Kararı veren
Yargıtay Dairesi : 7. Ceza Dairesi
Mahkemesi :Asliye Ceza
Sayısı : 623-275
İthali yasak olan eşyanın yurda sokulması suçundan sanıkların CMK"nın223/2-e maddesi uyarınca beraatlerine ilişkin ... 1. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 09.05.2013 tarihli ve 623-275 sayılı hükmün katılan ... İdaresi adına Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince;
""Sanık ... vekilleri 40.000 kg. atığın iadesi için talepte bulunmuş iseler de muhafaza altına alınan atıklar hakkında iddianame ile müsadere davası açılmadığı ve mahkeme tarafından karar verilmediği görülmekle, bu hususta mahallinde her zaman karar verilmesi mümkün görülmüştür.
15.12.2011 tarih ve 0897785 nolu gümrük giriş beyannamesine konu olan 16 kap 20.000 kg. Atık AA4427AA/AA9637XX (veya AM) plakalı tır aracı yükünün muhafaza altına alındığından yapılan işlemin mahallinde araştırılmasıda uygun görülmüştür.
Sanık ..."nin ... Metal ve Kimya ...Tic. A.Ş şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı ve yetkili müdürü, diğer sanık ..."in bu şirketin ithalat müdürü olduğu ve haklarında tehlikeli atık ithalatı yaptıkları ihbarı üzerine Dilovası Gümrük Görevlileri tarafından tahkikata başlanıldığı,
Şöför ..., yönetimindeki AH7466BM/AH6953XX plakalı araçla Ukranya"dan ... Gümrük Müdürlüğüne geldiği, bu Müdürlükçe numune alınan ... Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün istemi ile Tubitak MAM – Marmara Araştırma Merkezi Endüstriyel Hizmetler Birimi laboratuvarına gönderildiği ve sanıkların sadece element tahlili yapılması isteminde bulundukları ve bu talebin kabul edildiği, bu kabul edilmeyi ise Çevre ve Şehirçilik Bakanlığı Çevre Yönetimi İl Müdürlüğünün sanıklara ait şirkete yazıdığı 16.11.2011 tarih ve 5356 sayılı yazılarında "...son hanesi 2620 olarak listelenen atıklar, curuf, dros ve matları içerdiğinden ithalatı işlemlerinde, metal içeriğini gösteren elemental analiz sonuçları yeterli olup, Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik EK-3"te belirlenen analizin istenmesine gerek bulunmamaktadır...." ifadelerinden anlaşıldığı,
MAM tarafından düzenlenen 06.12.2011 tarih ve 3424/21332 sayılı raporda Cu (bakır), Zn (çinko) ve klor analizi yapılmıştır. Buna göre 1 mm üstünde % Cu 61,03", "% Zn 24,81 ", ve 1 mm altında ise "% Cu 18,38", "% Zn 27,91" olduğunun belirlendiği,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü 08.12.2011 tarih ve 6436 sayılı yazıları ile MAM raporuna göre firmaya ait araçların yurda girişinde sakınca olmadığının ... Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile şirkete bildirildiği,
Eşya, tır ile Dilovası Gümrük Müdürlüğüne sevk edilerek 14.12.2011 tarihinde özet beyanda bulunulduğu, 15.12.2011 gün ve 0897784 no ile Gümrük Giriş Beyannamesinde 16 kap 20.000 kg. ticari tanımı çinko curuf, 26201900 00 00 eşya kodu ile ekinde Çevre ve Orman Bakanlığının 09.12.2011/3965 nolu (Gerçekte bu uygunluk yazısının 09.11.2011 tarihli olduğu) uygunluk yazısı da belirtilerek girişin yapılarak ... Kardeşler Galvaniz Sac San. ve Antrepoculuk Hiz. ve Tic. A.Ş firmasına ait sahaya alındığı,
İhbar üzerine Cumhuriyet Savcılığı tarafından yapılan soruşturma kapsamında kırmızı hat kriterlerine göre yeniden inceleme yapılmak üzere alınan numune ... Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün talebi ile Tubitak MAM – Marmara Araştırma Merkezi Endüstriyel Teknik Destek Hizmetler Birimi laboratuvarında incelenerek 16.02.2012 tarih ve 465/2581 sayılı rapor tanzim edildiği ve MAM"dan raporun açılımının istenmesi ile 23.03.2012 tarih ve 4767 sayılı cevabi yazılarında "16.02.2012 tarih ve 465/2581 sayılı raporumuzdada belirtildiği üzere incelenen çinko cürufu örneklerinde çinko miktarının %39 ve %50 olması sebebiyle 2012/3 sayılı Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliğinin EK–1 (İthali Uygunluk Denetimine Tabi Atıklar) listesine uygun olmadığı, dolayısıyla EK – 2 de verilen (İthali Yasak diğer atıklar) kapsamına girdiği belirlenmiştir" olarak sonucun belirtildiği görülmektedir.
MAM"ın bu raporu sonrasında ... Gümrük Müdürlüğü ... Gümrük Laboratuvarı Müdürlüğünden Mam raporuda ilgi tutularak ithali yasak diğer atıklar Ek- 2/B ye girip girmediğinin talep edilmiş ve evrak üzerinden yapılan incelemede Basel sözleşmesi ile tebliğin çeliştiğini bu hususun Çevre ve Şehircilik Bakanlığından sorularak görüş alınması gerektiği bildirmiştir.
Yargılama aşamasında mahkeme tarafından görevlendirilen bilirkişi heyeti ise dosyadaki yukarıda belirtilen bilgi ve belgelere göre yaptığı incelemede atığın GTİP"inin 2620.19.00.00.00 olduğunu ve gümrük giriş beyannamesinin doğru olarak verildiğini belirtmiştir.
MAM raporuna göre ise bu atıkların GTİP"i 2620.11.00.00.00 olduğu tespit edilmiştir,
Olay ile ilgili olarak mevzuat incelemesinde ise ;
Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair 3957 sayılı Kanun 30.12.1993 tarih ve 21804 sayılı Resmî Gazete"de ve bu Sözleşme"nin onaylanmasına dair 94/5419 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ise 15.05.1994 tarih ve 21935 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanmıştır.
Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Taşınımının ve Bertaraf Edilmesinin Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesine Getirilen Değişikliğin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun 4899 sayılı Kanun ise 24.06.2003 tarih ve 25148 sayılı Resmi Gazete"de ve değişiklik getiren eki liste 2003/5909 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ise 28.07.2003 tarih ve 25182 sayılı Resmî Gazete" de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
29.12.2010 tarih ve 27800 (5. mükerrer) Resmî Gazetede yayımlanan "Çevrenin Korunması yönünden Kontrol Altında tutulan Atıkların İthalatına dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (Tebliğ no : 2011/3) ve Resmi Gazetenin 30.12.2011 tarih ve 28158 (3. Mükerrer) sayısında yayımlanan Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi : 2012/3) hükümleri de somut olaya uygulanarak yapılan değerlendirmede;
Basel Sözleşmesi"nin Ek – IX/B – B1100 listesindeki değerler ve yukarıda belirtilen tebliğlerin Ek – 2/B listedeki İthali Yasak Diğer Atıklar listesindeki değerler ve Tubitak MAM – Marmara Araştırma Merkezi Endüstriyel Teknik Destek Hizmetler Biriminin 16.02.2012 tarih ve 465/2581 sayılı raporu, 23.03.2012 tarih ve 4767 sayılı cevabi yazıları birlikte değerlendirildiğinde sanıklar tarafından yurda getirilen atığın "GTİP"i 2620.11.00.00.00 olan İthali yasak diğer atıklar" kapsamında olduğu halde gümrük giriş beyannamesinde 26201900 00 00 olarak beyan edildiği anlaşılmaktadır.
T.C. Anayasası"nın 90/son fıkrasına göre "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." Bu nedenle sanıkların eylemi, ithali kanun gereği yasak olan eşyayı ülkeye sokmalarından dolayı 5607 sayılı Kanun"un 3/7. maddesine uyduğundan mahkumiyetleri yerine beraatlerine karar verilmesi," isabetsizliğinden oyçokluğuyla bozulmasına karar verilmiş,
Daire Üyesi ... ise "Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ithalattan önceki 08/12/2011 tarihli yazısında, atıklardan numune alınarak analiz yaptırılma işlemlerinde elementel analiz sonuçlarının değerlendirilmesinin yeterli olduğu, TUBİTAK MAM tarafından yapılan analiz raporunun incelenmesinde, söz konusu atığın ağır metallerin dağılımına göre, 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri tanımına uygun olduğu ithalatın tamamlanmasının Bakanlıkça uygun olduğunun belirtildiği,
06/12/2011 tarih ve 21332 sayılı TUBİTAK MAM tarafından düzenlenmiş olan analiz raporuna göre, ... İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından ... Gümrük Müdürlüğüne, ithalattan önce 09/12/2011 tarih ve 3955 sayılı uygunluk yazısının yazılmış olduğu, GTİP numarasının da, 2620.19.00.00.00 olarak belirtildiği,
TUBİTAK MAM tarafından düzenlenmiş olan 16/02/2012 tarih ve 465/2581 sayılı rapora göre, dava konusu çinko cürufun kimyasal analizi yapılmış ve analiz sonucunda çinko miktarlarının %39 ve %50 olması nedeniyle Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğ (2012/3) Ek-1 İthali Uygunluk Denetimine Tabi Atıklar başlığı altında yer alan 2620.11.00.00.00 GTİP numaralı malzemelerle karşılaştırıldığında çinko cürufu numunelerinin galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin tespit edildiğinin belirtildiği,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 14/05/2012 tarih ve 7862 sayılı (noter tasdikli) yazısında, alınan numunelerin analizinin firma tarafından beyan edilen 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri adlı atığa göre yapılmadığı, 2620.11.00.00.00 GTİP nolu galvanizli matlara göre yapıldığı ve çinko miktarının %39 ve %50 olması nedeniyle ithal edilmesi istenen atığın galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin tespit edildiği, ancak ... Gümrük Müdürlüğünden itibaren başlatılan ithalat işlemlerinin 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri adlı atığa göre yürütülmüş olduğu, sözkonusu atığa ilişkin olarak daha evvel ... Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından alınan ve yine TUBİTAK MAM"da yaptırılan analizde olduğu gibi, Bakanlığa gönderilen 16/02/2012 tarih ve 2581sayılı raporda da analizi yapılan atığın içindeki ağır metallerin oransal dağılımının 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri tanımına uygun olduğunun anlaşıldığı, bu değerlendirmeler çerçevesinde firmanın ithalat işlemlerinin tamamlanmasında herhangi bir sakıncanın bulunmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda ithalat işlemleri, baştan beri gümrük ve çevre müdürlüklerinin kontrolü altında yürütülmüş, analizler laboratuvar ortamında, ayrıştırma, eleme vs gibi işlemlerle yapılarak raporlar düzenlenmiş, analiz raporlarına göre de, ithalat için gerekli olan uygunluk yazısı verilmiştir.
İthalatçı firmanın ithalat sorumlusu ve sahibi olan sanıkların ithal edecekleri cürufun BASEL Sözleşmesi"ne göre, tehlikeli atık kapsamında kabul edilmesi halinde, analizleri yaptırılmadan bunu gözle tespit etmeleri mümkün olmadığı gibi, yapılan ithalat iç mevzuatımıza da uygundur, iç mevzuat ile, uluslararası sözleşmeler arasında çelişki bulunması halinde, uluslararası sözleşme hükümlerinin uygulanması kuralı, sanık lehine uygulanabilir, sanık aleyhine uygulanamaz.
Benzer bir ithalatla ilgili yine ... 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 2012/458 esas sayılı dosyasında verilen beraat kararı Dairemizin 14/09/2015 tarih ve 2015/19554 sayılı kararı ile, sanığın suç kastı bulunmadığı gerekçesi ile onanmıştır.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle, olayda sanıkların suç kastının bulunmadığı, sanıklar hakkında verilen beraat kararının doğru olduğu ve onanmasına karar verilmesi gerektiği" düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da 26.09.2017 tarih ve 251879 sayı ile;
"Dava konusu olayda ithalat işlemleri, baştan beri gümrük ve çevre müdürlüklerinin kontrolü altında yürütülmüş, analizler laboratuvar ortamında, ayrıştırma, eleme vs gibi işlemlerle yapılarak raporlar düzenlenmiş, analiz raporlarına göre de, ithalat için gerekli olan uygunluk yazısı verilmiştir.
İthalatçı firmanın ithalat sorumlusu ve sahibi olan sanıkların ithal edecekleri cürufun BASEL Sözleşmesine göre, tehlikeli atık kapsamında kabul edilmesi halinde, analizleri yaptırılmadan bunu gözle tespit etmeleri mümkün olmadığı gibi, yapılan ithalat iç mevzuatımıza da uygundur, iç mevzuat ile, uluslararası sözleşmeler arasında çelişki bulunması halinde, uluslararası sözleşme hükümlerinin uygulanması kuralı, sanık lehine uygulanabilir, sanık aleyhine uygulanamaz.
Benzer bir ithalatla ilgili aynı Mahkemenin (... 1. Asliye Ceza Mahkemesi"nin 2012/458 esas sayılı dosyasında) hemen hemen aynı özellikleri taşıyan beraat kararı, Dairenizin 14/09/2015 tarih ve 2015/19554 sayılı kararı ile, "sanığın suç kastı bulunmadığı" gözetilerek onanmıştır.
İçeriğine ve kabule göre dosya incelendiğinde; Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ithalattan önceki 08/12/2011 tarihli yazısında, atıklardan numune alınarak analiz yaptırılma işlemlerinde elementel analiz sonuçlarının değerlendirilmesinin yeterli olduğu, TUBİTAK MAM tarafından yapılan analiz raporunun incelenmesinde, sözkonusu atığın ağır metallerin dağılımına göre, 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri tanımına uygun olduğu ithalatın tamamlanmasının Bakanlıkça uygun olduğunun belirtildiği,
06/12/2011 tarih ve 21332 sayılı TUBİTAK MAM tarafından düzenlenmiş olan analiz raporuna göre, ... İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından ... Gümrük Müdürlüğüne, ithalattan önce 09/12/2011 tarih ve 3955 sayılı uygunluk yazısının yazılmış olduğu, GTİP numarasının da, 2620.19.00.00.00 olarak belirtildiği,
TUBİTAK MAM tarafından düzenlenmiş olan 16/02/2012 tarih ve 465/2581 sayılı rapora göre, dava konusu çinko cürufun kimyasal analizi yapılmış ve analiz sonucunda çinko miktarlarının %39 ve %50 olması nedeniyle Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğ (2012/3) Ek1 İthali Uygunluk Denetimine Tabi Atıklar başlığı altında yer alan 2620.11.00.00.00 GTİP numaralı malzemelerle karşılaştırıldığında çinko cürufu numunelerinin galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin tespit edildiğinin belirtildiği,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 14/05/2012 tarih ve 7862 sayılı (noter tasdikli) yazısında, alınan numunelerin analizinin firma tarafından beyan edilen 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri adlı atığa göre yapılmadığı, 2620.11.00.00.00 GTİP nolu galvanizli matlara göre yapıldığı ve çinko miktarının %39 ve %50 olması nedeniyle ithal edilmesi istenen atığın galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin tespit edildiği, ancak ... Gümrük Müdürlüğünden itibaren başlatılan ithalat işlemlerinin 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri adlı atığa göre yürütülmüş olduğu, sözkonusu atığa ilişkin olarak daha evvel ... Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından alınan ve yine TUBİTAK MAM"da yaptırılan analizde olduğu gibi, Bakanlığa gönderilen 16/02/2012 tarih ve 2581 sayılı raporda da analizi yapılan atığın içindekiağır metallerin oransal dağılımının 2620.19.00.00.00 GTİP nolu diğerleri tamımına uygun olduğunun anlaşıldığı, bu değerlendirmeler çerçevesinde firmanın ithalat işlemlerinin tamamlanmasında herhangi bir sakıncanın bulunmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Yüksek 7. Ceza Dairesi benzer bir olaya ilişkin 2015/19554 karar sayılı kararında; "...ithal edilmek istenen atığın tehlikeli atık olduğu ve ithalinin yasak olduğu, tebliğ düzenlemesi ile düşülen tereddüt ve Çevre Müdürlüğü yazısı nedeniyle sanığın suç kastının olmadığı..." tespiti ile aynı yerel mahkemenin beraat kararının onanmasına karar vermiştir. Değinilen karara muhalif kalan Daire Üyesi sayın ... ise muhalefet şerhinde "...yurda girişi Çevre Bakanlığı tarafından uygun görülen eşyanın ithal edildiği gibi 26.20.19.00.00.00 GTİP kodu ile ithalinde sakınca bulunmadığının belirtilmesi karşısında, sanığın üzerine atılı suçun yasal unsurlarının oluşmadığından yerel mahkeme kararının onanması gerektiği düşüncesiyle sayın çoğunluğun suçun sübut bulduğuna ilişkin kısma katılmıyorum" şeklinde şerh düşmüştür.
Buna göre sanıkların atılı suçtan cezalandırılabilmeleri için bilerek ve isteyerek yasal düzenlemelere aykırı şekilde suça konu ithalat işlemini gerçekleştirmeleri gerekirken, sanıkların tebliğe uygun ancak uluslararası sözleşmeye aykırı eylemden cezalandırılmaları mümkün değildir. Zira üst düzenleyici metne aykırı alt düzenleyici metne uygun işlem ilgili aleyhine değerlendirilemez." görüşüyle itiraz kanun yoluna başvurmuştur.
CMK"nın 308/3. maddesi uyarınca inceleme yapan Özel Dairece 13.10.2017 tarih ve 117327819 sayı ile itirazın yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Özel Daire çoğunluğu ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanıklara atılı suçun unsurları itibarıyla oluşup oluşmadığının belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamından;
Sanık ...’nin ... Metal ve Kimya Sanayi Ticaret AŞ"nin yönetim kurulu başkanı ve yetkili müdürü, sanık ...’in ise aynı şirketin ithalat müdürü olduğu, adı geçen şirkete ait alıcısı ... Metal ve Kimya Sanayi Ticaret AŞ, göndericisi Ukranya ülkesinde mukim Kiomenta Trading Ltd. adlı firma olduğu belirtilen 15.12.2011 tarihli ve AN 052887-052888 sayılı, eşya kodu 26201900 olarak tanımlı iki ayrı gümrük giriş beyannamesi ile toplam 32 kapta 40.000 kilogram, ticari tanımı "Çinko cüruf" olarak belirtilen atık maddenin ithalatına ilişkin işlemlerin ... Gümrük Müdürlüğünde gerçekleştirildiği, eşyanın yurda girişine izin verilerek Dilucu Gümrük Müdürlüğü gümrük sahasında bulunan bir antrepoya sevk edildiği, bu sırada gelen ihbar üzerine ithalata konu eşyaya el konulmasına karar verildiği anlaşılan olayda,
Çevre Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün ithalatçı firmaya gönderdiği 16.11.2011 tarihli cevabi yazıda; ithalat işlemlerinin tamamlanabilmesi için ithal edilen atığın metal içeriğini gösteren elementel analiz raporunun yeterli olduğunun belirtildiği,
Dava konusu eşyaya ilişkin gümrük idaresince düzenlenen kaçak eşyaya mahsus tespit varakasına göre, 40.000 kilogramlık ürünün toplam CİF değerinin 102.069 TL, gümrük vergilerinin 1.010 TL, gümrüklenmiş değerinin ise 102.069 TL olduğu,
TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü tarafından düzenlenen 09.12.2011 tarihli kimyasal analiz raporunda; numunenin 1 milimetre üstünün %61.03 bakır(Cu), %24.81 Çinko(Zn), %0.008 çözünebilen klorür, 1 milimetre altının ise %18.38 bakır(Cu), %27.91 çinko(Zn) ve %0.57 suda çözünebilen klorür içerdiğinin tespit edildiği,
09.12.2011 tarihli TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsü raporuna istinaden ... Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından ithalata konu eşyanın 2011/3 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği’ne göre Türkiye gümrük bölgesine girişinin uygun olduğunun atığın içindeki ağır metallerin oransal dağılımına göre "2620.1900.00.00 Gümrük Tarifesi İstatistik Pozisyonu (GTİP) diğerleri" adlı eşya tanımına uyduğunun belirtildiği, 14.12.2011 tarihli özet beyanın verilmesiyle de söz konusu eşyanın ... Gümrük Müdürlüğü Liman Sahasından 15.12.2011 tarihinde yurda girişine izin verildiği,
... Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün talebiyle TÜBİTAK MAM Endüstriyel Teknik Destek Hizmetler Birimi tarafından düzenlenen 16.02.2012 tarihli ve 465/2581 sayılı rapor ile bu raporunun açılımı mahiyetindeki 23.03.2012 tarihli ve 4767 sayılı cevabi yazıya göre; numunesi incelenen çinko cürufu örneklerinde çinko miktarlarının %39 ve %50 olması sebebiyle 2011/3 sayılı DTS Tebliği’nin Ek-1 ithali uygunuk denetimine tabi eşya Listesi"ne uygun olmadığı, Ek-2 Listesinde verilen (ithali yasak diğer atıklar) kapsamına girdiği ve aynı Tebliğ‘in EK-1 Listesi"nde yer alan "İthali Uygunluk Denetimine Tabi Atıklar" başlığı altında ki 2620.11.00.00.00 GTİP numaralı malzemelerle karşılaştırıldığında çinko cürufu numunelerinin galvanizli matlarla uygunluk göstermediği,
21.03.2012 tarihli üç kişilik kimyager heyetince düzenlenen bilirkişi raporuna göre; Basel Sözleşmesi"nin EK IX B Listesi"nde yer alan ürünlerin tehlikeli atık olarak kabul edilmediği, aynı şekilde B1100 Listesi"nde yer alan ürünlerin de atık kapsamında değerlendirilmemesi gerektiği, dikkat edilmesi gereken hususun Basel Sözleşmesi"nde "Hard zinc spelter" (galvanizli mat) ifadesinin bu Liste"de "sert çinko lehimi" olarak çevrildiği, numunenin galvanizli matlardan olması hâlinde tehlikeli atık sınıfında değerlendirilemeyeceği, çinko içeren bir cürufun tehlikeli atık olarak sınıflandırılabilmesi için sırası ile %90, %92, %85 ve %92" den az çinko içermesi gerektiği, dava konusu eşyadan alınan numunelerin çinko oranının %39,370 ve %50,355 olduğu, galvanizli mat olmayan, diğer çinko içeren cüruf, kırpıntı, kalıntı vb. ürünlerin 2620.19.00.00 tarife pozisyonunda yer almak zorunda olduğunu, bu nedenle ithal edilen ürünlerin ithalatının yasak olup olmadığı konusunun yeniden değerlendirilmesi gerektiği, ilgili Tebliğ ile Basel Sözleşmesi"nin çeliştiği, bu konunun açıklığa kavuşturulması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşüne başvurulmasının zorunlu olduğu,
21.03.2012 tarihli rapor üzerine ... Gümrük Müdürlüğüne ithalata konu eşyanın ilgili Tebliğ"in EK-2/B Listesi"nde yer alan "ithali yasak diğer atıklar" kapsamında kalıp kalmadığının sorulması üzerine 04.04.2012 tarihli cevabi yazıda; Basel Sözleşmesi ile ilgili Tebliğ hükümlerinin çeliştiğinin, bu hususun Çevre ve Şehircilik Bakanlığından sorularak görüş alınması gerektiğinin bildirildiği,
15.04.2013 havale tarihli iki gümrük müşaviri ve bir öğretim üyesinden oluşan üç kişilik bilirkişi heyeti raporunda; ... Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğünce analizi yapılmak üzere TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsüne gönderilen 15.03.2012 tarihli ve 930 sayılı yazı ekinde bulunan numunelerin yapılan analiz sonuçlarının, 2620.11.00.00.00 GTİP"de bulunan "Galvanizli mat" olarak analizinin yapılmasının alınan numuneleri temsil edemeyeceğini, dosya kapsamında savunmaları alınan sanıkların ithalat amacıyla yurda getirilen atığın bakır ısıl metalurjiden elde edilen çinko ve bakır içerikli sarı raman (sarı cüruf) olduğu, bu tür atıkların, içerisindeki çinko ve bakır muhteviyetı itibarıyla 2620.19.00.00.00 GTİP"de bulunduğu, bu hâliyle sanıkların 5607 sayılı Kanun’a muhalefet etmedikleri şeklinde görüş bildirildiği,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 14.05.2012 tarihli ve 7862 sayılı cevabi yazısına göre; alınan numunelerin analizinin firma tarafından beyan edilen 2620.19.00.00.00 GTİPnumaralı "Diğerleri" kapsamında kalan atığa göre değil, 2620.11.00.00.00 GTİP numaralı galvanizli matlara göre yapıldığı ve çinko miktarlarının %39 ve %50 olması nedeniyle ithal edilmesi istenen atığın galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin tespit edildiği, ancak ... Gümrük Müdürlüğünce başlatılan ithalat işlemlerinin 2620.19.00.00.00 GTİP numaralı "Diğerleri" kapsamındaki atığa göre yürütülmüş olduğu, söz konusu atığa ilişkin daha önce ... Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından alınan ve yine TÜBİTAK MAM"da yaptırılan analizde olduğu gibi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı"na gönderilen 16.02.2012 tarihli ve 2581 sayılı raporda da analizi yapılan atığın içindeki ağır metallerin oransal dağılımının 2620.19.00.00.00 GTİP numaralı "Diğerleri" tanımına uygun olduğu, bu değerlendirmeler çerçevesinde firmanın ithalat işlemlerinin tamamlanmasında herhangi bir sakıncanın bulunmadığı,
Anlaşılmıştır.
Sanık ...; ithal edilen malzemeye ilişkin analizlerin hatalı yapıldığını, GTİP numarası yanlış olan malzemeden numune alındığını, bu nedenle tenörlerinin düşük çıktığını, ithal edilen malzemenin geri dönüşümü olan ve ekonomik değer ihtiva eden çinko ve bakırın hammaddesi olduğunu, maddenin vasıflandırmasında hata yapıldığını,
Sanık ...; dava konusu maddenin ithalatını gerçekleştiren firmada müdür olarak çalıştığını, gümrük aşamasında malın ithalatını 26.20.19 numaralı koddan yaptıklarını ancak analiz yapılırken 26.20.11 numaralı kod üzerinden analizin yapıldığını, dolayısıyla kriterin değiştirildiğini,
Savunmuşlardır.
Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair 3957 sayılı Kanun 30.12.1993 tarih ve 21804 sayılı Resmî Gazete"de, bu Sözleşme"nin onaylanmasına dair 94/5419 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ise 15.05.1994 tarihli ve 21935 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanmıştır.
Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Taşınımının ve Bertaraf Edilmesinin Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesine Getirilen Değişikliğin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair 4899 sayılı Kanun ise 24.06.2003 tarih ve 25148 sayılı Resmî Gazete"de anılan Kanun"da değişiklik yapan 2003/5909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ise 28.07.2003 tarih ve 25182 sayılı Resmî Gazete" de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Basel Sözleşmesi"nin EK IX, B1100 Listesi"nde tehlikeli atık olarak kabul edilmeyen çinko içerikli cüruflara ilişkin düzenleme yer almaktadır. Bu düzenleme şu şekildedir:
"Metallerin ertitme ve rafinerisinden kaynaklanan metal içeren atıklar(bakır işleme cürufları vs. ilişkin bölümler geçerli değildir ve bunun yerine II.bölümdeki GB040 (OECD) girişi geçerlidir.
- Sert Çinko Lehimi
- Çinko içeren droslar ( Galvaniz tezgahları çinko üst drosu (>90%Zn), galvaniz tezgahları çinko dip drosu (>92%Zn), Çinko pres döküm drosu (>85%Zn), galvaniz plakası sıcak daldırma çinko drosu(yığın), (>92%Zn), çinko kırpıntısı.
- Aluminyum kırpıntısı (ya da köpüğü) tuz cürufu hariç
- Ek III teki tehlikeli özellikleri sergileyen arsenik, kurşun, ya da kadminyumiçermeyen rafine, bakır işleme ya da ileri prosesler
- Bakır ergitme proseslerinden kaynaklanan krozüler dahil erimez yapıdaki astarlar
- İleri rafine ve değerli metalerin işlenmesinden kaynaklanan cüruflar
- %0,5’ten az kalay içeren tantal içerikli kalay cürufları"
Düzenlemeden de anlaşılacağı gibi B1100 Listesi"nde yer alan ürünlerin atık kapsamında değerlendirilmemesi gerekmektedir. Buna göre galvanizli matlar kapsamındaki bir numune tehlikeli atık sınıfında kabul edilmeyecektir. Çinko içeren bir cürufun tehlikeli atık olarak sınıflandırılabilmesi için sırası ile %90, %92, %85 ve %92"den az çinko içermesi gerekmektedir.
Yine uyuşmazlığın çözümlenmesine ışık tutacak 29.12.2010 tarihli ve 27800 sayılı (5. mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanan Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğ’i (Tebliğ No: 2011/3) ile 30.12.2011 tarihli ve 28158 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanan Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2012/3)’nin 1. maddesine göre; "bu tebliğin amacı, Türkiye Gümrük Bölgesine girecek EK-1 sayılı listede yer alan tehlikesiz atıkların, çevrenin korunması yönünden uygunluk denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.",
Tebliğ’in kapsamını düzenleyen 2. maddesi; "Bu tebliğ Türkiye Gümrük Bölgesine girecek Ek -1 sayılı listede yer alan atıkların denetim işlemlerini kapsar."
"Başvuru" başlıklı 5. maddesi ise;
"(1) Ek-1 sayılı listedeyer alan atıkları ithal etmek isteyen ithalatçı veya temsilcisi, atığın Türkiye gümrük bölgesine gireceği sınır gümrük idaresinin bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne Uygunluk Yazısı (Ek-5) almak için başvurur.
(2) Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuru, atığın Türkiye gümrük bölgesine gelmesinden en az 3 iş günü önce aşağıda belirtilen belgelerle birlikte yapılır:
a)Başvuru dilekçesi (Ek-3),
b) Bilgi formu (Ek-4),
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen belgenin bir örneği,
ç) 2620.11.00.00.00 GTİP’li atığın ithalinde, menşe veya çıkış ülkesinin yetkili merciinden veya akredite kuruluşlarından alınan ve Ek-1 sayılı listede atığın madde açılımında belirtilen dros değerlerini karşıladığına dair analiz belgesinin aslı ve tercümesi,
d) 4012.20.00.90.00 GTİP’li atığın ithalinde, menşe veya çıkış ülkesinin yetkili merciinden veya akredite kuruluşlarından alınan ve ürünün karkas olduğuna dair belge ve tercümesi,
e) 8548.10.21.00.00 GTİP’li atığın ithalinde, menşe veya çıkış ülkesinin yetkili merciinden veya akredite kuruluşlarından alınan ve ürünün ağırlıkça %3’ünden fazla sıvı asit içermediğine dair belge ve tercümesi,
f) 4004.00.00.00.11, 4004.00.00.00.12 ve 4004.00.00.00.13 GTİP’li atıkların nihai ürün olarak ithalinde, malzemenin ürün özelliklerini gösteren üretici beyanının bir örneği.
(3) İthalatçı veya temsilcisi bu maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgi formunu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne verdiği tarihte, formun bir örneğini ilgili sınır gümrük idaresine de yazılı olarak iletmekle yükümlüdür."
Şeklinde olup;
Uygunluk denetimininin nasıl yapılacağını düzenleyen 6. maddesi;
"(1) Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından, Ek-1 sayılı listedeki atıkların 5 inci maddede belirtilen belgeler üzerinden değerlendirilmesi ve fiziki kontrolü sonucunda;
a) Uygun bulunması durumunda, Uygunluk Yazısı düzenlenir.
b) Herhangi bir şüphe duyulması durumunda, atıklardan numune alınarak analiz yapılır. Analiz sonucunun uygun bulunması durumunda Uygunluk Yazısı, uygun bulunmaması durumunda ise Uygunsuzluk Yazısı (Ek-6) düzenlenir.
(2) Uygunluk ve Uygunsuzluk Yazıları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce, ilgili sınır gümrük idaresi ile ithalatçı veya temsilcisine bildirilir.
(3) Uygun bulunmayan atık, ithalatçısı tarafından menşe ülkeye/yüklemenin yapıldığı ülkeye iade edilir veya üçüncü bir ülkeye transit edilir.
(4) Gümrük işlemleri sırasında ithalinin yasak olduğu anlaşılan atıklara ilişkin, her türlü cezai hükümler saklı kalmak kaydıyla, uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan haklarımız doğrultusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının gözetim ve denetiminde gerekli işlemler yapılır. Bu atıklara gümrük mevzuatının tasfiyeye ilişkin hükümleri uygulanmaz.’’
Tebliğ’in uygunluk denetimi ve belgelendirmeye ilişkin esasları düzenleyen 6. maddesinin b bendi ise
"Herhangi bir şüphe duyulması halinde, atıklardan numune alınarak analiz yapılır. Analiz sonucunun uygun bulunması durumunda Uygunluk Yazısı, uygun bulunmaması durumundaysa Uygunsuzluk Yazısı(Ek-6) düzenlenir."
Biçimindedir.
İthali uygunluk denetimine tabi atıkların listelendiği EK-1 bölümünde ise uyuşmazlık konusu maddeyle ilişkili bölüm şu şekildedir:
"-2620.11.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonuna göre;
-Galvanizli matlar
-Yalnız;
*Galvanizleme levhası çinkolu üst drosu (>%90 Zn)
*Galvanizleme levhası çinkolu alt drosu(>%92Zn)
*Çinko kalıp döküm drosu(>%85Zn)
*Sıcak daldırmalı galvanizleyiciler yassı,kütük ve/veya amorf çinkolu dros(baç), (>%92 Zn) ve Çinko traşları."
"2620.19.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonuna göre;
*diğerleri."
Bu düzenlemede ise 26.20.11 kodu altında belirtilen "Galvanizli mat" ile 26.20.19 kodu altında "Diğerleri" başlığıyla herhangi bir değer bildirmeksizin düzenleme yapılmıştır.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;
Sanık ...’nin ... Metal ve Kimya Ticaret Sanayi AŞ"nin yönetim kurulu başkanı ve yetkili müdürü, diğer sanık ...’in ise bu şirketin ithalattan sorumlu müdürü olduğu, anılan şirketin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca verilen lisans belgesine istinaden tehlikesiz atık ithalat iznine sahip olduğu, söz konusu şirketin 15.12.2011 tarih ve AN 052887-052888 sayılı gümrük giriş beyannameleri ile Ukranya"da faaliyet gösteren Kiomenta Trading Ltd adlı şirketten satın aldığı 32 kapta bulunan toplam 40.000 kg ağırlığında olan ve ticari tanımı "Çinko cüruf" olarak belirtilen maddenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 09.12.2011 tarihli ve 3955 sayılı uygunluk yazısına istinaden 16.12.2011 tarihinde ... Gümrük Müdürlüğüne özet beyanda bulunmak suretiyle yurda girişini sağladığı, eşyanın Dilovası Gümrük Sahasında bulunan bir antrepoya alındığı sırada Dilovası Gümrük Müdürlüğüne gelen ihbar üzerine dava konusu yükten numuneler alınarak tahlil yaptırıldığı ve eşyanın 2012/3 sayılı Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği"nin "İthali yasak diğer atıklar" başlıklı EK-2/B Listesi"nde yer alan 2620.11.00.00.00 tarife pozisyonundaki kategoriye girdiği iddiasıyla sanıklar hakkında ithali yasak eşyayı ithal etmek suçundan kamu davası açıldığı ve Yerel Mahkemece yapılan yargılama sonucunda atılı suçun sanıklar tarafından işlendiğinin sabit olmadığından bahisle beraat kararı verildiği anlaşılan olayda;
Sanıkların yetkilisi oldukları ... Metal ve Kimya Ticaret Sanayi AŞ"nin 15.12.2011 tarihli ve AN 052887-052888 sayılı gümrük giriş beyannameleri ile ithal edilmek istenen maddenin ithalat sürecini ve yapılması gereken işlemleri 27.09.2011 tarihli ve 3005 sayılı yazı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünden sorduğu, anılan Kurum"un 16.11.2011 tarihli cevabi yazısında; "2011/3 sayılı Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği’nin uygunluk denetimi ve belgelendirmeye ilişkin esasları düzenleyen 6. maddesinin b bendinde tanımlanan atıklardan numune alınarak analiz yaptırılması işlemlerinin ithalat başvurusunun sonuçlandırılması ile ilgili süreci uzatmasının ve böylece iş, zaman ve ekonomik kayıpların engellenmesi önem arz etmektedir. Bu çerçevede adı geçen Tebliğ’in EK-1’inde Gümrük Örgütü Armonize Sistem Nomanklatürü olan GTİP’in ilk dört hanesi 2620 olarak listelenen atıklar cüruf, dros ve matları içerdiğinden ithalatı işlemlerinde metal içeriğini gösteren elementel analiz sonuçları yeterli olup Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-3 belirlenen analizin istenmesine gerek bulunmamaktadır." şeklinde görüş bildirdiği, bunun üzerine şirket tarafından ithale konu eşyadan alınan numuneler üzerinde elementel analiz yapılması istemiyle TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsüne başvuruda bulunulduğu gelen raporda numunenin 1 milimetre üstünün %61.03 bakır (Cu), %24.81 Çinko (Zn) ve %0.008 çözünebilen klorür, 1 milimetre altının ise %18.38 bakır (Cu), %27.91 çinko (Zn) ve %0.57 suda çözünebilen klorür içerdiğinin bildirildiği, bu raporu yeterli gören ... Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünce ... Gümrük Müdürlüğüne hitaben 09.12.2011 tarihli ve 3955 sayılı yazı ile ithali yapılmak üzere ... Metal ve Kimya Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından beyanı yapılan atığın 2011/3 sayılı DTS Tebliği uyarınca Türkiye Gümrük Bölgesine girişinin uygun bulunduğunun bildirildiği, ihbar sonrasında alınan numune üzerinde TÜBİTAK MAM Kimya Enstitüsünce yapılan analizde numunenin galvanizli matlarla uygunluk göstermediğinin ve bu hâliyle Tebliğ’in Ek-2B maddesinde yer alan ithali yasak diğer atıklar kapsamında kaldığının rapor edildiği, dosya içerisinde yer alan üç kişilik kimyager heyetinden oluşan raporda söz konusu eşyadan alınan numunenin 2620.19.00.00.00 GTİP" de bulunan ve başlıca muhteviyatı çinko olan çinko cürufu olduğunun belirtildiği hususları ile eşyanın galvanizli matlarla uyumlu olmadığına dair analiz raporları, ithalat işlemleri sırasında ... Gümrük Müdürlüğüne ithalatçı firma tarafından ibraz edilen 09.12.2011 tarihli TÜBİTAK MAM rapor içeriği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 09.12.2011 tarihli uygunluk yazısı ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Sanıkların ithal edilen malzemeye ilişkin analizlerin yanlış yapıldığı yönündeki savunmalarının aksine cezalandırılmalarını gerektiren her türlü şüpheden uzak yasal ve yeterli delil bulunamadığından CMK"nın 223/2-e maddesi gereğince beraatlerine ilişkin Yerel Mahkeme kararında herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı kabul edilmelidir.
Öte yandan muhafaza altına alınan dava konusu atıklar hakkında 13.04.2012 tarihli iddianame ile müsadere davası açılmadığından ve Yerel Mahkemece de bu konuda bir karar verilmediğinden mahallinde anılan hususta her zaman karar verilmesi mümkün görülmüştür.
Diğer taraftan Anayasa"nın 90. maddesi gereğince usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmaların kanun hükmünde olduğunda kuşku duyulmasa da somut olay özelinde yol gösterici niteliği bulunan Basel Sözleşmesi hükümlerinin herhangi bir Yüksek Sözleşmeci Taraf’ınkanunlarına ve onun taraf olduğu başka bir Sözleşme uyarınca tanınmış olabilecek insan hakları ve temel özgürlükleri sınırlayacak veya onları ihlal edecek biçimde yorumlanamayacağı, bu nedenle Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği (Tebliğ no : 2011/3) ile 30.12.2011 tarihli ve 28158 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete"de yayımlanan Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği"nin (Ürün Güvenliği ve Denetimi : 2012/3) Basel Sözleşmesine aykırılık teşkil etmesinin sanıklar aleyhine değerlendirilemeyeceğinin kabulünde zorunluluk bulunmaktadır.
Bu itibarla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazının kabulüne karar verilmelidir.
Dört Ceza Genel Kurulu Üyesi; "Sanıkların atılı suçu işlemekte kasıtlarının olmadığı"" düşüncesiyle karşı oy kullanmışlardır.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle,
1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının KABULÜNE, oy birliğiyle,
2- Yargıtay 7. Ceza Dairesinin 14.06.2017 tarihli ve 32227-5749 sayılı bozma kararının KALDIRILMASINA, oy birliğiyle,
3- İthali yasak olan eşyanın yurda sokulması suçunun sanıklar tarafından işlendiğinin sabit olmaması nedeniyle sanıkların atılı suçtan beraatlerine ilişkine ... 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 09.05.2013 tarihli ve 623-275 sayılı hükmünün ONANMASINA, oy çokluğuyla,
4- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 12.10.2021 tarihinde karar verildi.