Danıştay 8. Daire 2019/5581 Esas 2021/1266 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5581
Karar No : 2021/1266

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : ... Mirasçıları;
1- ...
2- ...
3- ...
... Mirasçıları;
1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Valiliği ... İl Müdürlüğü ... Milli Emlak Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... mahallesinde bulunan ... parselin tapu kaydında yer alan 2/A ve 2/B belirtmesinin 6292 sayılı Kanun uyarınca kaldırılması ve parsele ilişkin olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesine açılan davadan vazgeçilmesi amacıyla yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararında; dava konusu taşınmazın ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile Hazine adına tesciline karar verilmesine rağmen Hazine adına tescil edilmemiş olup, ayrıca tapu kaydının malik hanesinin de açık olduğunun görüldüğü; ayrıca davaya konu taşınmazın önceki malikleri adına 6292 sayılı Kanun uyarınca her ne kadar 2/B şerhinin terkini gerekeceği belirtilmiş ise de bu kanun ile anılan düzenlemenin tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle 2/B şerhi konulan alanları kapsadığı ve bu itibarla taşınmazın her ne kadar orman dışına çıkarılan alan olduğuna dair belirtme mevcut ise de önceki malik sıfatıyla tapuda davacılar adına ve davalı idare adına tapu kaydına rastlanmadığından davacıların 2/B şerhinin kaldırılmasına imkan görülmediği, bu itibarla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararında; ilgili mevzuat hükümleri ile yerleşik yargı içtihatları kapsamında; tapu kayıtlarındaki düzeltme ve değişikliklerin kural olarak yargı kararı ile olması gerekmekte olup, bu yargı kararlarının da adli yargı mercilerinin kararları olduğu, nitekim; başvuru dilekçesinde, mahkeme tarafından konulan şerhin kaldırılmasının idareden istenilmesi söz konusu olmakla birlikte, idarenin daha önce yargı mercii tarafından tapuya konulan bir şerhi idari yetki kullanımı ile kaldırması hukuken mümkün olmadığı gibi idari yargı mercii tarafından da idarenin böyle bir duruma zorlanmasının da hukuken mümkün bulunmadığı, dolasıyla bu talebin zımnen reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; başvuru dilekçesinde ikinci olarak; maliye hazinesi tarafından açılan söz konusu davadan kanun gereği vazgeçilmesinin istenilmesi ve bu istemin de cevap verilmemek suretiyle reddedilmesi kapsamında inceleme yapıldığında; Asliye Hukuk Mahkemesinde devam eden bir davada, davacı konumunda bulunan hazinenin, kanun gereği davadan vazgeçmesi gerektiği veya vazgeçmiş sayılması hususlarının davanın devam ettiği mahkemece değerlendirilmesi gerekmekte olup, adli yargıda devam ettiği belirtilen bir davadan idarenin idari yargı kararıyla vazgeçmeye zorlanması da hukuken mümkün olamayacağından bu konudaki talebin zımnen reddedilmesinde de hukuka aykırılık bulunmadığı; bu durumda; ilk derece mahkemesinin yukarıda belirtilen gerekçeyle davanın reddedilmesinde hukuki isabet bulunmamakla birlikte davacıların iki istemli yaptıkları başvurunun zımnen reddedilmesinde Dairemiz tarafından yapılan hukuki denetim kapsamında ulaşılan sonuca göre de davanın reddedilmesi söz konusu olacağından, davanın reddine ilişkin mahkeme kararı sonucu itibarıyla hukuka uygun bulunarak İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun belirtilen gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, dava konusu taşınmazın zabıt kayıt defterinde murisleri adına kayıtlı olduğu, orman sınırları dışına çıkarılan taşınmaz için hazine tarafından dava açıldığı, 6292 sayılı Kanun uyarınca davadan vazgeçilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Anayasa'nın 125/4. maddesinde; "Yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır." hükmü, 2577 sayılı Kanunun 2. maddesinde ise, "İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır." hükmü bulunmaktadır.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde, tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerinde 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan taşınmazlar hakkında dava açılmayacağı ve açılan davalardan vazgeçileceği hükmüne; 11. maddesinin 6. fıkrasında, 6292 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine doğrudan satılan, tapu kayıtları geçerli kabul edilerek devredilen ve iade edilen taşınmazların tapu kütüklerindeki 6831 sayılı Kanunun 2 nci ve 2/B maddesine tabi olduğu yönünde konulmuş belirtmelerin, Hazine ve Maliye Bakanlığının talebi üzerine tapu idaresince terkin edileceği hükmüne yer verilmiştir.
6292 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan 345 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 16. maddesinin 4. fıkrasında, tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazların varsa tapu kütüklerinde yer alan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarıldığına ilişkin belirtmelerin terkin edilmesinin resen veya ilgililerin başvurusu üzerine tapu idaresinden istenileceği düzenlenmiştir.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ilk olarak, tapu kayıtlarındaki düzeltme ve değişikliklerin kural olarak adli yargı kararıyla yapılacağı, idarenin daha önce yargı mercii tarafından tapuya konulan bir şerhi idari yetki kullanımı ile kaldırmasının hukuken mümkün olmadığı; ikinci olarak ise, adli yargı yerinde devam eden bir davadan vazgeçilmesinin davanın devam ettiği mahkemece değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş; her iki halde de idarenin idari yargı kararıyla zorlanmasının hukuken mümkün olmadığı karara bağlanmıştır.
Kural olarak tapu kayıtlarında değişiklik yapılması yargı kararı gerektirmekte ise de, 6292 sayılı Kanunda, bu Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine satılan, devredilen veya iade edilen taşınmazlar yönünden taşınmazların tapu kütüklerinde yer alan 2/B şerhlerinin terkini açısından idareye istisnai bir yetki tanındığı görülmektedir. Yine, tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerinde 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan taşınmazlar hakkında açılan davalardan vazgeçileceği Kanunun amir hükmü gereğidir.
Buradan hareketle, 6292 sayılı Kanunun dava konusu olaya uygulanacak olan hükümlerinde, düzenlemede yer verilen şartların gerçekleşmesi halinde, idareye takdir yetkisi veya seçme hakkı tanınmadığı, aksine idarece yapılması gereken eylem ve işlemlerin kesin olarak belirlendiği görülmektedir.
Anayasanın ve 2577 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen hükümlerinde açıkça ifade edildiği gibi idari işlemlerin hukuka uygunluk denetimi idari yargı yetkisinin sınırını teşkil etmektedir. İdarenin takdir yetkisinin denetimine yargı organları yönünden getirilen ve idari işlemlerin yalnızca hukuka uygunluk açısından denetlenebilecekleri biçiminde ifade edilen kural aynı zamanda idarenin tesis ettiği işlemlerde uyması gereken sınırları da koymuş olmaktadır.
Bu bakımdan, idari yargı yerince, Anayasa ve Kanunla verilen hukuka uygunluk denetiminin yapılarak, uyuşmazlık özelinde dava konusu işlemin 6292 sayılı Kanuna uygunluğunun denetlenerek, bir aykırılık tespit edilmesi halinde iptal kararı verilebileceği ve bu kararın idarenin yargı kararıyla zorlanması şeklinde nitelendirilemeyeceği tabiidir. Nitekim 6292 sayılı Kanun uyarınca, Kanunda aranılan şartların oluşması halinde idarece açılan davalardan vazgeçileceği ve/veya 2/B şerhinin terkin edileceği açık olmakla, bu yönde verilen iptal kararı idari yargı yetkisinin sınırları içinde kalacaktır.
Öte yandan, idari işlemin dava konusu edilmesi durumunda, işlemin tesisi sırasında dayanılan maddi ve hukuki nedenlerin gerçeğe ve hukuka uygunluğu yönünden yargısal denetim yapılması da zorunludur.
Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmazın evveliyatında orman tahdit sınırları içinde kaldığı, bu nedenle 6292 sayılı Kanun uyarınca iadesinin mümkün olmadığı ve taşınmaza ilişkin Hazine tarafından açılan davanın da Kanun uyarınca vazgeçilmesi gereken davalardan olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemekle, kararın yukarıda belirtilen gerekçe ile onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 02/03/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava, İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... mahallesinde bulunan ... parselin tapu kaydında yer alan 2/A ve 2/B belirtmesinin 6292 sayılı Kanun uyarınca kaldırılması ve parsele ilişkin olarak ... Asliye Hukuk Mahkemesine açılan davadan vazgeçilmesi amacıyla yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
6292 sayılı Kanunun, “2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar“ başlıklı 7. maddesinde "(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın yapılan kadastro sonucunda davacıların murisi adına tescil edildiği, bu tescile karşı açılan davada ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ile taşınmazın Hazine adına tesciline karar verildiği, ancak kararın kesinleşmemesi nedeniyle tapuda tescilin sağlanamadığı, davacıların bu davadan 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca vazgeçilmesi ve tapudaki 2/B şerhinin kaldırılması yolundaki 17/02/2017 tarihli başvurusunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca, tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerinde 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan taşınmazlar hakkında dava açılmayacağı ve açılan davalardan vazgeçileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, hazine tarafından açılan davalardan, taşınmazın kişiler adına tescilli ve 2/B niteliğinde olması halinde başkaca bir koşul aranmaksızın vazgeçilmesi gerektiği açıktır. Ayrıca, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılacağı hüküm altına alınmış olup, tapu kayıtları geçerli kabul edilen taşınmazların tapu kütüklerinde yer alan 2/B şerhinin terkin edileceği de tabiidir.
Dava konusu taşınmazın davacıların murisi adına tapuya tescil edildiği, taşınmazın 2/B niteliğinde olduğu konusunda taraflar arasından herhangi bir çekişmenin bulunmadığı, ayrıca hazine tarafından davacılar aleyhine açılan tescil davasının hazine lehine sonuçlanmakla birlikte kesinleşmemesi nedeniyle tapuda infaz edilmediği, dolayısıyla, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesine göre ... Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek karara bağlanmış olan davadan vazgeçme koşullarının dava konusu olayda gerçekleştiği anlaşıldığından, henüz kesinleşmeyen kararın tapuda infaz edilmeyerek taşınmazın davacıların mülkiyetinde bırakılmasının ve tapu kütüğündeki 2/B şerhinin terkininin gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, 6292 sayılı Kanunun amir hükmü uyarınca, davadan vazgeçilmesi, kararın tapuda infaz edilmemesi ve davacıların mülkiyetinde kalan taşınmazın tapu kütüğündeki 2/B şerhinin terkini gerekirken, bu istemin zımnen reddine dair tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.