MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, olumlu yetki tespitine itirazına karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalılar tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, Türkiye Petrol Kimya ve Lastik Sanayi İşçileri Sendikası"nın müvekkil işyerinde Toplu İş Sözleşmesi yapmak için ... Çalışma Müdürlüğü"ne başvuru yaptığını, bakanlık tarafından 75014829/-10654 sayılı 22.05.2015 tarihli yetki tespitine ilişkin belgenin 01.06.2015 tarihinde tebellüğ edildiğini, sendikanın işletme toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin bulunduğunu, iş bu durumun ön mesele yapılarak çözümlenmesi gerektiğini, müvekkil şirketin ilaç üretimi yapan bir şirket olduğunu, Lastik-İş Sendikası"nın müvekkil şirkette toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin bulunmadığını, toplu iş sözleşmesi yapmak için gerekli çoğunluğu sağlayamadığını, sendikanın gerekli çoğunluğu sağlayıp sağlayamadığının yargı kararı ile tespit edilmesi gerektiğini, yetki tespitinde dikkate alınacak sendika üyeliklerinin geçerliliklerinin yargılama sonucunda ortaya çıkarılması gerektiğini beyan ederek, 75014829/-10654 sayılı 22.05.2015 tarihli yetki tespitinin iptaline, davalı Lastik-İş Sendikası"nın yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlara dayanılarak, 6356 sayılı Sendika Kanunu 41/1 maddesinde "Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde üçünün üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir." denilmektedir. dava dosyasına sunulan belgelerde görüldüğü üzere, davacı işyerindeki işçi sayısı ile sendikalı işçi sayısı oranlandığında davalı sendikanın işyerinde %50 oranını sağlayamadığı bu durumda da toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin olmadığı, bu nedenle davalı Bakanlık tarafından yapılan tespitin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın KABULÜNE, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü"nün 75014829/10654 sayılı 22/05/2015 tarihli yetki tespitinin iptaline karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalılar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Resmi Gazete Tarihi :
12/05/2010 tarih, 27579 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ uyarınca
İşyeri sicil numarası
MADDE 28 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı çalıştırılan işyerine; Kurumca ‘Mahiyet kodu’, ‘İşkolu kodu’, ‘Ünite kodu’, ‘Sıra numarası’, ‘İl kodu’, ‘İlçe kodu’ ve ‘Kontrol numarası’nı ihtiva eden bir işyeri sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
a) Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. ‘1’ rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, ‘2’ rakamı özel sektöre ait devamlı işyerlerini, ‘3’ rakamı kamu sektörüne ait geçici işyerlerini, ‘4’ rakamı özel sektöre ait geçici işyerlerini ifade eder.
b) İşkolu kodu; yapılan işin Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yönelik olup dört hane rakamdan ibarettir.
c) Ünite kodu; işyerinin işlem gördüğü üniteyi belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
ç) Sıra numarası; her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle verilen bir numara olup yedi hane rakamdan ibarettir.
d) İl kodu; işyerinin hangi ilde olduğunu belirtmeye yönelik olup il trafik kod numarasından ibarettir.
e) İlçe kodu; işyerinin hangi ilçede olduğunu belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
f) Kontrol numarası; işyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
Madde 113 - (1) Kurumca, sigortasız çalıştırıldığı veya eksik gün ya da kazanç üzerinden Kuruma bildirildiği tespit edilen sigortalılara ilişkin tahakkuklara yapılacak itirazlar Prim Tahakkuk İtiraz Komisyonunca, Kurumca tahakkuk ettirilen idarî para cezalarına yapılacak itirazlar İdari Para Cezaları İtiraz Komisyonunca, işkolu koduna yapılan itirazlar ise İşkolu Kodu İtiraz Komisyonunca değerlendirilerek, karara bağlanır.
(6) İşkolu Kodu İtiraz Komisyonu, ünite amiri veya görevlendireceği yardımcısı ilgili şef, dosya memuru ve varsa sosyal güvenlik kontrol memurundan oluşur.
(7) Kurum, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlike sınıf ve derecesini, yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin ya da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların isteği üzerine değiştirebilir. Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az bir ay önce ilgililere tebliği, ilgililer tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi şarttır. Karara bağlanacak değişiklikler, karar veya istekten sonraki takvim yılı başından itibaren yürürlüğe girer. İşverenler ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı hakkında Kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç üç ay içinde karara bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. İlgililer, Kurumun kararı üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir.
(8) İtiraz komisyonlarınca itirazın reddi hâlinde, işveren veya sigortalının mahkemeye başvurması Kurum işlemlerini durdurmaz. İtiraz süresi geçtikten sonra yeni iddialar ileri sürülemez. Maddi hatalar taraflarca ileri sürülmemiş olsa dahi itiraz komisyonlarınca re"sen dikkate alınır. İtiraz komisyonları, iş durumuna göre, itiraz komisyonu başkanının çağrısı üzerine haftada en az bir defa çalışma saatleri içinde toplanır.
    (9) İşveren, sigortalı veya bunların vekilleri, itiraz hakkında itiraz komisyonunca karar verilinceye kadar itirazlarından vazgeçebilirler. Vazgeçme, işverenin üniteye vereceği bir dilekçeyle veya bu husustaki beyanının tutanak ile tespiti suretiyle yapılır. Vazgeçme beyanı açık olmalıdır. Vazgeçme hâlinde, itiraz eden o olaya münhasır olmak üzere itiraz hakkını kaybetmiş sayılır.
Davacının ...ta bulunan ve 24.02.15 tarihli ticaret sicil gazetesinde şirket merkezi olarak bildirildiği görülen işyerinin sicil numarası dosya kapsamında incelendiğinde ;06.10.15 tarihli bakanlık kurum kayıtlarını gösterir internet çıktısında .../... adresinde yer alan işyerinin sicil numarasının 2 8211 02 02 0012769 034 12-27 , 14.05.15 tarihli sigortalı hizmet listesinde ise .../... adresinde yer alan işyerinin sicil numarasının 2 21200202001276903412 – 000 olduğu ;bu sicil numaraları işkolu bakımından değerlendirildiğinde 8211 sınıf kodunun 10 numaralı ticaret büro işkoluna, 2120 sınıf kodunun ise 04 numaralı petrol kimya lastik plastik ve ilaç işkoluna ait olduğu tespit edilmiştir.
Yetki tespit tarihi olan 18.05.2015 tarihinden sonra tespite konu .../... adresinde bulunan işyerlerinde işkolunu belirleyen kodun değiştirilmesi bu işyerinin ayrı bir işyeri olduğunun işverence kabul edildiğinin bir göstergesidir. Mahkemece yargılama sırasında işkolunda yapılan bu değişikliğin ne sebeple ve nasıl yapıldığı araştırılmalıdır.
Konusunda uzman bilirkişi marifetiyle her iki işyerinde keşif yapılarak bu işyerlerinin ayrı işyerleri mi bağlı işyerleri mi olduğu; işletme oluşturup oluşturmadıkları açıklığa kavuşturulmalıdır.
2- 6356 sayılı yasanın 79. Maddesi uyarınca “ – (1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.”
2. Maddesinin c bendi uyarınca “Görevli makam: İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlığı, ifade eder.”
Yasanın 34. Maddesi uyarınca “ (1) Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir.
(2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir.
(3) Grup toplu iş sözleşmesi, tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılır.
(4) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır. Kararın temyizi hâlinde Yargıtay on beş gün içinde kesin olarak karar verir.”


Taraflar arasındaki uyuşmazlık davalı sendikanın davacıya ait işyeri ya da işyerlerinde çoğunluğu sağlayıp sağlayamadığı ve bu itibarla olumlu yetki tespitinin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Öncelikle, olumlu yetki tespit işlemi konusunda taraflar arasında ortaya çıkan uyuşmazlık yetkili iş mahkemesince çözülmelidir.
Dosya kapsamına göre, davacı şirketin ticaret sicil kaydına göre merkez işyerinin .../ ... adresinde bulunduğu ve ... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü yetki alanı içerisinde yer aldığı, davacı şirketin yetki tespit işlemine konu olan diğer işyerinin ise ... adresinde bulunduğu ve... Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü yetki alanı içerisinde yer aldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde;
Mahkemece öncelikle söz konu işyerlerine ilişkin SGK kayıtları, ticaret sicil kayıtları, ana sözleşme ile işyerlerindeki organizasyonu ve varsa işyerlerinin birbirleriyle ilgilerini gösterir yönetsel belgeler dosya kapsamına dahil edilmeli, bundan sonra özellikle ... / ... ‘da bulunan işyerinin yapısı üzerinde durulmalı, burada yapılan işlerin bağımsız nitelikte olup olmadığı ile söz konusu işyerinin şirket merkezi olarak adlandırılmakla beraber irtibat bürosu gibi faaliyette bulunup bulunmadığı, diğer işyerine ilişkin iş ve işlemler yapılıp yapılmadığı belirlenmeli ve sonucuna göre ortada tek bir işyeri ve ona bağlı yer mi, birden fazla işyeri mi olduğu, birden fazla işyeri mevcut ise bunun toplu iş hukuku anlamında aynı işkolunda yer alan işyerlerinden oluşan bir işletme mi olduğu eğer işletme söz konusu ise bunun merkezinin neresi olduğu ortaya konulduktan sonra yetkili mahkeme olunup olunmadığı belirlenmelidir. Bu noktada gerekirse keşif ve bilirkişi deliline de başvurularak sonuca gidilmelidir.
Belirtilen esaslara uygun olarak gerekli araştırma ve inceleme yapıldıktan sonra dosya kapsamı uyarınca mahkemece işyeri ve işyerine bağlı yerden oluşan tek bir işyerinin varlığı kabul edilirse işyeri esasına göre, eğer aynı iş kolunda yer alan iki işyeri olduğu kabul edilirse de işletme esasına göre yetkili mahkemeyi belirlemek gerekecektir. Bu son halde şirket merkezi olarak ifade edilen işyerinin gerçekte bu niteliğe sahip olduğu ve işletmenin idare edildiği yer olması halinde işletme merkezi bu işyeri olacaktır. Yetkili mahkeme de bu tespite göre belirlenecektir.
Yetkili mahkeme sorununun yukarıdaki esaslara göre çözülerek sonucuna göre yetkili olunduğunun tespit edilmesi halinde davanın esası hakkında karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 24.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.