sahibine teslim etmek) yüklenicinin ana borcudur. Kural olarak da aslolan sözleşmenin kararlaştırıldığı şekilde eksiksiz ifasıdır. Aksi halde, sözleşmeden beklenen yararlar dengesi bir taraf aleyhine bozulur. Böyle bir durumda da bir taraf edimini yerine getirmiş kabul edilemez.
Yukarıda belirtilen ilkeler ve yapılan açıklamaların ışığında somut olayın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesine gelince;
Davacı vekili dava dilekçesiyle tapu iptali ve tescil, 14.11.2013 tarihli oturumdaki imzalı beyanında ise tapu iptali ve tescilin mümkün olmaması halinde dava konusu taşınmazın rayiç bedelinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davacının tapu iptali ve tescil talebinin vazgeçme sebebiyle reddine, dava tarihi itibariyle taşınmazın değeri olan 251.088,30 TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı M... E.. A..."den alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm sadece davacı vekili tarafından tapu iptali ve tescil talebinin kabul edilmemesi sebebiyle temyiz edilmiştir.
Yukarıda belirtildiği üzere davacı vekili, birinci kademede tapu iptali ve tescil, ikinci kademede ise terditli olarak dava konusu bağımsız bölümün rayiç bedelinin faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep etmiş olup tapu iptali ve tescil talebinden vazgeçmiş değildir.
Diğer taraftan arsa malikleri tarafından Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2011/160 Esas sayılı dosyasında açılan nama ifaya izin ve tazminat talepli bir dava açıldığı ve halen derdest olduğu anlaşılmaktadır. Bu dava ile görülmekte olan davanın arasında bağlantı mevcut olduğundan mahkemece sözü edilen davanın sonucu da beklenerek Dairemizin yukarıda belirtilen ilkeleri doğrultusunda araştırma yapılarak yüklenicinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince arsa sahiplerine karşı edimini tam olarak yerine getirip getirmediği değerlendirilerek sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken davacının tapu iptali ve tescil talebinden vazgeçmiş olduğu gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 05.10.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.