Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/3442 Esas 2021/350 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/3442
Karar No : 2021/350

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Birliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/04/2019 tarih ve E:2014/6544, K:2019/2883 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 19/12/2001 tarih ve 24615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliği'nin değiştirilmesine dair 17/06/2014 tarih ve 29033 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. maddeleri ile Geçici 1. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/04/2019 tarih ve E:2014/6544, K:2019/2883 sayılı kararıyla;
Anayasa'nın 7., 8., 123., 124. ve 135. maddelerine yer verilerek;
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 1. ve 2. maddelerine değinildikten sonra; 3. maddesinde; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya yabancı memleket hukuk fakültesinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak, avukatlık stajını tamamlayarak staj bitim belgesi almış bulunmak, levhasına yazılmak istenen baro bölgesinde ikametgahı bulunmak, bu Kanun'a göre avukatlığa engel bir hali olmamak hususlarının, avukatlık mesleğine kabul edilebilme şartları olarak düzenlendiği;
Aynı Kanun'un 110. maddesinde özetle, baro mensuplarının genel menfaatlerini ve mesleğin ahlak, düzen ve geleneklerini korumanın, avukatların meslekte gelişmelerini teşvik edecek ve sağlayacak her türlü tedbiri almanın, uyulması zorunlu meslek kurallarını tespit ve tavsiye etmenin, yasalarla verilen diğer yetkileri kullanmanın Türkiye Barolar Birliği'nin görevleri arasında bulunduğunun hüküm altına alındığı; dava konusu tarihte yürürlükte olan 182. maddesinde ise, hangi hususlarda Yönetmelik çıkarılması gerektiğinin kurala bağlanarak;
Normlar hiyerarşisinde anayasal ve yasal düzenlemelerden sonra gelen idari düzenlemelerin bir kanun hükmüne dayalı olarak ve kanun hükümlerine açıklık getirmek için hazırlandığı; diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenlemelerin, soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içerdiği; anılan sistemde bir üst normun bir alt norma oranla daha genel ve soyut ifadeler taşıdığı, bir alt normun ise daha özel ve somut ifadelerle bir üst normun ne amaçla getirildiğini somut olarak ortaya koyduğu; öğretide türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, kanunlarla getirilen hükümleri aşacak bir şekilde kullanılamayacağı hususunun da idare hukukunun temel prensiplerinden biri olduğu; dolayısıyla, sınırlı, tamamlayıcı ve bağımlı bir düzenleme yetkisine sahip olan idarenin, Anayasa'da öngörülen ayrık durumlar dışında, kanunlarla düzenlenmemiş bir alanda, düzenleme yapmak suretiyle kural koymasının mümkün olmadığı;
Kanun koyucunun düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirleeceği ve bunun uygulanmasını, yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bıraktığı; bu durumun, asli düzenleme yetkisinin yasama organına ait olmasının doğal bir sonucu olduğu;
İdarelerin düzenleyici işlem yapma yetkisi yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük gibi üst hukuk normlarına aykırı olmamak şartına bağlı olarak gerçekleşebileceği;
Avukatlık mesleğinin nitelikleri ve önemi ile birlikte avukatlığın bir kamu hizmeti olduğu, avukatın yargılama süreci içinde adaletin bulunup ortaya çıkarılmasında görev aldığı ve kamu yararını koruduğu hususlarının 1136 sayılı Kanun'un genel gerekçesinde belirtildiği; Kanun'un 1. ve 2. maddelerinde, avukatlığın kamusal yönü ağır basan bir meslek olduğunun vurgulandığı; bilgi ve deneyimlerini öncelikle adalet hizmetine vererek, adalete ve hakkaniyete uygun çözümler için hukuk kurallarının tam olarak uygulanmasında yargı organlarıyla yetkili kurul ve kurumlara yardımı görev bilen avukatın, hukuk devletinin yargı düzeni içindeki yerinin özellik taşıdığı;
Hukuk devletinin olmazsa olmaz koşulu olan "bağımsız yargı"nın, yargının olmazsa olmaz koşulu olan savunma ile birlikte anlam kazandığı; savunmanın, "sav-savunma-karar" üçgeninden oluşan yargının vazgeçilmez ögesi olduğu; adil bir hukuk sisteminin, ancak avukatın etkin bir biçimde yargılamaya katılımıyla sağlanabileceği; avukatlığın önemi ve özelliği nedeniyle bu mesleğe girişin kimi koşul ve kayıtlamalara bağlı kılınmasının hukuk devletinin ve adil yargılanma hakkının gereği olduğu;
Bu nedenlerle, avukatlık mesleğine kabul şartlarının, idari alanın dışında kaldığının ve bu hususların ancak yasama işlemiyle düzenlenebileceğinin kabulü gerektiği;
Dava konusu Yönetmelik bir bütün olarak incelendiğinde, avukatlık stajına başlamak ve bitirmek için davalı idare tarafından ÖSYM veya Yükseköğretim Kurumuna yaptırılacak sınavda başarılı olma şartının getirildiği; dolayısıyla Kanun'un yukarıda anılan 3. maddesinde avukatlık mesleğine kabul edilme şartları arasında bulunmayan "sınav şartı"nın dava konusu Yönetmelik ile uygulamaya konulduğu;
Bu itibarla, avukatlık mesleğine kabul edilme şartlarının yukarıda anılan Kanun hükmü ile belirlenmiş olması ve bu şartların idari düzenlemelerle belirlenmesine olanak veren bir yasa kuralının da bulunmaması karşısında, davalı idarece yapılan dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle düzenlemelerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Anayasa'nın 2. ve 36. maddeleri ile Türkiye Barolar Birliğinin Anayasa'dan kaynaklanan görev, hak ve yetkisi, ayrıca Avukatlık Kanunu'nun 1. ve 23. maddeleri ile "Birliğin görevleri" başlıklı 110. maddesinin 3. bendinde ifade edilen "Baro mensuplarının genel menfaatlerini ve mesleğin ahlak, düzen ve geleneklerini korumak", 9. bendinde ifade edilen "meslekte gelişmeyi teşvik edici her türlü tedbiri aşmak" ve 17. bendinde yer alan "hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak ve korumak, bu kavramlara işlerlik kazandırmak" görevi kapsamında çıkarılan dava konusu Yönetmelik ile, staja kabul ve staj yeterlilik değerlendirmelerinin yapılmasının amaçlandığı, ayrıca sonradan çıkan ve Avukatlık Kanunu'nun 182. maddesine eklenen 6552 sayılı Kanun'un 94. maddesi ile, yönetmelikle sınava ilişkin bir düzenleme getirilemeyeceğini öngören Kanun'un Anayasa'ya aykırı olduğu ve Anayasa'ya aykırılık iddiasının incelenmesi için dosyanın Anayasa Mahkemesine gönderilmesi ile davanın geri bırakılmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi bulunmamıştır.
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu düzenlenmelerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 10/04/2019 tarih ve E:2014/6544, K:2019/2883 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 24/02/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY

X- 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 182. maddesine 10/9/2014 tarih ve 6552 sayılı Kanun'un 94. maddesiyle eklenen 2. fıkra ile, yönetmelikle veya diğer bir düzenleyici işlemle avukatlık stajına kabulde, staj döneminde ve avukatlık mesleğine kabulde sınav veya benzeri bir rejim öngörülemeyeceği hükmü getirilmesinden itibaren, dava konusu Yönetmeliğin uygulanabilir niteliği kalmamıştır.
Bu durumda, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen dava konusu Yönetmelik hükümlerinin iptaline ilişkin kararda sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığı ve temyize konu kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.


KARŞI OY

XX- Dosyanın incelenmesinden; davanın; 19/12/2001 tarih ve 24615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliği'nin değiştirilmesine dair 17/06/2014 tarih ve 29033 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. maddeleri ile Geçici 1. maddesinin iptali istemiyle açıldığı, bununla birlikte dava konusu Yönetmeliğin yedi madde ve bir geçici maddeden oluştuğu, Daire kararında hüküm kurulurken ise, Yönetmeliğin 8. maddesi bulunmadığı halde, dava konusu Yönetmeliğin 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. maddeleri ile Geçici 1. maddesinin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, anılan Yönetmeliğin mevcut maddeleri dışında kalan ve 8. madde diye ifade edilen davacı talebi yönünden ayrıca inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerektiğinden, temyize konu kararın Yönetmeliğin 8. maddesi yönünden bozulması gerektiği oyuyla esas yönünden verilen karara katılmıyorum.