BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi 2020/18 Esas 2021/1296 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ

T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20.HUKUK DAİRESİ
....
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

BAŞKAN : ... ...
ÜYE : ... ...
ÜYE : ... ...
KATİP : ... ...

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 2. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK
MAHKEMESİ
TARİHİ : 17/10/2019
NUMARASI ...

DAVANIN KONUSU : Sözleşmeden Kaynaklanan Alacak

Taraflar arasında görülen davada Ankara 2. Fikri Ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 17/10/2019 tarih ve ... K. sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacı tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili, taraflar arasında imzalanan 01.09.2013 tarihli “......” kapsamında müvekkilinin üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirdiği halde, davalı tarafın ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, müvekkili ile davalı arasında akdedilen sözleşme ile müvekkili tarafından ..... kararıyla kabul ve ilan edilen öğretim programına uygun olarak 7. sınıf İngilizce ders kitabının hazırlanması işinin üstlenildiğini, müvekkilinin sözleşme konusu eseri sözleşmenin imzalanmasının akabinde, anılan öğretim programına uygun olarak hazırladığını ve davalıya teslim ettiğini, müvekkili tarafından hazırlanan eserin.... onayını alarak, 13.01.2017 tarihli..... Dergisi’nde, 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yıllarında Okutulacak İlköğretim ve Ortaöğretim Ders Kitapları arasında yerini aldığını, sözleşmenin 6.1. maddesinde, “Yayınevi, yazar(lar)a söz edilen eser için toplam 35.000,00 TL ödeyecektir.” denilmekte olup, 6.2. maddesinde ise “Hazırlanan eserin ... ... Başkanlığı’ndan ders kitabı onayı aldığı resmi olarak yayıncıya tebliğ edildikten ve Tebliğler Dergisi’nde yayınlandıktan sonra yapılan ihalede, yayınevine anapara ödenmesinden sonraki 3 (üç) iş günü içinde yazara ücretin tamamı tek seferde ödenecektir.” hükmünün yer aldığını, davalıya keşide edilen 13.12.2017 tarihli ihtarname ile 35.000,00 TL’nin 3 (üç) iş günü içerisinde ödenmesinin talep edildiğini, ihtarnamenin davalı tarafa 21.12.2017 tarihinde tebliğ edildiğini ileri sürerek, 35.000,00.-TL‘nin sözleşmenin 6.2. maddesinde belirtilen muacceliyet tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, eserin mali haklarının dava dışı başka bir şirkete devredildiği ihtaren bildirildiği halde, müvekkiline karşı davanın ikame edildiğini, dava konusu alacağın muaccel olmadığını, müvekkilinin anılan ihaleye girmediği gibi, o yıl yapılan ihaleyi başka bir şirketin eserinin kazandığını, davacının hazırladığı eserin ... onaylı tek bir baskısının dahi bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, davacının sözleşme kapsamındaki ediminin ... ... kararıyla kabul ve ilan edilen öğretim programına uygun olarak “İlkokul İngilizce 7” adlı ders kitabını meydana getirmek olduğu, davacının sözleşme çerçevesinde edimini yerine getirdiği, davalının sözleşme kapsamında ediminin ise 35.000,00 TL bedel ödemek olduğu, sözleşme ile bedelin muacceliyet anına dair taraflar arasında düzenleme yapılarak, bedelin ödenme zamanının, eserin ... ... Başkanlığı’ndan ders kitabı onayını alması, resmi olarak yayıncıya tebliğ edilmesi ve Tebliğler Dergisinde yayınlandıktan sonra yapılan ihalede yayınevine anapara ödemesi yapıldıktan sonra 3 (üç) işgünü olarak belirlendiği, ... ..... Genel Müdürlüğü'nün 18.04.2018 tarihli yazısı dikkate alındığında, davalının ödeyeceği bedelin henüz muaccel olmaması nedeniyle davalının bedel ödeme yükümlülüğü altında bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde, mahkemece 28.02.2019 tarihli celsede taraflara henüz sunmadıkları belgeleri sunmaları ve başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık süre verilip, ilgili yerlere müzekkere yazıldıktan ve müzekkere cevapları geldikten sonra dosyanın bilirkişi heyetine tevdiine karar verildiğini, söz konusu müzekkerelerin yazılmasının talep edilmesinin amacının, dava konusu ödemenin dava dışı ... ... tarafından davalıya yapılıp yapılmadığının ve bu ödemenin davalının banka hesaplarında kayıtlı olup olmadığının tespit edilmesine yönelik bulunduğu, iddialarının kanıtlanabilmesi açısından bu delillerin toplanmasının zaruri olduğu halde, mahkemece müzekkere yazılması taleplerinin yerine getirilmeksizin ve toplanılmasını talep ettikleri belgeler toplanmaksızın, dosyanın bilirkişiye tevdii edildiğini, bu nedenle de bilirkişi raporunda "davalının ihale sonucu dava dışı ... ... San. ve Tic. A.Ş. tarafından alınan paradan pay aldığı iddiasının kanıtlanamadığı" tespitinin yer aldığını, taraflar arasında daha önce de dava konusu sözleşme ile aynı formatta matbu sözleşmeler imzalandığını ve huzurdaki dava konusu eserle aynı nitelikte ve aynı şartlarda akdedilen sözleşmeler neticesinde, müvekkil tarafından eserin davalıya teslim edilir edilmez, hazırlanan kitaplar ile girilen ihaleler kazanılmamış veyahut ihaleye hiç girilmemiş olmasına karşın, davalı tarafından müvekkiline ödemelerin yapıldığını, mahkemece taraflar arasında akdedilen sözleşmenin lafzi yoruma bakılmaksızın, tarafların gerçek iradelerinin araştırılmasının gerektiğini, davalıya göre daha güçsüz konumda olan, eser sahibi müvekkilinin sözleşme gereği üzerine düşen tüm yükümlülüklerini yerine getirmesine karşın, sırf davalının üzerine düşen yükümlülüğünü yerine getirmeyerek ihaleye girmemesi sebebiyle ödemenin muacceliyet kesbetmediğinin değerlendirilmesinin, müvekkilinin emeğinin yok sayılması, güçsüz durumda olan müvekkilinin daha da güçsüz konuma getirilmesi anlamını taşıdığını, davalı tarafın muvazaalı bir şekilde eser üzerindeki devri geçersiz olan mali haklarını 500,00 TL karşılığında, aslında yine kendi şirketi olan ... ... Ltd. Şti.'ye haksız bir şekilde devredip, bu şirketin de söz konusu eserle bahsi geçen... ihalesine bir konsorsiyum bünyesinde girerek, konsorsiyum üzerinden ana para ödemesini aldığını, davalı tarafın kötü niyetli bir şekilde eser sahibine Sözleşme konusu bedeli ödememek adına gerçek durumu gizleyerek kanunu ve sözleşmeyi dolandığını, ilgili sözleşme maddelerinin genel işlem koşulu niteliğini taşıdığını, davalı tarafın yayınevi olarak ders kitabı yazımı için bir tip sözleşme hazırlayarak, yazarlara söz konusu sözleşmeyi sunduğunu ve yazara sözleşme maddelerini tartışma imkanını tanımadığını, bu sebeple sözleşmede yer alan haksız şartların batıl sayılması gerektiğini, nitekim davalının eseri teslim aldığını ve hatta bu eseri üçüncü bir taraf olan dava dışı ... ... Ltd. Şti.'ne satarak eser üzerinde tasarrufta bulunduğunu ve kazanç sağladığını açıkça ikrar ettiğini, böyle bir durumda Eser sahibinin alacak hakkının doğduğunun kabul edilmesinin gerektiğini, davalı tarafın müvekkile ait eserden kazanç sağladığı halde, eseri üçüncü bir kişiye muvazaalı şekilde devrederek ve ihaleye bizzat girmeyerek, sözleşme şartlarının yerine getirilmesini kötüniyetli şekilde engellediğini, müvekkili tarafından sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerin tamamının yerine getirilerek, eserin davalıya teslim edildiğini, eserin ... ... Başkanlığından ders kitabı onayı aldığını ve Ocak 2017 Tebliğler Dergisinde yayımlandığını, davalının bir sonraki aşamanın ihale aşaması olduğunu bildiği halde, sözleşmeye aykırı davranarak, eserin yayın haklarını Ocak 2017'de, aslında organik bir bağının da bulunduğu ve isimlerinin dahi neredeyse aynı olduğu (... Yayınları, ... ...) bir üçüncü kişiye sözde devredip, ... Bakanlığının ihalesine kendisinin girmediğini, davalının yayın haklarını devrettiğini iddia ettiği dava dışı ... ... Ltd. Şti. tarafından müvekkile ait olan dava konusu eserle, dava dışı ... ... A.Ş.'nin konsorsiyum liderliğinde bir iş ortaklığı bünyesinde ihaleye girildiğini ve ihaleyi kazanarak ihale sözleşmesinin imzalandığını, davalı tarafın kötüniyetli şekilde koşulun gerçekleşmesini engellediğinden, koşulun gerçekleşmiş sayılmasının gerektiğini (6098 sayılı TBK.'nın 175, 818 sayılı BK.'nın 154. maddesi), mahkeme tarafından henüz vücuda getirilmemiş bir eserdeki mali hakların devri söz konusu olduğundan, dava konusu sözleşmenin tasarruf değil bir taahhüt sözleşmesi olduğu kanaatine varıldığını, ancak sözleşmenin aynı zamanda bir "sipariş üzerine yayım sözleşmesi" niteliğinde olduğunu, 6098 sayılı TBK.'nın 501. maddesi uyarınca eser sahibinin, eseri meydana getirip, yayımcıya teslim etmekle ücrete hak kazandığını, söz konusu kanun maddesinin aksinin kararlaştırılması mümkün olmayan kesin hüküm niteliğinde olduğunu ileri sürerek, yerel mahkemenin kararının istinaf incelemesi yapılarak kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.

GEREKÇE : Dava, sözleşmeden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ve davacının işbu davada taraflar arasındaki sözleşmenin 6.1. maddesinde belirtilen 35.000,00 TL tutarındaki mali hak bedelini istediği, buna karşılık davalının anılan ücreti ödemesi için aynı sözleşmenin 6.2. maddesinde gerçekleşmesi gerektiği belirtilen, "hazırlanan eserin ... ... Başkanlığı’ndan ders kitabı onayı aldığının resmi olarak davalı yayıncıya tebliğ edilmesi ve Tebliğler Dergisi’nde yayınlandıktan sonra yapılan ihalede, yayınevine anaparanın ödenmesi" koşulunun gerçekleşmediği, her ne kadar davacı tarafça, davalının anılan ihaleye dava dışı devralan şirket aracılığıyla girdiği ve ihale bedelinden payını aldığı iddia edilmişse de, ....'nin dosyaya sunulan ve 2017-2018 yılında yazar ...'a ait 7. Sınıf İngilizce Ders Kitabının Bakanlıklarınca satın alınmadığının bildirildiği 18.04.2018 tarihli yazısı karşısında, başka bir sonuca varılmasının mümkün olmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Alınması gereken 59,30 TL maktu istinaf karar ve ilam harcından, davacı tarafça istinaf başvurusunda yatırılan 44,40 TL istinaf karar ve ilam harcının mahsubu ile bakiye 14,90 TL'nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına dair,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 21/10/2021 tarihinde HMK 361. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.

GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 21/10/2021

Başkan
...

Üye
...

Üye
...

Katip
...