9. Hukuk Dairesi 2015/15097 E. , 2015/20515 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : .................. İŞ MAHKEMESİ
DAVA :Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, iş akdinin haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedildiğini, gerçek nedeninin sendikal faaliyetin engellenmesi olduğunu ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davacının iş akdinin üretimde hata yapması ve yaptığı hatayı derhal amirlerine bildirmemesi sebebiyle Şirketlerinin itibarının zedelenmesine, diğer çalışanların fazla çalışmasına neden olduğunu, aralarındaki güven ilişkisinin kalktığını, bu nedenle feshin haklı nedene dayandığını, sendikal faaliyet nedeniyle fesih iddiasının ise gerçek olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, davacının davranışları nedeniyle iş akdi feshedilirken işçinin savunması alınmaması, fesih bildiriminde sebebin açık ve kesin bir şekilde belirtilmemesi, konusunda uzman bilirkişi heyetince alınan rapordan ve tüm dosya kapsamından davacının verilen görevi yapmamakta ısrar ettiğine ve bu durumun devamlılık gösterdiğine ilişkin herhangi bir kayıt, ihtar ve tutanağın bulunmaması, davacıya fesih nedeni yapılan olayla ilgili uyarı cezası verilmesine rağmen aynı eylem nedeniyle iş akdinin feshedilmesi, işyerinde disiplin yönetmeliğinin bulunmaması, fesih nedeni yapılan olayda davacının %70 kusurunun bulunması, bu kusurdan dolayı meydana gelen zararın 940,10 TL olması, bu miktarın da davacının 1 aylık ücret tutarı 1.386,00 TL. den az olması nedeniyle feshin haksız olduğu gerekçesiyle feshin geçersizliğine ve işe iadesine; davacının sendikal tazminat talebi ise, işyerinde halen sendikalı çalışan işçilerin bulunması, ayrıca sunulan CD"nin de yasak delil kapsamında olduğundna itibar edilememesi nedeniyle ispatlanamadığından reddine karar vermiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraflar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Dosya kapsamına göre; işveren feshine konu eylem nedeniyle davacıya disiplin müeyyidesi uygulandığı anlaşılmakla aynı eyleme dayalı yapılan fesih salt bu nedenle geçersiz olup, davacının işe iade talebinin kabulü yerindedir.
Ayrıca, işverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Bireysel sendika özgürlüğü, kolektif sendika özgürlüğünün temelidir ve bu ikisi bir bütünü oluşturur. Çalışanların örgütlenmesi önündeki tüm engeller, toplu sözleşme düzeninin varlığını tehdit eder. Sendikal nedenle yapılan fesih, bu engellerden biridir. Feshin ilk bakışta iş sözleşmesi ve işçi üzerinde etkisini göstermesi yanıltıcıdır. Bu haksız fiil, temelde sendikaya ve nihayet toplu sözleşme düzenine yönelmektedir. Farklı ifadeyle, işveren işçiyi işe alırken ve çalıştırırken sendikal nedenle ayrım yapıyorsa ya da bu nedenle işçiyi işten çıkarıyorsa, aslında sendikayı işyerinden çıkarmak ya da toplu sözleşme düzenini etkisiz kılmak istemektedir. Haksız fiilin sebebi ve hakkın özü bakımından yapılan bu tespit, devletin yükümünün, hak sahibinin yetkilerinin ve ilgili hukuk kuralının barındıracağı yaptırımın belirlenmesinde temel dayanak olmalıdır. Yaptırım belirlenirken, sendikal nedenle yapılan feshin, ilk bakışta iş sözleşmesi ve işçi üzerinde etkisini gösteren fakat temelde sendikaya ve nihayet toplu sözleşme düzenine yönelik bir haksız fiil olduğunu gözden kaçırmamak gerekir.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar Kanununun 25 inci maddesi ile sendikal özgürlüğün güvenceleri düzenlenmiş olup, bu madde ile getirilen teminatlardan birisi de işçinin sendikal feshe karşı korunmasıdır.
Anılan Kanun hükmü ile sendikal özgürlüğün kapsamı belirlendikten sonra 4 üncü fıkrasında da işverenin kapsam dahilindeki özgürlüklere aykırı hareket etmesi halinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedileceği amir hüküm olarak düzenlenmiştir. Buna göre sendikal tazminat 4857 sayılı Kanun’un 21 inci maddesindeki iş güvencesi tazminatı gibi işe başlatmamanın bir hukuki yaptırımı değil, feshin sendikal nedenle yapılmasının ve bu nedenle feshin geçersiz olmasının bir sonucu olarak öngörülmüştür.
Bu durumda, sendikal feshe dayalı işe iade davası açılması halinde eğer feshin geçersizliği sendikal faaliyet nedeniyle tespit edilirse işe iade yanında, işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata karar verilmesi ve Kanun hükmünün 5 inci fıkrası uyarınca işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın bu tazminatın hüküm altına alınması gereklidir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı, işveren feshinin gerçek nedeninin sendikal faaliyetten kaynaklı olduğunu iddia etmiştir. Mahkemece sendikal nedenle fesih iddiası ispatlanamadığı gerekçesiyle bu yöndeki tazminat talebinin reddine hükmedilmiş ise de; bu karar dosya içeriğine uygun değildir.
Sendikanın cevabî yazılarından, davacı ile aynı nedenle çıkarılan ve dava açan diğer işçilerin sendikal örgütlenmede öncülük yaptıkları, feshin üyelikten çok sendikal faaliyete dayandığı, diğer çalışanların davacının faaliyetini yürüttüğü sendikaya üyeliklerine engel olunduğu, bu durum tanık anlatımları ile de doğrulandığı anlaşılmaktadır. Davacının sendikal fesih iddiası ispatlanmış olduğundan, aksi yöndeki Mahkeme kabulü yerinde değildir. Mahkemece sendikal tazminat talebinin kabulü gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
F) Hüküm: Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1.Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3.Davacının başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın tazminat miktarının sendikal fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 1 yıllık ücreti tutarında BELİRLENMESİNE;
4.Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6.Davacının yapmış olduğu 253.00 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7.Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgililere iadesine,
Kesin olarak 04/06/2015 gününde oybirliği ile karar verildi.