Danıştay 6. Daire 2017/330 Esas 2021/555 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2017/330
Karar No : 2021/555

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kahramanmaraş İli, … İlçesi, … Köyü … ada …, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda Kahramanmaraş Belediyesi Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planına yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararın iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmazların üzerinde geçecek şekilde ön görülen 12 metre enkesitli imar yolunun ve … ada … sayılı parsel üzerine denk gelecek şekilde planlanan bakım ve akaryakıt istasyonunun, yapı yaklaşma mesafeleri, kavşak mesafesi ve konum ile çevresindeki kullanımlarla ilişkisi yönünden şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, ilgili mevzuat ve kamu yararına uygun olmadığı, davacı tarafın, taşınmazların yarısının sanayi alanı olarak planlandığı ancak geri kalan kısımların da ( tarım alanı olarak kalan kısımların ) sanayi alanı olarak planlanması yönündeki istemi açısından yapılan değerlendirilmede ise, taşınmazların mevcut imar planı sınırları içerisinde kalan, ancak tarımsal niteliği korunacak alan olarak planlanan bölümlerinin yerleşik alan olarak kabul edilip sanayi alanı olarak planlanmasının şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararına uygun olmadığının ortaya konulduğu, böylece taşınmazların sanayi alanı olarak planlanlanan kısımlarının dahi şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına aykırı olduğunun ortaya konulması karşısında taleple bağlılık kuralı kapsamında davacı tarafın taşınmazların geri kalan kısımlarının da ( tarım alanı olarak kalan kısımların ) sanayi alanı olarak planlanması yönündeki isteminin karşılanmasına hukuken olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu uygulama imar planının, taşınmazların üzerinde geçecek şekilde ön görülen 12 metre enkesitli imar yolu ile taşınmazlardan … ada … sayılı parsel üzerine denk gelecek şekilde planlanan bakım ve akaryakıt istasyonuna ilişkin kısmı açısından iptaline, davacı tarafın taşınmazların tarım alanı olarak bırakılan kısımlarının da sanayi alanı olarak planlanması yönündeki istemi açısından davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Kahramanmaraş Belediye Başkanlığı tarafından, plan yapılırken ilgili bölgenin sağlık, sosyal ve kültürel ihtiyaçları gibi toplumsal hayatı ilgilendiren alanların planda tespit edilmesi ve itirazların plan bütünlüğü içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, davacıların taleplerinin planda kişiye özel planlama yapılması anlamına geldiği, plan bütünlüğü ve kamu yararı gereğince tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu iddia edilerek mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Onikişubat Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu uygulama imar planına yapılan itirazların plan bütünlüğü içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, davacıların taleplerinin planda kişiye özel planlama yapılması anlamına geldiği, bilirkişi raporunun yeterli olmadığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; Kahramanmaraş Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının onaylandığı, bu plana karşı davacılar tarafından, Kahramanmaraş İli, … İlçesi, … Köyü … ada …, … ve … parsel sayılı parseller arasından geçen 12 metre genişliğindeki imar yolunun kaldırılması, planda belirlenen Akaryakıt istasyonunun yerinin parsellerin güneydoğu kısmındaki yeşil alan olarak belirlenen sınıra çekilmesi ve parsellerin plan onama sınırı dışında kalan kısımlarının sanayi alanına dahil edilmesi gerektiğinden bahisle 17/12/2013 tarihli dilekçeler ile itiraz edildiği, ancak yapılan itirazın davalı idarenin 21/01/2014 tarihli belediye meclis kararıyla reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır.
Anılan Kanun'un 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekansal planlama kademeleri ve ilişkileri" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında, mekansal planların kapsadıkları alan ve amaçları açısından mekansal strateji planları, çevre düzeni planları ve imar planları olarak hazırlanacağı, buna göre planlama kademelerinin, üst kademeden alt kademeye doğru sırasıyla; mekansal strateji planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planından oluştuğu kural altına alınmış, aynı maddenin 2. fıkrasında, mekansal planların, plan kademelenmesine uygun olarak hazırlanacağı, her planın, planlar arası kademeli birliktelik ilkesi uyarınca yürürlükteki üst kademe planların kararlarına uygun olmak, raporu ile bütün oluşturmak ve bir alt kademedeki planı yönlendirmek zorunda olduğu düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Planlamanın en temel unsurlarından birisi olan, birbirini yönlendiren ve denetleyen farklı ölçeklerdeki planlar arasındaki "kademeli birliktelik" ilkesi uyarınca, alt ölçekli planlar, bir üst ölçekte belirlenen temel ilke, strateji ve plan kararlarına uygun olmak zorunda olup, bunun sonucu olarak, 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı ile belirlenen kullanım kararlarının, üst kademede bulunan 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ile uyumlu olup olmadığı yönünden incelenmesi gerektiği açıktır. Başka bir deyimle hiyerarşik planlama ilişkisine göre, bir plan bir üst ölçekli plan tarafından yönlendirilmeli ve ona uyumu noktasında denetlenmelidir.

Davanın 1/1000 ölçekli ilave - revizyon uygulama imar planının iptali istemiyle açıldığı hususu göz önüne alındığında planların kademeli birlikteliği ilkesi uyarınca uygulama imar planına yönelik incelemenin 1/5000 ölçekli ilave- revizyon nazım imar planına uygun olup olmadığı yönünden yapılması gerekmektedir.
Dosyada bulunan bilirkişi raporunda Kahramanmaraş İli, … İlçesi, … Köyü … ada …, … ve … parsel sayılı parseller yönünden 1/5000 ölçekli ilave- revizyon nazım imar planı ile dava konusu 1/1000 ölçekli ilave - revizyon uygulama imar planı arasında ölçekler arası tutarlılığın sağlandığı, plan kademelenmesi yönünden planlar arası ilişkinin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğu tespitinin yapıldığı görülmektedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden planların kademeli birlikteliği ilkesi uyarınca davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden temyize konu kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin 12 metre enkesitli imar yolu ile bakım ve akaryakıt istasyonuna ilişkin kısmının iptaline dair temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 26/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.