9. Hukuk Dairesi 2015/15094 E. , 2015/20512 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : .................. İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, iş akdinin haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedildiğini, gerçek nedeninin sendikal faaliyetin engellenmesi olduğunu ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davacının iş akdinin güvenlik sisteminin periyodik rutin kontrolleri yapılırken bilgisayarların güvenlik güncellemelerini devre dışı bırakarak data transferi yaptığının tespiti üzerine haklı nedenle feshedildiğini, sendikal faaliyet nedeniyle fesih iddiasının gerçek olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, yapılan yargılama ve alınan bilirkişi raporuna göre, davalının davacıya bilgi güvenliği ve bilişim sistemlerine ait sorumluluk gösterir herhangi bir belge imzalatmadığı, eğitim vermediği, bilgisayardan dosya almanın prosedüre ve izne bağlı olduğu, davalı tarafından fotokopi olarak sunulan ihlal edildiği iddia olunan kopyalama raporunun hangi sistemden ne zaman hangi sürümden kim tarafından alındığına dair bilgi bütünlüğünün bulunmadığı gibi güvenliğin sağlandığına dair herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı, bu bilgisayarı kullanan herhangi bir kişinin bu suçla karşılaşabileceği, bilgisayarı birden fazla kişinin kullandığı, davalı tarafından sistemin o anda davacı tarafından kullanıldığını gösterir kamera kaydı, parmak izi veya veri şifresinin sunulmadığı, neyin çalındığının ve kim tarafından çalındığının belirlenemediği anlaşıldığından, davalının savunması ispatlanamadığı gerekçesiyle feshin geçersizliğine ve işe iadesine; davacı tarafın sendikal nedenle fesih iddiası ise, işyerinde halen sendikalı çalışan işçilerin bulunması, ayrıca sunulan CD"nin de yasak delil olması sebebiyle itibar edilememesi nedeniyle ispatlanamadığından sendikal tazminat talebinin de reddine karar vermiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraflar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Dosya kapsamına göre, yaptırılan bilirkişi incelemesi ve toplanan deliller karşısında işveren feshine konu data transferi eylemi ispatlanamadığından fesih haklı veya geçerli nedene dayanmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca, işverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Bireysel sendika özgürlüğü, kolektif sendika özgürlüğünün temelidir ve bu ikisi bir bütünü oluşturur. Çalışanların örgütlenmesi önündeki tüm engeller, toplu sözleşme düzeninin varlığını tehdit eder. Sendikal nedenle yapılan fesih, bu engellerden biridir. Feshin ilk bakışta iş sözleşmesi ve işçi üzerinde etkisini göstermesi yanıltıcıdır. Bu haksız fiil, temelde sendikaya ve nihayet toplu sözleşme düzenine yönelmektedir. Farklı ifadeyle, işveren işçiyi işe alırken ve çalıştırırken sendikal nedenle ayrım yapıyorsa ya da bu nedenle işçiyi işten çıkarıyorsa, aslında sendikayı işyerinden çıkarmak ya da toplu sözleşme düzenini etkisiz kılmak istemektedir. Haksız fiilin sebebi ve hakkın özü bakımından yapılan bu tespit, devletin yükümünün, hak sahibinin yetkilerinin ve ilgili hukuk kuralının barındıracağı yaptırımın belirlenmesinde temel dayanak olmalıdır. Yaptırım belirlenirken, sendikal nedenle yapılan feshin, ilk bakışta iş sözleşmesi ve işçi üzerinde etkisini gösteren fakat temelde sendikaya ve nihayet toplu sözleşme düzenine yönelik bir haksız fiil olduğunu gözden kaçırmamak gerekir.
6356 sayılı Sendikalar Kanununun 25 inci maddesi ile sendikal özgürlüğün güvenceleri düzenlenmiş olup, bu madde ile getirilen teminatlardan birisi de işçinin sendikal feshe karşı korunmasıdır.
Anılan Kanun hükmü ile sendikal özgürlüğün kapsamı belirlendikten sonra 4 üncü fıkrasında da işverenin kapsam dahilindeki özgürlüklere aykırı hareket etmesi halinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedileceği amir hüküm olarak düzenlenmiştir. Buna göre sendikal tazminat 4857 sayılı Kanun’un 21 inci maddesindeki iş güvencesi tazminatı gibi işe başlatmamanın bir hukuki yaptırımı değil, feshin sendikal nedenle yapılmasının ve bu nedenle feshin geçersiz olmasının bir sonucu olarak öngörülmüştür.
Bu durumda, sendikal feshe dayalı işe iade davası açılması halinde eğer feshin geçersizliği sendikal faaliyet nedeniyle tespit edilirse işe iade yanında, işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata karar verilmesi gerekmekle zikredilen Kanun hükmünün 5 inci fıkrası mucibince işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın bu tazminatın hüküm altına alınması gereklidir.
Somut olayda; davacı, işveren feshinin gerçek nedeninin sendikal faaliyetten kaynaklı olduğunu iddia etmiştir. Mahkemece sendikal nedenle fesih iddiası ispatlanamadığı gerekçesiyle bu yöndeki tazminat talebinin reddine hükmedilmiş ise de; bu karar dosya içeriğine uygun değildir.
Sendikanın cevabî yazılarından, davacı ile aynı nedenle çıkarılan ve dava açan diğer işçilerin sendikal örgütlenmede öncülük yaptıkları, feshin üyelikten çok sendikal faaliyete dayandığı, diğer çalışanların davacının faaliyetini yürüttüğü sendikaya üyeliklerine engel olunduğu anlaşılmakla bu durum tanık anlatımları ile de doğrulanmıştır. Buna bağlı olarak sendikal fesih iddiası ispatlanmış olduğundan, aksi yöndeki Mahkeme kabulü yerinde değildir. Mahkemece sendikal tazminat talebinin kabulü gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
F) Hüküm: Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3.Davacının başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın tazminat miktarının sendikal fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 1 yıllık ücreti tutarında BELİRLENMESİNE;
4.Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6.Davacının yapmış olduğu 253.20 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7.Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak 04/06/2015 gününde oybirliği ile karar verildi.