Danıştay 10. Daire 2016/7216 Esas 2020/5980 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/7216
Karar No : 2020/5980

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLLERİ : Av. …

DAVACI YANINDA MÜDAHİL : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi, … Mahallesi, … civarı mevkiinde bulunan … ada, … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait 12.160,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, 05/06/2007 - 04/06/2012 tarihleri arasındaki dönemde alışveriş merkezi ve araç park yeri yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 11.679.102,74 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile dayanağı … tarih ve … sayılı komisyon kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Danıştay Onuncu Dairesinin 18/12/2014 tarih ve E:2014/4304, K: 2014/7921 sayılı kısmen gerekçe değiştirerek onama, kısmen bozma kararının bozmaya ilişkin kısmına uyulmak suretiyle, davacının kullanımının protokole dayandığı ve bu protokolun halen ayakta olduğu, dolayısıyla hukuka aykırı bir işgalden bahsedilemeyeceği, davacının fuzuli şagil olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığından, davacı idare adına 9.067.220,00 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile dayanağı … tarih ve … sayılı komisyon kararında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin yargılamanın devam ettiği 9.067.220,00 TL'lik kısmının da iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Milli Savunma Bakanlığına tahsisli olan alanın başkasına tahsis edilemeyeceği, 3. kişilere kiralanamayacağı, protokolle 3. kişilere imtiyaz sağlanamayacağı, Bakanlığa yapılan tahsisin kaldırıldığı ve yeniden tahsis yapılmadığı, protokolün ayakta olduğunun söylenemeyeceği belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :İdare mahkemesince bozma kararına uyulmak suretiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği, 2577 sayılı İYUK'un 50/4. maddesine göre, bozmaya uyma kararlarının temyiz incelemesinin, bozmaya uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı, hukuki güven ve istikrarın sağlanmasının hukuk devletinin temel ilkelerinden olduğu hususları dikkate alınarak, davalı idarenin temyiz talebinin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi, … Mahallesi, … civarı mevkiinde bulunan … ada, … parsel sayılı mülkiyeti Hazineye ait 12.160,00 m² yüzölçümlü taşınmazın 05/06/2007 - 04/06/2012 tarihleri arasındaki dönemde alışveriş merkezi ve araç park yeri yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 11.679.102,74 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile dayanağı … tarih ve … sayılı komisyon kararının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkemece, dava konusu taşınmazın 1968 tarihinde Milli Savunma Bakanlığına tahsis edildiği, 1998 yılında Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile davacı OYAK arasında yapılan protokol ile anılan taşınmaz üzerinde OYAK lehine 49 yıllığına irtifak hakkı tesis edildiği, 2001 yılında bu taşınmazın ifraz edilerek dört parsele ayrıldığı, iki parsele ilişkin Maliye Bakanlığınca yeniden tahsis kararı verildiği, üzerinde alışveriş merkezi ve otoparkın bulunduğu dava konusu parsel için ise tahsis kararının bulunmadığı, bununla birlikte OYAK'a irtifak hakkı sağlayan protokolün ise halen ayakta olduğunun anlaşıldığı, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce izinsiz kullanılması halinde fuzuli işgalden söz edilebileceği ve bu şekilde bir kullanımın varlığı tespit edilebiliyor ise, o yerden ecrimisil alınabileceği gibi taşınmazın tahliyesinin de istenebileceği, taşınmazın tahsis edilmesi, kiralanması veya verilen rıza veya muvafakate dayalı olarak kullanılması hallerinde ise ecrimisil istenemeyeceğinde duraksama bulunmadığı, uyuşmazlıkta, davacının kullanımının protokole dayandığı ve bu protokolun halen ayakta olduğu, dolayısıyla hukuka aykırı bir işgalden bahsedilemeyeceği açık olup, davacının fuzuli şagil olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığından, davacıdan 9.067.220,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile dayanağı … tarih ve … sayılı komisyon kararında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu … ada … parsel sayılı 39.835,00 m² yüzölçümlü taşınmazın Milli Savunma Bakanlığının ihtiyacı ve hava şehitliği yapılmak üzere 1941 yılında Hazine tarafından kamulaştırıldığı ve 15/01/1968 tarihinde Milli Savunma Bakanlığına hava şehitliği olmak üzere tahsis edildiği, taşınmazın 3194 sayılı Kanun'un 18. maddesi uyarınca imar uygulaması sonucu ifraz edilerek … ada …, …, … ve … parsel sayısıyla Hazine adına tescil edildiği, … ada … parsel sayılı 17.977,00 m² alan ile … ada … parsel sayılı 2447,00 m² alanın şehitlik alanı olarak kullanılmak üzere tahsis edildiğinin … tarih ve … sayılı yazıyla Milli Savunma Bakanlığına bildirildiği, anılan Bakanlık tarafından 06/11/2001 tarihli yazıyla taşınmaz üzerindeki fiili tahsislerin devam ettirilmesi ve "Milli Savunma Bakanlığına fiili tahsislidir" şerhinin konulmasının istenildiği, … ada, … parsel sayılı taşınmazın tahsis edilmediğinin … tarih … sayılı yazıyla Milli Savunma Bakanlığına bildirildiği anlaşılmaktadır.
1968 yılında kamu hizmetinde kullanılmak ve hava şehitliği yapılmak üzere Milli Savunma Bakanlığına tahsis edilen 39.835,00 m² taşınmaz, 2001'de ifraz edilerek 4 parsele ayrıldıktan sonra, alışveriş merkezi olarak kullanılan … ada, … parsel sayılı 12.160 m² taşınmazın MSB ihtiyacı için kullanılmaması nedeniyle 2001 yılında tahsis kaldırılmış, talep edilmesine rağmen yeniden tahsis yapılmamış ve davacıdan ecrimisil talebinde bulunulmuştur.
Bu durumda, davacının kullanımının protokole dayandığı ve bu protokolun halen ayakta olduğu söylenilemeyeceğinden, davacının, kullanımının hukuki dayanağı bulunmayıp, fuzuli şagil olduğu açıktır.
Bu itibarla, hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın Hazineye ait taşınmazın davacı tarafından alışveriş merkezi yapılmak suretiyle işgali nedeniyle ecrimisil istenilmesi hukuka uygun olup, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.