Danıştay 6. Daire 2020/8128 Esas 2021/818 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/8128
Karar No : 2021/818


DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı - …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin; 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle değişen 57. maddesinin, "b-Statik Proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir." ibaresiyle aynı maddede yer alan "4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş vermiş olması zorunludur." cümlesinin ve 3. maddesiyle değişik 58. maddesinin "fenni mesuliyet" alt başlığındaki "Proje ile ilgili sorumluluk proje müellifine ait olmak üzere yapının fenni mesuliyeti, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makina ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütülür. Proje ile ilgili sorumluluğu bulunanların faaliyetleri ek-1, ek-2, ek-4, ek-6, ek-7 ve ek-8'de yer alan formlar kullanılarak kayıt altına alınır. Ayrıca idare varsa ek projelerin fenni mesuliyetini, konusuna göre ilgili meslek adamlarının üstlenmesini ister." cümlesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenlemede dört meslek disiplini için fenni mesul görev ve yetkisi tanımlandığı, jeoloji mühendislerinin de zemin ve temel etütlerinin hazırlanması ve denetiminde görev almaları nedeniyle fenni mesul olarak yer almaları gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Yönetmelik metninde "Esaslar"a yapılan atıfların kaldırılarak uygulamalarda mevzuat birliğinin sağlanması açısından Genelge hükümlerinin uygulanmasının amaçlandığı, Danıştay Altıncı Dairesinin E:2000/4743, K:2011/6466 sayılı kararında da, jeoloji mühendisleri için Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 58. maddesinde tanımlanan fenni mesuliyetin atfedilmediği, haksız davacı isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ :
03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğinin 57 ve 58.maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden, jeoloji mühendislerince hazırlanan zemin ve temel etüdü raporunun statik projenin bir parçası olduğu, zemin ve etüt raporu İmar Kanunun 22.maddesinde sayılan projelerden olmayıp inşaat mühendislerince imzalan statik projenin eki bir belge niteliğinde olduğu anlaşıldığından zemin ve etüt raporunu hazırlayan jeoloji mühendislerinin Yönetmelik eki formlarda fenni mesul olarak yer verilmemesinde imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ :
Dava, 03.04.2012 günlü, 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 2. maddesi ile değiştirilen Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 57. maddesinin 5. fıkrasının "b) Statik proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir" ibaresinin, aynı maddenin 8. fıkrasında yer alan "4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş vermiş olması zorunludur." cümlesinin ve 3. madde ile değiştirilen 58. maddenin "fenni mesuliyet" alt başlığındaki "Proje ile ilgili sorumluluk proje müellifine ait olmak üzere yapının fenni mesuliyeti, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makina ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütülür. Proje ile ilgili sorumluluğu bulunanların faaliyetleri ek-2, ek-4, ek-6, ek-7 ve ek-8'de yer alan formlar kullanılarak kayıt altına alınır. Ayrıca idare varsa ek projelerin fenni mesuliyetini, konusuna göre ilgili meslek adamlarının üstlenmesini ister." fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 57. maddesinin 5. fıkrasının statik proje başlıklı (b) bendinde, statik proje tanımı yapıldıktan sonra, bu projeye esas teşkil edecek zemin etüdü raporunun kimler tarafından hazırlanacağı belirtilmiş ve değişiklikten önce bu raporun Bakanlıkça belirlenen Zemin ve Zemin Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar'a, Bina ve Bina Türü Yapılar İçin Zemin ve Temel Etüdü Raporu Genel Formatı'na uygun olarak hazırlanacağı belirtilmişken dava konusu değişiklikle anılan atıf kaldırılarak "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir" ibaresi getirilmiştir. Davalı idare tarafından, sözkonusu değişikliğin, atıf yapılan esaslarda kategori 1'de kalan ve riskin can ve mal yönünden ihmal edilebilir düzeyde olduğu ifade edilen küçük ve basit yapılar açısından, meydana gelen deprem ve diğer afetlerde olduğu gibi herhangi bir deprem karşısında çok sayıda can ve mal kaybına mahal verecek yapılara yer verilmiş olması nedeniyle, düzenlemelerin güncellenmesi veya yeniden ele alınması gereğine dayanılarak yapıldığı öne sürülmektedir.
Madde ile atıf yapılan ve 28.06.1993 günlü, 373 sayılı Genelgeyle yürürlüğe konulan esaslar; zemin ve temel etütlerinin uygun ve standart bir metodla yapılabilmesinin sağlanması amacıyla yayımlanmış, etüt kategorileri Eurocode 7 esas alınarak belirlenmiş, buna göre etütler, yapı zemin koşullarının az riskli(1), normal riskli(2) ve yüksek riskli(3) olmasına göre 3 kategoride toplanmış, kategoriler yönünden yapılacak inceleme, irdeleme, hesap ve denetim yöntemleri, etütlerin kapsamları belirlenmiş, hangi raporların hangi meslek mensubunca hazırlanacağı ayrıntıyla açıklanmış, kategori 1 ve 2'ye giren binalara örnekler verilmiş, esasların 4. maddesinde, yapıların kategorilerden hangisine gireceğinin etütlerden önce kararlaştırılacağı, ancak, bu kategorinin etütlerin herhangi bir aşamasında gerekçesi belirtilerek değiştirilebileceği öngörülmüştür. Anılan esaslarda eksikliklerin bulunduğu ve güncellenmesi gerektiğinin saptanması üzerine de 2005 tarihinde, uygulamada birlikteliğin sağlanması amacıyla, esaslar doğrultusunda yapılacak zemin etütleri için genel bir formata ilişkin düzenlemenin yapıldığı ve günümüze kadar uygulamaların bu düzenlemelere dayanılarak yürütüldüğü anlaşılmaktadır. Davalı idarece, kategori 1'de yer alan yapı tanımlarının hatalı belirlendiği öne sürülerek yapılan atıf kaldırılmışsa da, atıf yapılan sözkonusu düzenlemelerin bilimsel açıdan yetersiz olduğunun öne sürülmediği ve düzenlemelerin yürürlükten kaldırılmadığı gözönünde bulundurulduğunda, kategori 1 kapsamında değerlendirilecek basit bina ve yapılara yönelik olarak verilen örneklemelerde gerekli düzeltmeler yapılarak güncellenmesi veya bu konuda yeni bir düzenleme yapılması yoluna gidilmeksizin sadece yapılan atfın kaldırılarak muğlak bir ifade getirilmesi sonucunda, standartlara aykırı uygulamalara, uygulamada karışıklığa ve esasların ve formatın tümüyle gözardı edilmesine yol açılabileceği sonucuna varıldığından, yapılan değişiklikte hukuka uyarlık görülmemiştir.
4708 sayılı Yapı Denetimi Kanununun 2. maddesinde yapı denetim kuruluşlarının görevleri düzenlenmiş ve maddenin 3. fıkrasının (a) bendinde, proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize ve onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşü bildirmek, kuruluşun görevleri arasında sayılmış olup, dava konusu yönetmeliğin 57. maddesinin 8. fıkrasında da uygun görüş vermeye ilişkin anılan hükme paralel bir düzenlemeye yer verilmiş olması nedeniyle, düzenlemede yasaya aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu yönetmeliğin 58. maddesinin iptali istenilen 4. fıkrasına gelince; davacı tarafından, düzenlemede 4 meslek disiplini için fenni mesul görev ve yetkisi tanımlandığı, jeoloji mühendislerinin de zemin ve temel etütlerinin hazırlanması ve denetiminde görev almaları nedeniyle fenni mesul olarak yer almaları gerektiği öne sürülerek eksik düzenleme nedeniyle fıkranın iptali istenilmektedir.
3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesinde, yapı ruhsatı almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçeyle müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge) mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı krokinin eklenmesinin gerekli olduğu kurala bağlanmış, anılan Kanunun 28. maddesinde, fenni mesulün görevi, yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmak, yapı ruhsat ve eklerine aykırı ise bu durumu ruhsat veren organa bildirmek gibi kamu yararının gerçekleşmesi amacına yönelik olarak yapılaşma sürecini kamu adına izlemek ve denetlemek ve ona karşı sorumlu olmak şeklinde belirlenmiş ve 38. maddesinin ikinci fıkrasında ise, yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek fen adamlarının deruhte edeceği hükmü yer almıştır.
3194 sayılı Kanunun 28. ve 38. madde hükümlerinde, uzmanlık ayırımı vurgulanarak, yapıların ruhsat ve eklerinin gerekli kıldığı her uzmanlık alanında fenni mesullerin olması zorunlu tutulmuş, yapının projelerinin hazırlanması hangi uzmanlık alanına giriyorsa fenni mesuliyetinin de farklı meslek grubu elemanlarınca ayrı ayrı yürütülmesinin gerektiği, bu suretle yapının ruhsat ve eklerinin gerekli kıldığı her uzmanlık alanında fenni mesullerinin olmasının zorunlu olduğu öngörülmüştür.Dava konusu Yönetmeliğin 58. maddesinde, projeyle ilgili sorumluluğun proje müellifine ait olduğu, yapının fenni mesuliyetinin, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makine ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütüleceği hükme bağlanmıştır. İmar Kanununun 22. maddesinde yapılması zorunlu ruhsat eki projeler arasında yer alan statik projelerin, yönetmeliğin 57. maddesi gereğince, mimari projeye ve zemin etüdü raporuna uygun olarak inşaat mühendislerince hazırlanması gerekmekte olup, maddede, anılan raporun madde hükmünde sayılan çalışmalar yönünden konusuna göre, jeoloji, jeofizik, veya inşaat ve jeoloji mühendislerince hazırlanacağı öngörülmüştür.
Bu durumda, zemin etüdü (jeolojik etüt); temel tasarımı ile zemin temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zemin parametrelerinin tayini için yapı alanı ve çevresinde zemin ve yeraltı suyu ile ilgili verilerin toplanması amacıyla arazide ve laboratuvarda yapılacak gözlem, inceleme ve deneyler ile gerekirse sondaja dayalı çok disiplinli etüt olması nedeniyle, bunlara ilişkin raporların hazırlanmasında jeoloji mühendislerinin yer alması doğaldır. Bununla birlikte, zemin etüdünün, yapı ruhsatı almak için yapılan başvuruya eklenmesi zorunlu olan statik projenin hazırlayıcısı bir işlem olarak kabul edilmiş olması nedeniyle, projenin uygulanması aşamasında, temel sisteminin bu rapora uygunluğunun denetiminde öngörülen yapı statiği, yapı hesabı ve projenin denetimi gibi mühendislik hizmeti ağırlıkta olan işlerin niteliği gözönünde bulundurulduğunda, jeoloji mühendislerinin fenni mesul olarak yer almamasında mevzuata ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 03.04.2012 günlü, 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 2. maddesi ile değiştirilen Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 57. maddesinin 5. fıkrasının "b) Statik proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir" ibaresinin iptaline, iptali istenilen diğer hükümler yönünden ise davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği 02/11/1985 tarih ve 18916 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Davacı Oda tarafından, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2.maddesiyle değişen 57. maddesinin, "b-Statik Proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir." ibaresiyle aynı maddede yer alan "4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş vermiş olması zorunludur." cümlesinin ve 3. maddesiyle değişik 58. maddesinin "fenni mesuliyet" alt başlığındaki "Proje ile ilgili sorumluluk proje müellifine ait olmak üzere yapının fenni mesuliyeti, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makina ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütülür. Proje ile ilgili sorumluluğu bulunanların faaliyetleri ek-1, ek-2, ek-4, ek-6, ek-7 ve ek-8'de yer alan formlar kullanılarak kayıt altına alınır. Ayrıca idare varsa ek projelerin fenni mesuliyetini, konusuna göre ilgili meslek adamlarının üstlenmesini ister." cümlesinin iptali istenilmektedir.
Danıştay Altıncı Dairesinin 20/06/2017 tarih ve E:2012/3478, K:2017/5052 sayılı kararıyla Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 2. maddesiyle değişen 57. maddesinin "b-Statik Proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir." ibaresiyle, aynı maddede yer alan "4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş vermiş olması zorunludur." cümlesi yönünden davanın reddine karar verilmiştir. Bu kararın temyiz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/11/2019 tarih ve E:2017/3985 K:2019/5713 sayılı kararı ile Dairemizin anılan kararının "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 2. maddesiyle değişen 57. maddesinin "b-Statik Proje" alt başlığında yer alan "Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir." ibaresiyle, aynı maddede yer alan "4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna tabi yapılarda, kuruluşun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş vermiş olması zorunludur." cümlesine yönelik kısmının onanmasına karar verilerek kesinleşmiştir.
Davanın "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin; 03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesiyle değişen 58. maddesinin "fenni mesuliyet" alt başlığındaki "Proje ile ilgili sorumluluk proje müellifine ait olmak üzere yapının fenni mesuliyeti, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makina ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütülür. Proje ile ilgili sorumluluğu bulunanların faaliyetleri ek-1, ek-2, ek-4, ek-6, ek-7 ve ek-8'de yer alan formlar kullanılarak kayıt altına alınır. Ayrıca idare varsa ek projelerin fenni mesuliyetini, konusuna göre ilgili meslek adamlarının üstlenmesini ister." cümlesine ilişkin kısmına yönelik olarak Dairemizce hukuka aykırı olup olmadığına dair yargısal denetim yapılması ve bu denetim sonucunda varılan kararın gerekçeli olarak ortaya konulması gerektiğinden iptali istenen düzenlemenin hukuka uygunluk denetimi yapılmaksızın, yani uyuşmazlıkla ilgili herhangi bir gerekçeye yer verilmeksizin davanın reddine ilişkin bu kısmının bozulmasına karar verildiğinden davanın bu kısmı yeniden incelenmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:3194 sayılı İmar Kanunu'nun 22. maddesinde, "Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir.
Belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 28. maddesinde ise, "Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur." kuralı yer almıştır.
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesiyle değişen 58. maddesinin "fenni mesuliyet" alt başlığındaki "Proje ile ilgili sorumluluk proje müellifine ait olmak üzere yapının fenni mesuliyeti, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makina ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütülür. Proje ile ilgili sorumluluğu bulunanların faaliyetleri ek-1, ek-2, ek-4, ek-6, ek-7 ve ek-8'de yer alan formlar kullanılarak kayıt altına alınır. Ayrıca idare varsa ek projelerin fenni mesuliyetini, konusuna göre ilgili meslek adamlarının üstlenmesini ister." düzenlemesi yer almaktadır.
03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 2. maddesiyle değişen 57.maddesinde statik proje, "mimarî projeye ve zemin etüdü raporuna uygun olarak, inşaat mühendislerince hazırlanan, ölçekleri yapının büyüklüğüne ve özelliğine göre belirlenen, betonarme, yığma, çelik ve benzeri yapıların türlerine göre taşıyıcı sistemlerini gösteren, bodrum kat dâhil olmak üzere bütün kat plânları, çatı plânları, bunların kesitleri, detayları ve hesaplarıdır. Statik projeye esas teşkil edecek zemin etüdü (jeoteknik etüt) raporu;
1- Yeraltının dinamik esneklik direnişleri ve yerin dayanımı, taşıma gücü, yer altı suyu varlığı, yer altı yapısı, deprem bölgelenmesi, yer kırıklıklarının hareketleri, oturma, sıvılaşma ve yer kaymalarının boyutları gibi zeminin fizikî özelliklerini belirleyen çalışmalar yönünden jeofizik mühendislerince,
2- Sondajlar, arazi çalışmaları, zemin ve kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini ihtiva eden zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel-zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fizikî ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmalar yönünden jeoloji mühendislerince,
3- Zemin mekaniği, zemin dinamiği ve zemin emniyet gerilmesi hesaplaması gibi çalışmalar yönünden inşaat ve jeoloji mühendislerince,mühendislik hizmetleri standartlarına uygun, detaylı olarak hazırlanan ve parselin bulunduğu zeminin durumunu yukarıda belirtilen çalışmalar ve analizler ile açıklayan, ilgili mühendislik disiplinlerine mensup mühendislerce, Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir." şeklinde tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıya alıntılanan mevzuat hükümlerinden, zemin etüdünün (jeolojik etüt), temel tasarımı ile zemin temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zemin parametrelerinin tayini için yapı alanı ve çevresinde zemin ve yeraltı suyu ile ilgili verilerin toplanması amacıyla arazide ve laboratuvarda yapılacak gözlem, inceleme ve deneyler ile gerekirse sondaja dayalı çok disiplinli etüt olması nedeniyle, bunlara ilişkin raporların hazırlanmasında jeoloji mühendislerinin yer alması gerektiği anlaşılmaktadır.
Ancak, zemin etüdünün, yapı ruhsatı almak için yapılan başvuruya eklenmesi zorunlu olan statik projenin hazırlayıcısı bir işlem olarak kabul edilmiş olması nedeniyle, projenin uygulanması aşamasında, temel sisteminin bu rapora uygunluğunun denetiminde öngörülen yapı statiği, yapı hesabı ve projenin denetimi gibi mühendislik hizmeti ağırlıkta olan işlerin niteliği gözönünde bulundurulduğunda, jeoloji mühendislerinin fenni mesul olarak yer almamasında mevzuata ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, jeoloji mühendislerince hazırlanan zemin ve temel etüdü raporunun statik projenin bir parçası olduğu, zemin ve etüt raporunun İmar Kanunun 22.maddesinde sayılan projelerden olmayıp inşaat mühendislerince imzalan statik projenin eki bir belge niteliğinde olduğundan zemin ve etüt raporunu hazırlayan jeoloji mühendislerinin Yönetmelik eki dava formlarda fenni mesul olarak yer verilmemesinde imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ….-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin, mükerrer ödemeye mahal vermemek için önceki karar üzerine o tarihteki tarife üzerinden davacı tarafından davalı idareye ödenmedi ise, davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 01/02/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.



(X) KARŞI OY: Dava konusu yönetmeliğin 58. maddesinin iptali istenilen 4. fıkrasına gelince; davacı tarafından, düzenlemede 4 meslek disiplini için fenni mesul görev ve yetkisi tanımlandığı, jeoloji mühendislerinin de zemin ve temel etütlerinin hazırlanması ve denetiminde görev almaları nedeniyle fenni mesul olarak yer almaları gerektiği öne sürülerek eksik düzenleme nedeniyle fıkranın iptali istenilmektedir.
3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesinde, yapı ruhsatı almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçeyle müracaat edileceği, dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge) mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı krokinin eklenmesinin gerekli olduğu kurala bağlanmış, anılan Kanunun 28. maddesinde, fenni mesulün görevi, yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmak, yapı ruhsat ve eklerine aykırı ise bu durumu ruhsat veren organa bildirmek gibi kamu yararının gerçekleşmesi amacına yönelik olarak yapılaşma sürecini kamu adına izlemek ve denetlemek ve ona karşı sorumlu olmak şeklinde belirlenmiş ve 38. maddesinin ikinci fıkrasında ise, yapıların, mimari, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek fen adamlarının deruhte edeceği hükmü yer almıştır.
3194 sayılı Kanunun 28. ve 38. madde hükümlerinde, uzmanlık ayırımı vurgulanarak, yapıların ruhsat ve eklerinin gerekli kıldığı her uzmanlık alanında fenni mesullerin olması zorunlu tutulmuş, yapının projelerinin hazırlanması hangi uzmanlık alanına giriyorsa fenni mesuliyetinin de farklı meslek grubu elemanlarınca ayrı ayrı yürütülmesinin gerektiği, bu suretle yapının ruhsat ve eklerinin gerekli kıldığı her uzmanlık alanında fenni mesullerinin olmasının zorunlu olduğu öngörülmüştür.Dava konusu Yönetmeliğin 58. maddesinde, projeyle ilgili sorumluluğun proje müellifine ait olduğu, yapının fenni mesuliyetinin, konusu, ilgisi ve yapım aşamasına göre mimar, inşaat, makine ve elektrik mühendisleri tarafından ayrı ayrı yürütüleceği hükme bağlanmıştır. İmar Kanununun 22. maddesinde yapılması zorunlu ruhsat eki projeler arasında yer alan statik projelerin, yönetmeliğin 57. maddesi gereğince, mimari projeye ve zemin etüdü raporuna uygun olarak inşaat mühendislerince hazırlanması gerekmekte olup, maddede, anılan raporun madde hükmünde sayılan çalışmalar yönünden konusuna göre, jeoloji, jeofizik, veya inşaat ve jeoloji mühendislerince hazırlanacağı öngörülmüştür.
Bu durumda, zemin etüdü (jeolojik etüt); temel tasarımı ile zemin temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zemin parametrelerinin tayini için yapı alanı ve çevresinde zemin ve yeraltı suyu ile ilgili verilerin toplanması amacıyla arazide ve laboratuvarda yapılacak gözlem, inceleme ve deneyler ile gerekirse sondaja dayalı çok disiplinli etüt olması nedeniyle, bunlara ilişkin raporların hazırlanmasında jeoloji mühendisleri görev aldığından; konusu, ilgisi ve yapının aşamasına göre jeoloji mühendislerine de düzenlemede fenni mesul olarak yer verilmesi gerekirken yer verilmemesinde mevzuata ve hizmet gereklerine uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in 3. maddesiyle değişen 58.maddesinin eksik düzenleme nedeniyle iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla aksi yöndeki Dairemiz kararına katılmıyorum.