Danıştay 6. Daire 2020/11294 Esas 2021/2727 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/11294
Karar No : 2021/2727

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : … Bakanlığı - ..
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 02/11/2020 tarih ve E:2019/14546, K:2020/10089 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında "lise alanı" olarak ayrılmasına rağmen kullanım amacı doğrultusunda kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmazın değerine karşılık 342.324,00-TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; davanın davalı idarelerden Milli Eğitim Bakanlığı yönünden kabulü, diğer davalılar Konyaaltı Belediye Başkanlığı ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmının Danıştay Altıncı Dairesinin 30/12/2016 tarih ve E:2016/9441, K:2016/9798 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 07/11/2018 tarih ve E:2018/2570, K:2018/8970 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak dava konusu tazminat isteminin kabulüne, kabul edilen tazminatın yasal faiziyle birlikte davalı Milli Eğitim Bakanlığı'ndan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalı Milli Eğitim Bakanlığının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği, mevzuatta yapılan değişiklikten sonra artık söz konusu taşınmazdan dolayı kamulaştırmama nedeniyle tazminat ödeme olanağının kalmadığı, imar planında yapılan değişiklikle taşınmazın kısmen okul alanında kısmen kanal alanında kaldığı, kanal alanına başka idarece fiili olarak el atıldığı, kanal alanı yönünden kendilerinin sorumluluğuna gidilemeyeceği, davacının okul ve kanal alanına düşen hissesinin ve tazminat bedelinin ayrı ayrı hesaplanması gerektiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Danıştay Altıncı Dairesinin 02/11/2020 tarih ve E:2019/14546, K:2020/10089 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında "lise alanı" olarak ayrılmasına rağmen kullanım amacı doğrultusunda kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmazın değerine karşılık 342.324,00-TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın 35. maddesinde: “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” kuralına yer verilmiş, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasını düzenleyen 13. maddesinde ise, temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği, bu sınırlamaların, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı belirtilmiştir.
Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca uygun bulunan ve iç hukukun bir parçası halini alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 1 nolu Ek Protokolünün “Mülkiyetin korunması” başlıklı 1. maddesinde ise: “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir.” hükmü yer almıştır.
3194 sayılı İmar Kanunuyla yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla anılan Kanunun 7. ve 8. maddeleriyle, belirli nüfus kriterini aşan belediye ve valiliklere imar planları hazırlama ve yürürlüğe koyma yükümlülüğü getirilmiştir.
Aynı Kanunun 10. maddesinde: “Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisince kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek kamu kuruluşlarının bütçelerine konulur. İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder.” hükmüne yer verilmek suretiyle, belediyelere, imar planlarını uygulamak üzere belirtilen süre içerisinde imar programını hazırlama; programı uygulamaya koyma, ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarına ise imar programlarında kendi görev alanlarındaki kamu hizmeti için ayrılan özel mülkiyete ait arsaları program süresi içinde kamulaştırma zorunluluğu yüklenmiştir.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinde, taşınmaz mal bedelinin tespiti esasları belirtilmiş, 15. maddesinde ise, taşınmazın niteliğine göre bilirkişi kurulunun nasıl oluşturulacağı açıklanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında "lise alanı" olarak düzenlenmesine rağmen uzun yıllardır kamulaştırılmayarak, mülkiyet hakkının kısıtlanması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen maddi zararın tazmini istemiyle açıldığı, İdare Mahkemesince, taşınmazdaki mülkiyet hakkı kısıtlandıktan sonraki beş yıllık süre içinde kamulaştırılmamak suretiyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz bir zaman diliminde kısıtlanması durumunun davacı açısından gerçekleştiği, taşınmaz malın değerinin hesaplanarak ilgilisine ödenmesi dışında başka bir yolun kalmadığı gerekçesiyle mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan bilirkişi raporunda; dava konusu parsel üzerinde herhangi bir muhdesat ya da yapı bulunmadığı, fiili el atmanın olmadığı, nazım imar planında taşınmazın "lise alanı" olarak ayrıldığı tespitlerine yer verildiği ve taşınmazın dava tarihi itibarıyla bedelinin 342.324,00-TL olarak belirlendiği, bu bedelin Mahkemece hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, Konyaaltı Belediye Başkanlığınca Mahkemenin 26.02.2019 tarihli ara kararına cevaben dosyaya sunulan 05.04.2019 tarihli yazıda, … tarih ve … sayılı Konyaaltı Belediye Meclis Kararıyla … tarih ve … sayılı Antalya Büyükşehir Belediyesi onayıyla yapılan imar planı değişikliğiyle dava konusu parselin doğusuna tahliye kanalı ilave edildiğinin belirtildiği, davalı idarenin karar düzeltme dilekçesinde ise imar planında yapılan değişiklikle taşınmazın kısmen okul alanında kısmen kanal alanında kaldığının, kanal alanına başka idarece fiili olarak el atıldığının beyan edildiği görülmektedir.
Bu durumda; taşınmazın tahliye kanalına isabet eden kısmı yönünden davalı idarenin sorumluluğuna gidilemeyeceğinden, taşınmazın güncel imar planındaki son kullanım kararının araştırılması, gerekirse ek bilirkişi raporu alınmak suretiyle taşınmazın güncel imar planında lise alanı kullanımına ayrılan kısmı ile tahliye kanalı kullanımına ayrılan kısımlarının davacının taşınmazdaki hissesine oranlanarak davalı idarenin sorumlu olduğu miktarın belirlenmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu tazminat talebinin kabulüne ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 02/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.