Danıştay 8. Daire 2019/4674 Esas 2021/720 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4674
Karar No : 2021/720

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacılar) : 1- …
Vekili : Av. …
2- …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul ili, … ilçesi, … mahallesinde bulunan …, …, … ada numaralı taşınmazların tamamı ile …, …, …, … ada numaralı taşınmazların bir kısmının 6292 sayılı Kanun'un 7. maddesi uyarınca adlarına bedelsiz olarak iadesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazların 6292 sayılı Kanun'un 7. maddesine göre bedelsiz iadesinin mümkün olmadığının, taşınmazlarla ilgili ayrı ayrı inceleme yapılarak her ada için davacılarının veya murislerinin anılan taşınmazlar için orman alanı olarak tescil edilmeden önce tapuda malik olarak görünüp görünmediği tek tek incelenerek ve somut tespitlere göre belirlenerek işlem tesis edilmesi gerekirken, yetersiz inceleme raporuna dayanılarak, ayrıntılı ve somut bir tespit yapılmaksızın ve Kanunda yer almayan hükmen veya tesis kadastrosu ile Hazine adına tescil edildiğinden bahisle tesis edilen, 6292 sayılı Kanun'un 7. maddesi uyarınca taşınmazların bedelsiz olarak iadesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
6292 sayılı Kanun'un "2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar" başlıklı 7. maddesinde;
"(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul ili, Çekmeköy ilçesi, ... mahallesinde bulunan …, …, …, … ada numaralı taşınmazların tamamı ile …, …, …, … ada numaralı taşınmazların bir kısmının 6292 sayılı Kanun'un 7. maddesi uyarınca iade edilmesi istemiyle başvuruda bulunulduğu, başvuru üzerine Maliye Uzmanları tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen … tarih ve …/…,…,… sayılı inceleme raporunda, taşınmazların bir kısmının hükmen, bir kısmının ise tesis kadastrosu ile Hazine adına tescil edildiğinden bahisle iadesinin uygun bulunmadığının bildirildiği, bu rapor uyarınca tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
6292 sayılı Kanun'un 7. maddesinde, bedelsiz olarak iade edilecek taşınmazların nitelikleri açıkça ifade edilmiş olup; Kanunun lafzından, "Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda tapuları iptal edilen ve 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen taşınmazların" iade kapsamında olduğu; orman vasfında olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) ise, iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, orman vasfıyla tapuda Hazine adına tescil edilen ve daha sonra Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazlar, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bulunmadığından, 345 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğinde bu hususa ilişkin bir hükme yer veren düzenleme, 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile kaldırılmış olup; 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğine karşı açılan davada ise, Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4794, K:2018/2155 sayılı kararı ile, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin kapsamını genişleten kuralın yürürlükten kaldırılması amacıyla tesis edilen dava konusu Milli Emlak Genel Tebliği'nin, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin gereği gibi uygulanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, hukuk devleti ilkesine, kanuni idare ilkesine ve normlar hiyerarşisine aykırılık taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Öte yandan; taşınmazların kadastro tespiti üzerine, idari bir tasarruf sonucunda Hazine adına tescil edilmesi halinde de 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde aranılan şekilde, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle açılan davalar sonucunda tapusunun iptal edilip 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen bir taşınmazın bulunmadığı kabul edildiğinden, bu kapsamdaki taşınmazların da iade edilmesi mümkün olamamaktadır.
Olayda, davacılar tarafından iade başvurusunda bulunulması üzerine Maliye Uzmanlarınca yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda, dava konusu taşınmazların bir kısmının hükmen, bir kısmının ise tesis kadastrosu ile Hazine adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, dava dilekçesinde dava konusu taşınmazların tapularının Osmanlı döneminden intikal ettiğinin ve bu yerlerin orman rejimi kapsamına alındığının belirtildiği, dilekçe ekinde sunulan tapu kayıtlarının gittisinin ve revizyonunun olmadığı gibi, söz konusu tapuların 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde belirtildiği şekilde açılan bir dava sonucunda iptal edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ya da belgenin de bulunmadığı görülmektedir.
Bu durumda, yukarıda ayrıntısı yer alan ilkelerden hareketle, dava konusu taşınmazların tapu kaydının, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda iptal edilerek, taşınmazların 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilmediği, davacıların, kadastro tespiti üzerine, idari bir tasarruf sonucu hükmen veya tesis kadastrosu ile Hazine adına tescil nedeniyle dava konusu taşınmazlara ait tapu kaydını kaybettiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/02/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.