MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 25. HUKUK DAİRESİ


DAVA : Davacı, davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesine konu işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu"nun 62/1-e maddesi kapsamında olduğunun tespitini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kabul kararına karşı davalılardan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü avukatı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
...Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi davalılardan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü avukatının istinaf başvurusunu esastan reddetmiştir.
...Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi"nin kararı süresi içinde davalılardan Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı Sendika vekili, davalı alt işveren şirket ile diğer davalı kamu kurumu arasında hizmet alım sözleşmesi kapsamında yürütülen işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu"nun 62"inci maddesi birinci fıkrası (e) bendi kapsamında bulunduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Hizmetler Ltd. Şti vekili; davacının müvekkil şirket ile diğer davalı ... Müdürlüğü arasında hizmet alım sözleşmesi kapsamında yürütülen işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 62. Maddesinin birinci fıkrasının e bendi kapsamında bulunduğunun tespitine yönelik açılan davayı kabul ettiklerini beyan etmiştir.

Davalı .... vekili; Davaya konu ihale edilen işin, ilgili mevzuat ve ihale sözleşmesi kapsamı gereğince 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62. Maddesinin birinci fıkrasının e bendi kapsamında bulunmadığını savunarak davanın reddini savunmuştur.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, dosyada mevcut T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı ile ... Sosyal Hizmetler Limited şirketi arasında bağıtlanan ve konusu ; 2016-2017-2018 yılları için 01/01/2016-31/12/2018 tarihleri arasında arşiv sitesi, vilayet bahçesi ile gerektiğinde Cumhuriyet arşivi için temizlik hizmet elemanı ofis yardımcı hizmet elemanı yemek hazırlama, sunum ve dağıtım yardımcı hizmet elemanı ile bakım onarım yardımcı hizmet elemanı olmak üzere toplam 150 adet hizmet elemanı alımı işi ihalesi olan 2015/4587 ihale kayıt numaralı sözleşme içeriğinin ; 4734 Sayılı Kamu ihale Kanunu’nun 62. Maddesinin 1. fıkrasının e bendi kapsamında bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D)İstinaf başvurusu:
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı, davalı ... Müdürlüğü vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E)İstinaf Sebepleri:
Davalı ... Müdürlüğü vekili istinaf başvurusunda: Anayasa değişikliği sonucu Başbakanlık merkez teşkilatının başkaca bir işleme gerek kalmaksızın kapatıldığını, 16.07.2018 tarihli ve 30480 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle, arşiv hizmet ve faaliyetlerini düzenleme ve kamuda belge yönetimini sağlamak üzere Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak genel bütçeye tabi Devlet Arşivleri Başkanlığı kurulduğunu ve mevzuatta Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne yapılan atıfların Devlet Arşivleri Başkanlığına yapılmış sayılacağının hükme bağlandığını bu nedenle mülga Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü) Devlet Arşivleri Başkanlığı aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini,
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığının 2016-2018 yıllarını kapsayan genel hizmet alımı çerçevesinde Yüklenici ... Sosyal Hizmetler Ltd.Şti. ile ( 2015/4587 ihale kayıt no.lu sözleşme) yürütülen hizmet alım işi kapsamında,
... Sosyal Hizmetler Ltd.Şti. çalışanı üye işçilerle ilgili olarak; ... (Tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri) Sendikasının, Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri yapmak amacıyla Kuruma gönderdiği yazılara istinaden sendikaya gönderilen cevabi yazılarda ; söz konusu sözleşmenin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu 62. Madde 1. fıkrası (e) bendi kapsamında bulunup bulunmadığına dair Bakanlar Kurulu tarafından ikincil bir mevzuat düzenlenmesi durumunda sendika yazılarında belirtilen talebin yerine getirilebileceği, ancak bu bağlamda Bakanlar Kurulu tarafından ikincil bir mevzuat düzenlemesi bulunmadığından söz konusu işin 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında bulunmadığının değerlendirildiğinin bildirildiğini,
Yüklenici firma tarafından yetkilendirilen Kamu İşveren Sendikasınca ilgili mevzuat gereği yetkisizlik kararı verildiğini,
Yüklenici firma ile ... sendikası arasında yapılan görüşmelerin uyuşmazlık ile sonuçlanması sonucu konunun 6356 sayılı Kanunun 52.maddesi gereğince Yüksek Hakem Heyetine intikaliyle ve Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığının E. No 2017/2372 ve K. No 2017/3053 sayılı 28.11.2017 tarihli Kararı ile toplu iş sözleşmesi yapıldığını,
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62.maddesi birinci fıkrasının (e) bendinde “İdarelerce kanım, tüzük ve yönetmeliklere göre istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması hâlinde personel çalıştırılmasına dayalı yardımcı işlere ilişkin hizmetler için ihaleye çıkalabileceğini,
Bu kapsamda ihaleye çıkılabilecek yardımcı işlere ilişkin hizmet türlerini; idarelerin teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin mevzuatı, yerleşik yargı içtihatları ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası dikkate alınmak suretiyle idareler itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte belirlemeye işçi, işveren ve kamu görevlileri konfederasyonları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir" amir hükmü getirildiğini,
Yukarıda belirtilen mevzuat kapsamında Bakanlar Kurulu tarafından bir karar alınmadığını, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62.maddesi e/1 fıkrasında açıklanan yardımcı işlere ilişkin hizmet türlerinin ikincil mevzuatla düzenlenmesinin beklendiğini ilgili Sendikaya bildirilmesi, ikincil bir mevzuat düzenlemesi de yapılmadığından hizmet alım sözleşmesi kapsamında yürütülen işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62.maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında bulunmadığına dair Kurumca yapılan işlemlerde usul ve yasaya mevzuata aykırı bir yön bulunmadığından, açılan davanın reddi gerektiğini,
Yüksek Hakem Kurulu tarafından 28.11.2017 tarihinde bağıtlanan Toplu İş Sözleşmesine istinaden ... Sosyal Hizmetler Ltd. Şti. tarafından ücret farkları, yine ... Sendikası tarafından Toplu İş Sözleşmesi hükmünü taşıyan Karardaki düzenlemelerin ve ödemelerin yapılması konusunda Kurumdan talepte bulunduğunu,
Kamu İhale sözleşmeleri kanunu uyarınca toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan fiyat farkının Kamu Kurumu tarafından ödenmesine yönelik iş bu davaya konu tespit talebi yerinde olmadığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 51 inci maddesine göre Yüksek Hakem Kurulu tarafından verilen uyuşmazlık kararları "tarafları açısından kesin ve toplu iş sözleşmesi" hükmünde olduğunu,
Diğer taraftan, 4735 Sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu 8. Maddesinde; Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulunun yetkili olduğunu,
Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamayacağını.(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/13 md.)
4735 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında "4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran bu Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülüp ve sonuçlandırılacağını,
Toplu iş sözleşmesinin kamu işveren sendikası tarafından bu fıkraya göre sonuçlandırılması hâlinde, belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödeneceğini,
Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemeyeceğini,
4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemeyeceğini ve asıl işveren sıfatıyla sorumluluk yüklenemeyeceğini,
Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenir." Hükmü yer bulunduğunu, toplu iş sözleşmesinden kaynaklı ücret farklarının İdarelerce fiyat farkı olarak ödenebilmesi için;

-Söz konusu hizmet işinin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62"nci maddesi "e" bendi kapsamında Personel Çalıştırılmasına Dayalı bir hizmet alımı olması,
-Hizmet işinin İdarenin kendi işyerinde ve Asıl İşveren-Alt İşveren ilişkisi çerçevesinde yürütülmesi,
-Toplu İş Sözleşmesinin bir tarafı "İşçi Sendikası" iken diğer tarafın da alt işverenin yetki vermesi şartıyla "Kamu İşveren Sendikası" olması,
-Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin "Kamu İşveren Sendikası" tarafından 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülmesi ve sonuçlandırılması; şartlarının bir arada olması gerektiğini,
Yüksek Hakem Heyetince bağıtlanan toplu iş sözleşmelerinin idareler açısından bağlayıcı olabilmesi için 4735 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan 8 inci maddesindeki koşulları taşıması gerektiğini,
Bu çerçevede, sözleşme konusu işin yüklenicisi firma ve yetkili sendika arasında Yüksek Hakem Heyetince bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin tarafları açısından bağlayıcı olduğu; ancak ihale edilen iş 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62. nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında bulunmadığından ve Kamu İşveren Sendikası tarafından yürütülmeyen söz konusu toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan fiyat farkının Genel Müdürlük bütçesinden ödenmesi mümkün bulunmadığını,
Anayasanın “Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı"" başlıklı 53.maddesinde, işçiler ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip oldukları ve toplu iş sözleşmelerinin nasıl yapılacağının kanunla düzenleneceği hükmüne yer verildiğini,
Bu kapsamda 18.10.2012 tarihli 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu yürürlüğe girmiştir.6356 sayılı Kanuna göre toplu iş sözleşmesi ile ilgili düzenlemeleri hazırlama ve uygulamayı yönlendirme ve çalışma hayatını, işçi-işveren ilişkilerini düzenleme görevinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilmiş olması nedeniyle, konuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı görüşleri alındığını,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünce İdareye gönderilen 26.01.2018 tarihli 7604 sayılı yazısında da, söz konusu işyerinde uygulanmak üzere Yüksek Hakem Kurulunun 28.11.2017 tarihli 2017/2372 E- 2017/3053 Karar kararı ile bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin “Uyuşmazlığın Tarafları” bölümünde; Bu Toplu İş Sözleşmesinin tarafları; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü(Osmanlı Arşivi) Temizlik Alım işini yüklenen alt işveren Paytem Sos.Hiz.Ltd.Şti. ile bu kapsamda çalıştırılan işçilerin üyesi bulundukları tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası(...) olduğu şeklinde düzenlendiğinin anlaşıldığını, bu itibarla Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünde hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösteren Paytem Sos.Hiz.Ltd.Şti işyerinde toplu iş sözleşmesinin KAMU-İŞ tarafından yürütülmemiş olması ve Yüksek Hakem Kurulunca bağıtlanan toplu iş sözleşmesinde söz konusu şirketin taraf olarak kabul edilmiş olması nedeniyle, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan fiyat farkının Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünce ödenmesinin uygun olmadığının bildirildiğini,
Kaldı ki toplu iş sözleşmelerinde kararlaştırılacak ücret artışı hususunda alt işverenle işçi sendikasının tamamen serbest bırakılması, kamuya aşırı bir külfet yükleyebileceği gibi ihale yapılmış olmasını da anlamsız kılabileceğini,
Zira belli bir muhammen bedel üzerinden yapılan ihaleyi idare yönünden en avantajlı fiyatı tespit ederek kazanan alt işveren, işçilere yapacağı toplu iş sözleşmelerinde yüksek artışlar öngörerek idarenin ödeyeceği bedelin orantısız bir şekilde artmasına yol açabilecek ve bu yolla haksız bir kazanım elde edebileceğini,
Ayrıca bu durum idarenin belirlediği muhammen bedeli düşük bularak ihaleye girmeyen veya ihaleye girip de muhammen bedeli göz önünde bulundurarak yüksek teklif veren ve bu nedenle ihaleyi kaybeden kişilerin haklarının da zedelenmesine yol açacağını,
Kanun koyucu toplu iş sözleşmelerinde makul olmayan artışlar yapılmasını ve bu yolla kamuya aşırı bir külfet yüklenmesini engellemek amacıyla toplu iş sözleşmelerinin kamu işverenleri sendikalarından biri tarafından yapılması zorunluluğunu getirdiğini,
Yapılan düzenlemeyle kamunun hakları ile işçilerin sendikalar hakları arasında adil bir denge kurmaya çalışıldığını,
Kanun koyucunun tüm bunları göz önünde bulundurarak, idarenin, toplu iş sözleşmesinde belirlenen ücret artışlarının tamamından asıl işveren sıfatıyla sorumlu tutabilmesi için toplu iş görüşmelerinin işverenin yetkilendirdiği kamu işveren sendikalarından biri tarafından yapılması zorunluluğu getirdiğini ileri sürmüştür.
F)Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesince oluşan kanaat yerinde olduğu, objektif, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlere, kararın dayandığı deliller, delillerin takdirinde ve karar gerekçesinde isabetsizlik bulunmadığından, davalı ... Müdürlüğü vekilinin istinaf başvurusunun yerinde olmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
G)Temyiz başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı davalı ... Müdürlüğü vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
H) Gerekçe:
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Dava Şartları” başlıklı 114. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde, davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması açıkça dava şartları arasında sayılmıştır.
Bir davada hukuki yarar ilkesinin dava şartı olarak gözetilmesinin yargılamanın amacına ve usul ekonomisi ilkesine uygun olarak yargılama yapılmasına yarar sağlayacağı her türlü duraksamadan uzaktır. Bu ilkeden hareketle, dava şartı olarak hukuki yararın varlığının mahkemece taraflarca dava dosyasına sunulmuş deliller, olay veya olgular çerçevesinde, kural olarak davanın açıldığı tarihe göre, kendiliğinden ve yargılamanın her aşamasında gözetilmesi gerekir. Bu sayede iç hukukumuzun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme)"nin 6. maddesi ve 1982 Anayasasının 36. maddesinde düzenlenen "hak arama özgürlüğü”nün dürüstlük kuralına uygun kullanılması sağlanabilecek; bu durum, haksız davalar açmak suretiyle, dava hakkının kötüye kullanılmasına karşı bir güvence oluşturacaktır. Dava açmaktaki hukuki yarar; hukuk düzenince kabul edilmiş meşru bir yarar olmalı, bu yarar dava açan hak sahibi ile ilgili olmalı ve dava açıldığı sırada halen mevcut bulunmalıdır. Ayrıca açılacak davanın ortaya çıkacak tehlikeyi bertaraf edecek nitelikte olması gerekir. Bir kimsenin hakkına ulaşmak için mahkeme kararının o an için gerekli olması durumunda hukuki yararın olduğundan söz edilebilir. Bir mahkeme kararına ihtiyaç yoksa hukuki yarardan söz edilemez (Pekcanıtez, H., Atalay, O., Özekes, M.; Medeni Usul Hukuku, Ankara 2011, s.297).
Ayrıca bilindiği üzere, eda davası sonunda verilecek olan hüküm ile, aynı zamanda dava konusu hukuki ilişkinin var olup olmadığı da tespit edilerek sonucuna göre eda hükmü kurulacak olması nedeniyle eda davası açılması mümkün olan hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı kabul edilmektedir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı Sendika, davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesine konu işin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62/1-(e). maddesi kapsamında olduğunun tespitini talep etmiştir.
Dosya içeriğine göre, davanın asıl nedeninin davalı Kurumun bünyesinde hizmet alım ihalesiyle iş alan diğer davalı Şirket’in işyerinde yetkili olan davacı Sendikanın, toplu iş sözleşmesi görüşmelerini Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikasına karşı yürütüme talebinin, ihale konusu bu işin 4734 sayılı Kanun’un 62/1-(e). maddesi kapsamında olmaması nedeniyle reddedilmesi ve bu nedenle de toplu iş sözleşmesini Kamu İşveren Sendikası’na karşı yürütememesinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Davacı Sendika’nın Kamu İşveren Sendikası ile toplu iş sözleşmesini yürütmeye ilişkin talebinin dayanağı ise “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik”te yer alan düzenlemelerdir. Bu düzenlemelere göre alt işverene fiyat farkı ödenebilmesi için toplu iş sözleşmesinin Kamu İşveren Sendikasına karşı yürütülmesi gerekmektedir. Anılan Yönetmelik kapsamında fiyat farkının talep hakkı da alt işverenliğe ait olup, bu meyanda eldeki davada fiyat farkı talep edilmediği gibi davacısı da bu hakka sahip olan alt işverenlik değildir.
Yine davacı Sendika’nın toplu iş sözleşmesi görüşmelerini Kamu İşveren Sendikası ile yürütemediğinden, diğer davalı alt işveren Şirket ile yürütmüş ve görüşmelerin uyuşmazlık ile sonuçlanması üzerine de Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığı’nın E. 2017/2372 ve K. 2017/3053 sayılı, 28.11.2017 tarihli kararı ile toplu iş sözleşmesi bağıtlandığı anlaşılmıştır.
Bu durumda “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik” kapsamında fiyat farkı talebi hakkı bulunmayan, ayrıca dava tarihinden önce diğer davalı alt işverenliğe karşı toplu iş sözleşmesi görüşmelerini yürütüp sonucunda Yüksek Hakem Kurulu kararı ile toplu iş sözleşmesi bağıtladığı anlaşılan davacı Sendika’nın, eldeki davayı açmakta hukukî yararının bulunmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle; Mahkemece davanın hukukî yarar yokluğundan usulden reddine karar verilmesi gerekirken, esasına girilerek yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.02.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.