BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞKOLU TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 6. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, ..."nca, davalı ... Grup Sağ. Tem. Hiz. İnş. San. ve Tic. A.Ş tarafından faaliyet yürütülen 1346672.007 Sosyal Güvenlik Kurumu sicil nolu işyerinde yapılan işlerin; tespite konu işyerlerinde çalışan işçilerin tamamı kargo-kurye faaliyetleri yapmasına rağmen davalı Bakanlıkça 2018/40 sayılı dava konusu işkolu tespit kararında yapılan işlerin açıkça yanlış tespit edildiğini, 5369 sayılı Evrensel Hizmet Kanunun “Evrensel Hizmetlerin kapsamı” başlıklı 5. maddesinde yer alan düzenleme gereğince evrensel hizmetler kapsamında postacılık faaliyeti niteliğinde olmadığını, İşkolları Yönetmeliğinde yer alan düzenlemeler doğrultusunda yapılan işlerin diğer posta hizmetlerinden olduğunun açık olduğunu ileri sürerek tespite konu işyerlerinde yapılan işlerin niteliği itibariyle İşkolları Yönetmeliğinin 07 sıra numaralı “İletişim” işkoluna girdiğine dair 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2018/40 karar nolu işkolu tespit karanının iptaline ve davalı şirket tarafından yürütülen işlerin, 19/12/2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan işkolları yönetmeliğinin 53.10 nace koduyla sınıflandırılan evrensel hizmet yükümlülüğü altında postacılık faaliyetlerinden olmadığını, 53.20 sınıflandırmasında “Diğer postacılık faaliyetleri ile kargo faaliyetleri” 15 nolu "Taşımacılık " işkoluna giren diğer posta ve kurye faaliyetler arasında gösterildiğini davalı ... Grup Sağ. Tem. Hiz. İnş. San. Ve Tic. A.Ş faaliyet yürüten işyerlerinde yapılan işlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliğinin 15 sıra numarasında yer alan “Taşımacılık” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Cevap veren davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Dava, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
İşkolu, toplu iş hukukumuzun en önemli kavramlarındandır. 6356 sayılı Kanun"un 3 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. Bu anlamda toplu iş hukukumuzda işkolu esasına göre sendikalaşma ilkesinin kabul edildiği ve işkolu kavramı ile sendikaların hukuki olarak faaliyet sınırının belirlendiği ifade edilebilir.
6356 sayılı Kanun"un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu tespiti ve bu tespite karşı dava açma hakkının düzenlendiği 6356 sayılı Kanun"un 5 inci maddesinin birinci fıkrası “Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017- 7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.” şeklindedir.
İşkolu kavramı ile çalışma yaşamında benzer nitelikte olan faaliyet türleri gruplandırılmak suretiyle tasnif edilmektedir. Hukukumuzda, bu suretle oluşturulan işkolu sayısı yirmi olarak belirlenmiştir.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2 nci maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşyeri kavramının unsurları da nazara alındığında, teknik amaç doğrultusunda yapılan işin niteliğine göre işkolunun belirlenmesi gerektiği ifade edilebilir. Bununla birlikte, aynı işyerinde farklı nitelikte mal veya hizmet üretimlerinin söz konusu olması durumunda, birden fazla teknik amaç mevcut olabilir. Bu ihtimalde, işyerinde yürütülen faaliyet kapsamındaki ağırlıklı işin niteliğine göre işkolunun tespit edilmesi gerekmektedir (ŞAHLANAN, Fevzi: Toplu İş Hukuku, ... 2020, s.50; TUNCAY, A. Can/SAVAŞ KUTSAL, Burcu: Toplu İş Hukuku, ... 2019, s.50).
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta; ... tarafından 08/07/2018 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan dava konusu karara göre “... Group Sağlık Temizlik Hizmetleri Yemekçilik Gıda Bilişim İnşaat San. ve Tic. A.Ş. unvanlı işverenliğe ait ... Mah. ... Cad. PTT Başmüdürlüğü .../... adresindeki ... SGK sicil no’lu işyerinde PTT’nin asıl işleri arasında olan postaların ayrım ve dağıtım işlerinin yürütüldüğü, işçilerin de sözleşme ve teknik şartnameye uygun olarak postaların ayrım ve dağıtım işleri kapsamındaki işlerde çalıştıkları, şirket tarafından yürütülen postaların ayrım ve dağıtım işinin postacılık faaliyeti kapsamında olduğu, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 07 sıra numaralı “İletişim” işkolunda yer aldığı”na dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi icra edilmeksizin davanın reddedildiği ve bu suretle kurulan hükme yönelik istinaf başvurusunun esastan reddedildiği görülmektedir.
Bu noktada ifade etmek gerekir ki, dava konusu işyerinde yapılan işin niteliği, yürütülen faaliyetin kapsamı ile iş müfettişi raporu karşısında, İlk Derece Mahkemesince mahallinde keşif ve uzman bilirkişi incelemesi yapılmaksızın, yapılan işin niteliği duraksamaya yer vermeksizin tespit edilmeden sonuca gidilmesi isabetsizdir.
İşkolu tespitine konu işyerinde yürütülen faaliyetin kapsamı ve itiraz konusu hususlar dikkate alındığında, İlk Derece Mahkemesince işin niteliği gözetilerek aralarında endüstri mühendisi ile lojistik uzmanı bilirkişilerin de yer aldığı teşkil edilecek bilirkişi heyeti aracılığı ile tespit konusu işyerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmalı, yürütülen faaliyetin kapsam ve niteliği somut verilere dayalı olarak tespit edilmeli, İşkolları Yönetmeliği’nde yer alan düzenlemeler çerçevesinde yürütülen ağırlıklı faaliyet belirlenmeli ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurularının esastan reddi kararı hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25/11/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.