Danıştay 10. Daire 2022/121 Esas 2022/129 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2022/121
Karar No : 2022/129

DAVACI :…
VEKİLİ :Av. …

DAVALI : … Bakanlığı / …

İSTEMİN_ÖZETİ :Davacı tarafından, kendisine ve vefat eden eşine ait embriyoların transferine izin verilmesi ve embriyoların imha işleminin durdurulması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ :…
DÜŞÜNCESİ :2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun bulunmayan dava dilekçesinin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 2577 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin dava dilekçesi öncelikle 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun olup olmadığı yönünden incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesinde, idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı; dilekçelerde; tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adreslerinin, davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihinin gösterileceği; ayrıca dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örneklerinin dava dilekçesine ekleneceği, dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı hükümleri yer almış; Kanun'un 14. maddesinde, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları hususu ilk inceleme konuları arasında sayılmış, 15. maddesinde de, dilekçelerin, 3. ve 5. maddelere uygun olmaması halinde, uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanlıkları tamamlanmak üzere reddine karar verileceği kuralı getirilmiştir.
2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 24. maddesinde ise, kamu kurum ve kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlerin iptali istemiyle açılacak davalarda, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevli olduğu kurala bağlanmıştır.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin bu Kanun'la verilen görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş "genel görevli" mahkemeler olduğu; aynı Kanun'un 3410 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile değişik 5. maddesinde, idare mahkemelerinin vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla, ilk derecede Danıştay'da çözümlenecek olanlar dışındaki davalara bakacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan Kanun maddelerine göre, düzenleyici işlemlerin uygulanması sonucunda tesis edilen bireysel işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün idare mahkemesinin görevinde olduğu; ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı açılan davaların ise, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görüleceği, ayrıca bireysel işlem ile işlemin dayanağı olan düzenleyici işlemin birlikte dava konusu edilebileceğinde duraksama bulunmamakla birlikte, bu durumda da açılan davanın, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görüleceğinde kuşku bulunmamaktadır.
Yargılama hukukunun temel ilkelerinden birisi taleple bağlılıktır. Bu ilke uyarınca, iptali istenen idari işlemle sınırlı olarak mahkemelerce inceleme yapılması gerekmekte olup talebin incelemeye konu olabilecek nitelikte açık, her türlü tereddütten uzak, belirli ve somut olması gerektiği kuşkusuzdur.
Dava dilekçesinin incelenmesinden; dilekçenin "konu" ile "sonuç ve talep" kısımlarında davacı ve vefat eden eşine ait embriyoların davacıya transferine izin verilmesi ve embriyoların imha işleminin durdurulması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmesinin istenildiği, dilekçenin açıklamalar kısmında bireysel işlemin dayanağı olan Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik'in 20. maddesinin 4. fıkrasına ilişkin hukuka aykırılık iddialarında bulunulduğu görülmekle birlikte sonuç kısmında anılan Yönetmelik hükümlerinin iptali istemine yer verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu haliyle, dava dilekçesinin "konu" ile "sonuç ve talep" kısımları uyumlu olmakla birlikte, içeriğinde düzenleyici işleme yönelik hukuka aykırılık iddialarına yer verildiği halde düzenleyici işleme yönelik iptal istemine yer verilmediği, düzenleyici işlemin de dava konusu edilip edilmediği hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde ortaya konulmadığı görüldüğünden; dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun biçimde düzenlenmediği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, sadece bireysel işlemin mi yoksa uygulama işlemi ile birlikte düzenleyici işlemin de dava konusu edilip edilmediği, eğer düzenleyici işlemin de iptali isteniyorsa hangi maddelerinin neden iptalinin istendiğinin açık ve net olarak dava dilekçesinde belirtilmek suretiyle dilekçenin konu, içerik ve sonuç bölümlerinde çelişkili olmayacak şekilde gösterilmesi, davanın belirtilen eksiklikler giderilmek suretiyle 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun olarak yenilenen, Danıştay Başkanlığına hitaben yazılmış açık ve anlaşılabilir bir dilekçeyle açılması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi uyarınca, bu kararın tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içinde, yukarıda belirtilen hususlar netleştirilmek suretiyle imzalı iki nüsha dilekçe ile dava açmakta serbest olmak üzere DAVA DİLEKÇESİNİN REDDİNE, aynı Kanun'un 15. maddesinin 5. fıkrasına göre dilekçenin reddi üzerine yeniden verilecek dilekçede de aynı yanlışlıkların yapılması halinde davanın reddedileceğinin davacıya duyurulmasına, davanın yenilenmesi hâlinde davacıya işbu davanın açılması esnasında eksik alınan … TL harcın tamamlatılmasına, davanın yenilenmemesi durumunda ise yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına ve posta gideri avansından artan miktarın istemi halinde davacıya iadesine, 13/01/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.