MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklılar tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklıların icra mahkemesine başvurusunda; dosyada tahsil edilen paranın kendilerine ödendikten sonra iadesi için İİK 361. maddesi gereğince muhtıra çıkartıldığını, akabinde muhtıra gereğinin yapılmaması nedeniyle icra müdürlüğünce bu paranın tahsili amacıyla alacaklı oldukları satış dosyasındaki alacak hisseleri üzerine haciz konulduğunu, bunun usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek konulan haczin kaldırılmasını talep ettikleri, İlk Derece Mahkemesi"nce, İİK"nun 361. maddesi şartları oluştuğundan şikayetin reddine karar verildiği, alacaklılar vekilinin istinaf talebi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi"nce, istinaf talebinin esastan reddine karar verildiği, karara karşı alacaklılar vekilinin temyiz talebinde bulunduğu görülmüştür.
İİK"nun 361. maddesi; "İcra dairelerince borçludan fazla para tahsil olunarak alacaklıya verildiği yahut yanlışlıkla bir tarafa para tediye olunduğu hesap neticesinde anlaşılırsa verilen para ayrıca hükme hacet kalmaksızın o kimseden geri alınır." hükmünü içermektedir.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere icra dairesince borçludan fazla para tahsil olunarak alacaklıya verildiği veya yanlışlıkla bir tarafa para ödendiği anlaşılırsa, verilen para mahkeme hükmüne gerek olmadan, kendisine yanlışlıkla veya fazla para ödenen kişiden zorla alınır. Borçlu, fazla ödenen paranın iadesi için icra dairesine başvurur ve icra dairesi paranın geri verilmesi için alacaklıya muhtıra tebliğ eder. Alacaklı, bu muhtıraya rağmen, fazla aldığı parayı geri vermezse, icra dairesi, fazla ödediği parayı alacaklıdan geri alır.
Somut olayda, alacaklılar tarafından borçlu ... .. aleyhine ..."nün 2019/3132 Esas (Kapatılan 2. İcra Müdürlüğü 2005/908 Esas) sayılı dosyasında ilamlı icra takibi başlatıldığı,... İcra Müdürlüğü"nün 2009/125 Esas (1998/243 Esas) ve 2009/124 Esas(1998/170 Esas) sayılı icra dosyalarında ise şikayet eden alacaklılar hakkında kambiyo takibi başlatılmış olup, ... ... ..."ın alacaklı olduğu tarihte... İcra Hukuk Mahkemesi"nin 2008/28 E. sayılı dosyasında 12/08/2010 tarihinde şikayet eden alacaklılara ödeme yapılmaması yönünde tedbir kararı alındığı anlaşılmaktadır.
Aksaray Kapatılan 2. İcra Müdürlüğü"nün 2005/908 Esas sayılı icra takip dosyasında borçlu ... ... ..."ın muhtelif tarihlerde dosya borcunu ödediği, yapılan bu tahsilatın 12/08/2011 tarihli reddiyat makbuzu ile icra dairesince alacaklılara ödendiği, 16.05.2012 tarihinde ... ... ..."ın takip dosyasındaki alacaklarını..."a temlik ettiği, 05.03.2013 tarihinde ise ... ... ..."ın başvurusu üzerine 13.03.2013 tarihli icra müdürlüğü kararı ile üzerinde tedbir kararı bulunan paraya ilişkin ödemenin sehven yapıldığı gerekçesiyle alacaklılara ödenen paranın iadesi için İİK"nun 361. maddesi uyarınca muhtıra gönderilmesine karar verilerek muhtıranın alacaklılara 02.04.2013 tarihinde tebliğ edildiği görülmektedir.
Öte yandan dosya alacaklısı..."ın paraların ödenmemesi yönünde tedbir konulan dosyada uğramış olduğu zararın tazmini için ... Bakanlığı aleyhine memur kusurundan kaynaklı zararın tazmini için dava açtığı, ... 17. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 20.11.2014 tarih, 2013/427 E. 2014/763 K. sayılı kararı ile 6.729,13 TL asıl alacak ve 34.288,86 TL faizin Bakanlıktan tahsiline karar verildiği anlaşılmıştır.
Yine; muhtırada belirtilen sürede alacaklıların dosyaya parayı iade etmemesi üzerine ... Ersin Özçelik ve Uğur Çetinkaya (tedbir kararına rağmen ödeme yapan memurlar) vekili tarafından 24.04.2019 ve 25.04.2019 tarihlerinde icra müdürlüğüne başvurularak, şikayetçi alacaklılara ait taşınmaz hisseleri üzerine haciz konulması ve İİK"nun 361. maddesi uyarınca paranın iadesi talep edilmiş, talep üzerine Aksaray İcra Müdürlüğünün, 29.04.2019 tarihli kararı ile... İcra Müdürlüğü’nün 2017/19 Satış sayılı dosyasında alacaklıların mevcut hak ve alacakları üzerine 77.476.39 TL tutarında haciz konulmasına karar verilmiştir.
Buna göre; İİK"nun 361. maddesi kapsamında olayı değerlendirecek olursak; ... ... ..."ın dosya borcunu ödediği ancak icra memurluğunun dosyada tedbir olmasına rağmen kusurlu bir şekilde alacaklılara ödeme yaptığı, tedbir konulan icra dosyasında ... ... ..."ın alacağını..."a devrettiği,..."ın uğramış olduğu zararı Bakanlıktan tahsil ettiği, aradan geçen uzun bir süreden sonra sorumlu memurların icra müdürlüğünden İİK "nun 361. maddesi uyarınca şikayet eden alacaklılara ait taşınmaz hisseleri üzerine haciz konulmasını talep ettikleri, İİK‘nun 361. maddesinin başlığı fazla verilen paranın iadesi olup maddenin uygulanabilirliği için borçludan fazla para tahsil olunması veya yanlışlıkla bir tarafa para ödenmesi aranmakla, somut olayda; dosyada muhafaza edilmesi gerekirken icra müdürünün kusuru ile alacaklılara ödenen para söz konusu olup maddede yer alan unsurların gerçekleşmediği; borçlu ... ...n"ın borcunu icra dosyasına yatırarak sorumluluğunu yerine getirdiği, bir tarafa fazla ya da yanlış ödeme söz konusu olmadığı, sorunun para üzerindeki tedbirden kaynaklandığı, para üzerinde tedbir olmasına rağmen alacaklı yana ödenmesinden tedbir koyduran 3. şahıs..."ın zarar gördüğü,..."ın da zararını ... Bakanlığı aleyhine açmış olduğu dava neticesinde tazmin ettiği, İİK"nun 361. maddesinde düzenlenen müessese borçlu yararına olup maddenin somut olayda olduğu gibi dosya alacağı üzerinde haczi bulunan üçüncü kişi alacaklı yararına olacak şekilde genişletilemeyeceği, somut olayda uygulama yeri bulunmadığı ve 361. maddenin uygulanmasında borçlunun korunmaya değer bir menfaatinin de olmadığı, zira borçlunun fazla para ödemesi ya da tahsil edilen paranın yanlışlıkla bir başka kişiye ödenmesi durumunun söz konusu olmadığı, kaldı ki gelinen aşamada hali hazırda üçüncü kişi... yukarıda da belirtildiği üzere zararını tazmin etmiş olup bu aşamadan sonra ancak ilgilisi tarafından genel mahkemede dava açılabileceği kanaatine varılmıştır.
O halde şikayetin kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup, mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Alacaklılar vekilinin temyiz isteminin kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK"nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi"nin 29.01.2020 tarih ve 2019/1841 E. - 2020/165 K. sayılı kararının (KALDIRILMASINA),.... İcra Hukuk Mahkemesi"nin 06/11/2019 tarih ve 2019/221 E. - 2019/307 K. sayılı kararının (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesi"ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine, 16/12/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.