Danıştay 10. Daire 2016/12801 Esas 2020/6132 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/12801
Karar No : 2020/6132

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü / ….
VEKİLİ : Av. ..

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, davalı idare ve işi ihale ettiği yüklenici şirket tarafından başlatılan yol yapım çalışmaları esnasında Hakkâri ili, Çukurca ilçesi … Köyü Çimenli Mezrasında bulunan taşınmazlara su taşıyan kadim su arkının bozulduğu ve geçen süreye rağmen tahribatın giderilmediğinden bahisle 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin ürün bedellerinden mahrum kalınması sonucu uğranıldığı ileri sürülen 114.039,92 TL (miktar artırımıyla) maddi zararın; zararın meydana gelmesinde idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; meydana gelen olayda davalı idarenin hizmet kusurunun bulunduğundan bahisle 114.039,92 TL maddi tazminatın 1.000,00 TL'sinin (miktar artırım öncesi) davalı idareye başvuru tarihinden (28/07/2015) itibaren, kalan 113.039,92 TL'nin ise miktar artırım dilekçesinin Mahkeme kayıtlarına girdiği 24/05/2016 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Davalı idare tarafından, meydana gelen olayda davalı idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davalı idare ve işi ihale ettiği yüklenici şirket tarafından 2008 yılında Hakkari- Çukurca Karayolu yol yapım çalışmalarına başlanılmıştır.
Yol yapım çalışmaları esnasında Hakkâri ili, Çukurca ilçesi … Köyü Çimenli Mezrasında bulunan taşınmazlara su taşıyan kadim su arkının bozulduğu ve geçen süreye rağmen tahribatın giderilmediği iddiasıyla davacıya ait taşınmazda bulunan ağaçlarda 2014 ve 2015 yıllarında ürün zararının oluştuğu iddiasıyla uğranıldığı ileri sürülen 114.039,92 TL (miktar artırımıyla) maddi zararın tazmini istemiyle davalı idareye başvurulmuş, başvurunun reddedilmesi üzerine zararın meydana gelmesinde idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı:" başlıklı 2. maddesinde; "İdari dava türleri şunlardır:
a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, ... ", "Dilekçeler üzerine ilk inceleme:" başlıklı 14. maddesinde; " ... 3. Dilekçeler, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından: ... c) Ehliyet, ... Yönlerinden sırasıyla incelenir.
", "İlk inceleme üzerine verilecek karar:" başlıklı 15. maddesinde ise; "1. Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin; ... b) 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hallerde davanın reddine, ... Karar verilir" hükümleri yer almaktadır.
2577 sayılı Kanun'un 31. maddesinin ehliyet konusunda yollamada bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Taraf ehliyeti" başlıklı 50. maddesinde; "(1) Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir.", "Dava ehliyeti" başlıklı 51. maddesinde; "(1) Dava ehliyeti, medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirlenir.
", 71. maddesinde ise; "(1) Dava ehliyeti bulunan herkes, davasını kendisi veya tayin ettiği vekil aracılığıyla açabilir ve takip edebilir." hükümlerine yer verilmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 8. maddesinde; "Her insanın hak ehliyeti vardır. Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler.", 9. maddesinde; "Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir.", 28. maddesinde; "Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer. ...",
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 513. maddesinde; "Sözleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkça sözleşme, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliğinden sona ermiş olur. ..." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca yargılama işlemlerinde bulunabilmek için, öncelikle hak ehliyetine sahip olmak gerektiği muhakkak olup, gerçek kişiler için bu durumun tam ve sağ doğum ile başladığı, ölüm ile sona erdiği açıktır.
Ölüm olayı ile hak ehliyetinin kaybedilerek; gerçek kişinin taraf ehliyeti de son bulmakta ve vekilin temsil yetkisi ortadan kalkmaktadır.
Olayda, davacının 2009 tarihinde vekaletname verdiği, 05/03/2015 tarihinde vefat ettiği, Av. ... tarafından davacı adına 27/07/2015 tarihinde davalı idareye başvuruda bulunulduğu, davalı idarece başvurunun reddedilmesi üzerine 30/09/2015 tarihinde davacıyı temsilen bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacı ...'in 05/03/2015 tarihinde vefat ettiği göz önünde bulundurulduğunda; davacının öldüğü tarihten sonrasında hak ve taraf ehliyetine sahip olması mümkün olmadığından, idare Mahkemesince davanın objektif ehliyet yönünden reddedilmesi gerekirken, davanın esasına yönelik inceleme yapılarak verilen temyize konu kararda hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kabulü yolunda verilen temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.