Danıştay 10. Daire 2016/8386 Esas 2020/5974 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/8386
Karar No : 2020/5974

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
… İl Müdürlüğü
… Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : S.S. … Konut Yapı
Kooperatifi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki kararının davalı idare tarafından iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ... ili, Süleymanpaşa ilçesi, … Merkez Mahallesinde bulunan Hazineye ait … parsel numaralı 1.678 m² büyüklüğündeki taşınmazın 235,00 m² sinin sosyal tesis alanı "Kafeterya", 1.365,00 m² sinin "bahçe" olarak kullanılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle davacıdan 07/07/2010-22/09/2014 tarihleri arasındaki 4 yıl 2 ay 16 günlük süre için 56.098,64 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlığın çözümünün teknik bir bilgiyi gerektirmesi nedeniyle mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; davacı tarafından yeşil alan (bahçe), gezinti alanı, kafeterya ve parke taş yapılmak suretiyle Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan toplam 672,00 m²'lik taşınmazın 07/07/2010–22/09/2014 tarihleri arasında işgal edildiği, işgal edilen taşınmazın deniz ile davacı siteye ait … parsel arasındaki Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kıyı kenar çizgisi içerisindeki bahçe, gezinti alanı ve sosyal tesis (kafeterya) alanı olduğu, bu taşınmazdan işgalden önceki hali ile kafeterya ve çay bahçesi olarak bir işletmeye kiraya verilip gelir sağlanabileceği belirtilerek kira bedelinin tespitinde “Emsal Karşılaştırma Yöntemi” kullanılarak 07/07/2010-22/09/2014 tarihleri arasındaki toplam 4 yıl 2 ay 16 gün için 18.813,21 TL ecrimisil bedelinin takdir edilmesi gerektiği şeklinde görüş belirtildiği, söz konusu rapor hükme esas alınarak davacıdan istenilen 56.098,64 TL ecrimisil bedelinin 18.813,21 TL'lik kısmında mevzuata aykırılık; bunu aşan 37.285,46 TL'lik kısmında mevzuata uyarlılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptaline, davanın kısmen reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, bilirkişi raporunda mevzuat hükümlerine aykırı olarak ve emsal ecrimisil bedelleri dikkate alınmadan belirleme yapılmasının hukuka aykırı olduğu, idarece emsal karşılaştırma yöntemi ile belirlenen ecrimisil bedelinin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyiz isteminin reddi ile kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, ... ili, Süleymanpaşa ilçesi, Kumbağ Merkez Mahallesinde bulunan Hazineye ait ...parsel numaralı 1.678,00 m² büyüklüğündeki taşınmazın 235,00 m² sinin sosyal tesis alanı kafeterya, 1.365,00 m² sinin bahçe olarak kullanılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden 07/07/2010-22/09/2014 tarihleri arasındaki süre için 56.098,64 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesi yer almaktadır.
20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi" başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, Emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı ve 11. fıkrasında ise ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı ve 12. fıkrasında da ecrimisilin tespitinde ayrıca aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı, "Kıyı Kanunu kapsamında kalan yerlerde ecrimisil işlemleri" başlıklı 14/2. maddesinde de, kıyı ve sahil şeritleri ile dolgu alanlarında birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazların emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak kaydıyla ecrimisil tespit, takdir ve tahsilatının yapılacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyanın incelenmesinden, mahallinde yapılan keşif sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında düzenlenen bilirkişi raporu esas alınmak ve yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle ecrimisil m² birim bedelinin 2010 yılı için 5,50 TL/m², 2011 yılı için 6,00 TL/m², 2012 yılı için 6,50 TL/m², 2013 yılı için 7,00 TL/m² olduğu, 2014 yılı için 8,00 TL/m² olduğu belirlenerek 07/07/2010–22/09/2014 tarihleri arası dönem için takdir edilen ecrimisil bedelinin 18.813,21 TL olduğu yönünde görüş bildirildiği, mahkemece de bilirkişi raporu doğrultusunda karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunda, davacı kooperatif tarafından anılan taşınmazın 13/05/2008 - 06/07/2010 tarihleri arasındaki işgali nedeniyle 23.523,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin işlemin iptali talebiyle ... İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasından açılan davada düzenlenen bilirkişi raporu hariç başkaca emsal araştırması yapılmadığı, dava konusu ecrimisil ihbarnamesi düzenlenirken idare tarafından ilgili kurum ve kuruluşlardan yapılan rayiç bedel sorgulamalarının incelendiği belirtilmesine rağmen bu bedellerin nasıl değerlendirildiğine ilişkin olarak açıklama yapılmadığı, 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönem yönünden anılan Tebliğ'de yer alan taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil belirleneceği ilkesinin değerlendirilmediği, yeniden belirleme oranlarında artış yapıldığı belirtilmesine rağmen hesaplamaya esas alınan yeniden değerleme oranının yıllar itibariyle 2010-2013 yılları açıkça yazılmadığı ve için 0,50 TL/m², 2014 yılı için ise 1,00 TL/m² artış yapılmak suretiyle hesaplama yapıldığı görülmektedir.
Bu itibarla, eksik araştırmaya dayalı olarak düzenlenen bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle verilen mahkeme kararının iptale ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin kısmen iptaline davanın kısmen reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.