Danıştay 6. Daire 2020/7651 Esas 2021/3841 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7651
Karar No : 2021/3841

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ..

DİĞER DAVALI : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF(DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir İli, Güzelbahçe İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Güzelbahçe Belediye Encümeni'nin … tarih ve …sayılı kararıyla kabul edilen ve İzmir Büyükşehir Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan … sayılı parselasyon işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyonun temel hedefinin imar parseli oluşturulması, tarımsal niteliği korunacak alan plan kararı öngörülmüş alanlarda ise nihai hedefin tarımsal üretimin korunması, tarımsal üretimin sürekliliğinin sağlanması olduğu ve bu kullanım kararının kentsel arazi kullanım alanları dışında olduğunun kabulü gerektiği, dolayısıyla tarımsal niteliği korunacak alan kullanım kararı bulunan alanda parselasyon işlemi yapılamayacağı anlaşıldığından dava konusu parselasyon işleminin düzenleme sahası içine tarımsal niteliği korunacak alan plan kararı öngörülmüş olan alanların (… ve … sayılı adalarının) alınmasının imar mevzuatının temel hedef ve ilkelerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Mevzuatımızda tarımsal niteliği korunacak alan kullanım kararı bulunan alanların düzenleme sınırları dışında bırakılacağına dair bir düzenlemeye yer verilmediği gibi tarımsal niteliği korunacak alan kullanımına ayrılan taşınmazların bulunduğu alanlara plan kararları ile belli koşullarla yapılaşma olanağı sağlanması da mümkün olduğundan, bu nitelikteki taşınmazların düzenlemeye tabi tutulamayacağı gibi bir değerlendirme yapılmasının, yapılaşma aşamasında başkaca hukuki sorunlara yol açabileceği, bu itibarla, tarımsal niteliği korunacak alan kullanımına tahsisli taşınmazların düzenlemeye tabi tutulmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak bilirkişi raporunda yer verilen konuya ilişkin görüş açıklamalarına itibar edilmediği, öte yandan, 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında tarımsal niteliği korunacak alanda kalan, davacının paydaşı olduğu … ada, … parsel sayılı taşınmazın plan kararlarına ve 5403 sayılı Kanun hükümleri ile belirlenen tarımsal arazilerin büyüklüğüne yönelik asgari ölçülere aykırı usulde 1.362,26 m2 alanlı parsel oluşturulduğu görüldüğünden, dava konusu parselasyon işleminde bu yönü ile mevzuata uygunluk bulunmadığı sonucuna varılarak istinaf başvurusuna konu parselasyon işleminin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmeyerek istinaf başvurusunun değişik gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Düzenleme sahasındaki taşınmazların kullanım kararlarının sorgulanmasının imar planının konusu olduğu, bu davada tartışılamayacağı ve parselasyonun iptalini gerektirmeyeceği, planlamaya uygun imar parseli tahsisi yapıldığından temyize konu kararda hukuka uyarlık bulunmadığından bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının değişik gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : İzmir İli, Güzelbahçe İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Güzelbahçe Belediye Encümeni'nin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve İzmir Büyükşehir Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan … sayılı parselasyon işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: Dava konusu işlem itibariyle yürülükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesinde; imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamayacağı, ancak bu hükmün o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına engel teşkil etmeyeceği, düzenleme sırasında, plan ve mevzuata göre muhafazasında mahsur bulunmayan bir yapının, ancak bir imar parseli içinde bırakılabileceği, tamamının veya bir kısmının plan ve mevzuat hükümlerine göre muhafazası mümkün görülemeyen yapıların ise, birden fazla imar parseline de rastlayabileceği belirtilmiştir.
Dava konusu işlem itibariyle yürülükte bulunan İmar Kanunu'nun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinde; Belediye ve mücavir alan sınırları içinde Belediyelerin, Belediye Encümen kararıyla; dışında Valiliklerin, İl İdare Kurulu kararıyla; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tespit etmek ve uygulamasını yapmak zorunda oldukları, belirlenen düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından daha küçük olamayacağı, 6. maddesinde; düzenleme sınırının, iskân sahasının bittiği yerlerde iskân sınırından, iskân sahası içindeki yollarda yol ekseninden, cami ve karakol yerlerinin dış sınırından, yeşil alan ve genel otopark alanlarının düzenleme ortaklık payı oranı ve uygulamaya alınan parsel sınırına göre uygun görülecek yerinden geçirileceği; ancak, imar planlarında gösterilmiş düzenleme sınırları varsa bu durumun dikkate alınacağı, düzenleme sınırının herhangi bir parseli iki veya daha fazla parçaya bölmesi halinde, sınır bu parçalardan düzenleme sahası dışında kalan başka bir imar adasına girmeyenleri varsa bunları da içine alacak şekilde geçirileceği, parsel büyük ise, ifraz yapılarak ifraz sınırından geçirileceği, 8. maddesinde; imar veya kadastro parselleri üzerine inşa edilmiş ve düzenleme sırasında, plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapının, bir imar parseli içinde bırakılabileceği, bu gibi yapıların bulunduğu parsellerin yol, meydan, otopark ve yeşil saha gibi yerlere giren kısımları ile bitişiğinde düzgün imar parseli teşkil etmek için bahçelerinden gerekli miktarın ifraz edilerek düzenleme ortaklık payı olarak alınacağı, alınacak miktarın, düzenleme ortaklık payından fazla ise kamulaştırma ile alınabileceği, 10. maddesinde; düzenleme ile oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı, plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesinin sağlanacağı, mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik ve hukuki nedenlerle müstakil imar parseli verilmemesi halinde, İmar Parselasyon Planları ve imar durumu belirlenmiş düzenleme alanlarında yapılacak binaların toplam inşaat alanı veya bağımsız bölüm adetleri belirtilen imar adaları veya parselleri, kat mülkiyetine esas olmak üzere hisselendirilebileceği, 11. maddesinde; evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimle bir pay alınmış olan arazi ve arsaların bu ortaklık payı hesabına katılmayacağı, ancak, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785 sayılı İmar Yasasının 39 uncu maddelerine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranı %40’a tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği, 12. maddesinde; düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parsellerinin, düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirileceği" kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesinin başlıca amacı, imar planı ve mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılanmaya elverişli imar parselleri elde edilmesini ve düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan, imar planında umumi hizmetlere ayrılan alanların bedelsiz olarak kamu eline geçmesini sağlamak suretiyle, düzenli ve sağlıklı bir yapılaşma ve kentleşmeyi gerçekleştirmektir.
Tarımsal niteliği korunacak alan olarak planlanmış alanlar için uygulama imar planında sınırlı yapılaşma hakkı tanınmış ise de bu alanların kentsel kullanıma değil temelde tarımsal faaliyetlere ayrılmış alan oldukları tartışmasızdır.
Dava konusu parselasyon işleminin düzenleme sahası içerisine kentsel yapılaşmaya konu olmayan ve tarımsal faaliyetlerin sürdürülmesine yönelik olarak tarımsal niteliği korunacak alan olarak planlanmış alanların dahil edildiği, imar planı kararı olarak bu alanların kentsel kullanımların dışında tutulmasının esas olduğu ve bu alanların yapılaşmaya konu arazi kullanım kararları öngörülmüş olan alanlar ile birlikte parselasyon işlemine ait düzenleme sahası içerisine alınmasının parselasyon tekniğine ve dağıtım ilkelerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun değişik gerekçe ile reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 16/03/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.