Danıştay 3. Daire 2017/3686 Esas 2021/848 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/3686
Karar No : 2021/848

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının aleyhe olan hüküm fıkrasının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmemesi nedeniyle katma değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle yeniden oluşturulan beyan tablosu uyarınca Şubat ila Aralık 2010 ve Ocak ila Haziran 2011 dönemleri için re'sen salınan üç kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355. maddesinin 1. bendi maddesi gereğince kesilen özel usulsüzlük cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Usulüne uygun şekilde davacıya tebliğ edilen defter ve belge isteme yazısıyla uyuşmazlık konusu dönemlere ait defter ve belgelerin onbeş gün içerisinde ibraz edilmesinin istenmesine karşın, davacı tarafından muhasebecisinde bulunduğundan bahisle ibraz edilemediği anlaşılan olayda söz konusu hususun, 213 sayılı Kanun'un 13. maddesi kapsamında mücbir sebep hali olarak değerlendirilemeyeceği, bu durumda herhangi bir mücbir sebep hali olmaksızın ibraz yükümlülüğü yerine getirilmediğinden yapılan tarhiyatta ve kesilen özel usulsüzlük cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, Vergi Mahkemesi kararının, özel usulsüzlük cezası yönünden davanın reddine ilişkin ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği, davacı tarafından gerek dava dilekçesinde gerek istinaf başvurusuna ilişkin dilekçede defter ve belgelerin incelenmek üzere istenmesi halinde ibraz edilebileceği belirtildiğinden re'sen araştırma ilkesi uyarınca istenmesi ve vergi dairesi müdürlüğüne gönderilerek, bu defter ve belgelerin üzerinde idareye inceleme yaptırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, ancak sözü edilen durumda uyuşmazlığın hukuki niteliği değişebileceğinden bu hususa yönelik değerlendirmenin ise daha önce bu konu hakkında inceleme ve değerlendirme yapmamış olan ilk derece mahkemesince yapılması gerektiği gerekçesiyle özel usulsüzlük cezası yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf başvurusu reddedilmiş, üç kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yapılan istinaf başvurusu kabul edilerek mahkeme kararının değinilen hüküm fıkrası kaldırıldıktan sonra bu yönden inceleme ve değerlendirme yapılmak üzere dava dosyasının vergi mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının, haklarında gerçeği yansıtmayan fatura düzenledikleri yolunda tespitler bulunan firmalara ait faturaları kayıtlarına aldığı, usulüne uygun tebliğ edilen yazıyla istendiği halde hiçbir mücbir sebep hali olmaksızın defter ve belgelerin inceleme elemanına ibraz edilmediği, incelemeye ibraz edilmeyen defter ve belgelerin yargılama aşamasında sunulabileceğinin kabulü halinde vergi incelmesiyle amaçlanan sonuçların ortadan kalkabileceği, re'sen tarh sebebinin gerçekleştiği sabit olan olayda katma değer vergisi indirimlerinin reddi suretiyle yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasını bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı hakkında düzenlenen vergi inceleme raporunda; … tarih ve … sayılı yazı ile davacıya onbeş gün süre verilerek 2010 ila 2012 yılllarına ait defter ve belgelerinin ibrazının istenildiği, bu yazının 02/11/2015 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, verilen süre içerisinde herhangi bir mücbir sebep bildirilmeksizin defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle dava konusu tarhiyatın yapıldığı ve özel usulsüzlük cezasının kesildiği anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanunun 19. maddesiyle değişik 45. maddesinin 2. fıkrasında, istinafın temyizin şekil ve usullerine tabi olduğu, "İstinaf" başlıklı 45. maddesinin 4. fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vereceği, bu halde bölge idare mahkemesinin işin esası hakkında yeniden bir karar vereceği, 5. fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye göndereceği, bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararlarının kesin olduğu kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Belirtilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ilk derece mahkemesince verilen kararda istinaf aşamasında tespit edilen maddi veya hukuki eksikliklerin bölge idare mahkemesi tarafından tamamlanarak nihai kararın da bölge idare mahkemesi tarafından verileceğinin genel kural olduğu; ancak, mahkemenin ilk inceleme üzerine vermiş olduğu kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunun haklı görüldüğü veya ilk derece mahkemesindeki davaya görevsiz ya da yetkisiz mahkeme tarafından yahut reddedilmiş ya da yasaklanmış hakim tarafından bakılmış olduğu hallerde, bölge idare mahkemesince karar kaldırılmak suretiyle dosyanın ilgili mahkemeye gönderilmesine kesin olarak karar verileceği yönünde düzenleme getirildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, 2577 sayılı Kanunun, istinafın, temyizin şekil ve usullerine tabi olduğu yolundaki düzenlemesini içeren 45. maddesinin 2. fıkrasının, istinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolu başvurularında dilekçelerdeki hitap ve istekle bağlı kalınmaksızın dosyaların bölge idare mahkemelerine gönderileceği kuralına dair cümleyle tamamlanması ve fıkrada Kanun'un "Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar" başlıklı 49. maddesine herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında, istinafın temyizin şekil ve usullerine tabi olacağı yolundaki kuralın, istinaf dilekçeleri ve bu dilekçeler üzerine Kanunun 48. maddesine göre bölge idare mahkemelerince yapılacak işlemlerle ilgili olarak getirilmiş olduğunun kabulü gerekir. Başka bir ifadeyle, değinilen bu kuralın, Danıştay'ın temyiz incelemesi sonunda verdiği kararlarla ilgili 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin, istinaf incelemesi üzerine verilecek kararlar için de uygulama imkanı getirdiğinden söz edilemez.
Bu durumda, ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, ilk inceleme üzerine ya da görevsiz ya da yetkisiz mahkeme tarafından yahut reddedilmiş ya da yasaklanmış hakim tarafından bakılmış bir davada verilmiş bir karar olmadığı dikkate alındığında, söz konusu kararda istinaf aşamasında tespit edilen maddi veya hukuki eksikliğin, 2577 sayılı Kanun'un 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, Vergi Dava Dairesince tamamlanarak istinaf başvurusunun ve/veya davanın sonuçlandırılması gerektiğinden yazılı gerekçeyle verilen Vergi Dava Dairesi kararının üç kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisine ilişkin hüküm fıkrası yargılama usulüne uygun düşmemiştir.

KARAR SONUCU :
1. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; üç kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisine ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
4.Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 16/02/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.