Danıştay 10. Daire 2016/230 Esas 2021/76 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/230
Karar No : 2021/76

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR): 1- Kendisine asaleten çocukları … ve
…'e velayeten …
2- …
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar vekili tarafından, Kars ili, … ilçesi, … yaylasında çobanlık yapan …'in Ermenistan sınırına geçen iki hayvanı geri getirmek amacıyla askeri yasak bölgeye girmesi sonucu Ermenistan askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayında idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle eşi, oğulları ve annesinin uğradığı, her biri için 300.000,00 TL olmak üzere toplam 1.200.000,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle yapılan 06/01/2014 tarihli başvurunun cevap verilmemek suretiyle reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; her ne kadar olayın meydana geldiği sınır bölgesinde tel örgü bulunmadığı, girişlerin engellenmesi amacıyla gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmadığı ileri sürülmekte ise de; sınır bölgelerinde tel örgü kullanılmasının idari bir önlem olduğu, ancak sınırın mutlaka tel örgü ile belirlenmesi zorunluluğu bulunmadığı, dava konusu sınır bölgesinde sınırın hudut taşları ile belirlendiği, ayrıca …'in Savcılık'ta verdiği "daha önce de sınırı geçen ancak fazla uzaklaşmayan hayvanları alıp getirdikleri, bu nedenle sorun çıkmayacağını düşündükleri, Ermeni askerlerinin bir çok kez hayvanları alıp getirmek için kendilerine müsaade ettikleri" şeklindeki ifadelerinden, …'in olayın gerçekleştiği yerin Ermenistan Devleti sınırlarında bulunduğunu bildiği, ayrıca olay tarihinde 35 yaşında olduğu dikkate alındığında kendisinden girilmesi yasak olan bölgelere ilişkin kurallara uymasının beklendiği, bu durumda hayvanları geri getirmek üzere bilerek ve isteyerek girilmesi yasak olan bölgeye giren ...'in sınırı geçerek Ermenistan Devleti topraklarına girmesi sonucu Ermeni askerlerince öldürülmesi olayında davalı idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı söz konusu olay nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen maddi zararın tazmini istemiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık (mahkeme kararında sehven uyarlık yazılmış) bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacılar tarafından, idarenin insanların sınırı geçmelerini engelleyecek tedbirler almadığı, olayda idarenin hizmet kusuru olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, Kars ili, … ilçesi, … yaylasında çobanlık yapan ...'in Ermenistan sınırına geçen iki hayvanı geri getirmek amacıyla askeri yasak bölgeye girmesi sonucu Ermenistan askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayında idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle eşi, oğulları ve annesinin uğradığı, her biri için 300.000,00 TL olmak üzere toplam 1.200.000,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle yapılan 06/01/2014 tarihli başvurunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 13. maddesinde, "1. İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir. 2. Görevli olmayan adli (…) yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz." hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Kars ili, … ilçesi, … yaylasında çobanlık yapan ...'in Ermenistan sınırına geçen iki hayvanı geri getirmek amacıyla askeri yasak bölgeye girmesi sonucu Ermenistan askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayında idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle eşi, oğulları ve annesinin uğradığı, her biri için 300.000,00 TL olmak üzere toplam 1.200.000,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle davalı idareye yapılan 06/01/2014 tarihli başvurunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca; idari eylemlerden dolayı hakları ihlal edilmiş olanların, zararı öğrendikleri tarihten itibaren Kanun'da öngörülen süreler içinde uğradıklarını ileri sürdükleri zararın karşılanması istemiyle idareye yapacakları başvuru üzerine, istemin kısmen veya tamamen reddedilmesi, bir cevap verilmemesi veya kesin nitelik taşımayan bir cevabın verilmesi hallerinde dava açma süresinin başlayacağı açıktır.
Dolayısıyla, idari eylemlerden doğan tam yargı davalarında, idareye başvurarak ön karar alınması zorunlu olmakta, ancak böyle bir ön karar alındıktan sonra tam yargı davası açılabilmektedir. Bu nedenle, 2577 sayılı Kanun'un 13. maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin işlem idari davaya konu olabilecek nitelikte bir işlem olmayıp; başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen kararda sonucu itibariyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının işleme yönelik kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/01/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.