Danıştay 8. Daire 2017/726 Esas 2021/1578 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/726
Karar No : 2021/1578

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
25.11.2016 tarih 29899 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin;
1)10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan ''...%5'i...'' ibaresinin,
2)12. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan''...ilköğretim ve ortaöğretim...'' ibaresi ile; aynı hükmün devamında yer alan ''...olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan...'' ibarelerinin,
3) 39. maddesinin 1. fıkrasının eksik düzenlenme sebebiyle iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
10. maddenin 1. fıkrasının; kamu kurum personellerinin kendi teşkilat mevzuatı uyarınca bu türden sosyal yardımlarla desteklendiği, mülga Yönetmelikte bu oran %15 olarak belirlenmişken yeni düzenlemede %5 e düşürüldüğü, kontenjan ayrılması konusunda Bakanlığa verilen takdir yetkisinin sınırsız olmadığı;
12. maddenin ilk kısmının; düzenlemenin sadece Bakanlığa bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğrencilerin çocuklarını kapsadığı, Bakanlığa bağlı mesleki eğitim merkezleri, halk eğitim merkezlerini kapsamadığı, bakanlığa bağlı aynı unvanlı kişiler arasında eşitsizliğe neden olduğu; 12. maddenin dava konusu edilen diğer ibare yönünden; yerleşim yerinde çocuğun devam edeceği okul düzeyi ve türünde başka okul varsa öğrencilerin mevzuattan faydalanamayacağı, artık bütün liselerin Anadolu Lisesi olduğu, yüksek bir puan alan öğrencinin bulunduğu yerde mutlaka Anadolu Lisesi olacağı için daha iyi bir yerdeki liseye yerleşmesi durumunda parasız yatılı hakkından yararlanamayacağı;
39. maddenin 1. fıkrasının; Yönetmelik hükmüne göre belletici öğretmenlik görevinin re’sen verileceği, görevin kadrolu öğretmenler için külfet oluşturacağı, idareye re’sen görevlendirme konusunda yetki tanınmadığı, görevlendirmenin okulda görev yapan öğretmenlerden istekli olanlar arasından, istekli kimse olmazsa aynı yerleşim yerinde görev yapan öğretmenlerden istekli olanlar arasından, bu da sağlanamazsa re’sen kadrolu ve sözleşmeli öğretmenler arasından yapılması gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usul yönünden davanın ehliyet yönünden reddedilmesi gerektiği; esas yönünden ise; 10. maddenin 1. fıkrası yönünden; kontenjanın bursluluk sınav müracaatlarında öğretmen çocuklarının toplam müracaat sayılarının belirlenen sayıdan az olması nedeniyle %5 e düşürüldüğü, bu haliyle hiç bir soruyu doğru cevaplandırmayan öğretmen çocuklarının bile bu hakkı kazanmasına rağmen başarılı olan diğer çocukların kontenjan nedeniyle burs kazanamadıkları, öğretmen çocukları için 2014 yılında %8,54, 2015 yılında %7,79, 2016 yılında %6,30 kontenjan kullanıldığı, bu durumun kamu vicdanını yaraladığı;
12. madde yönünden; eski düzenlemede ortaöğretim kurumu bulunan yerleşim biriminde görev yapan öğretmenlerin çocukları bu haktan yararlanamazken dava konusu düzenleme ile artık görev yaptığı yerde çocuğunun öğrenim gördüğü okul türü bulunmayan öğretmenlerin çocuklarına da parasız yatılılığa doğrudan yerleştirilme hakkı tanındığı, bu düzenlemenin öğretmenlerin ve eğitim sendikalarının talepleri doğrultusunda yapıldığı, bütün öğretmen çocuklarının kayıtsız şartsız parasız yatılılığa yerleştirilmesinin kamu vicdanını rahatsız edeceği, bu konuda bakanlığa takdir yetkisi verildiği, davacının bahsettiği halk eğitim merkezleri gibi kurumların ilçe altı yerleşim biriminde açılmadığı, artık her ilçede her düzeyde okul bulunduğu, dolayısıyla bir mağduriyet oluşmadığı,
39. maddenin 1. fıkrası yönünden; bu görevin isteğe bağlı olması ve pansiyonun bağlı bulunduğu okuldaki öğretmenlerin de bu görevi istememesi halinde başka kurumlardaki öğretmenlerce bu görevin yürütülmesinin yatılı öğrencilere verilen hizmet kalitesini düşüreceği, öğrencilere belleticilik hizmetinin kendi derslerine giren öğretmenleri tarafından verilmesinin verimlilik düzeyini arttıracağı, öğretmen atama ve yer değiştirme sürecinde okullar tercih edilirken pansiyonlu okulların tercih edilmesi durumunda sistem tarafından bu okulun pansiyonlu olduğu ve belleticilik görevi yapılacağı uyarısının yapıldığı, okulu tercih edenlerin bu durumu bilerek tercihte bulundukları, bu görevi yapmak istemeyenlerin bu okulları tercih etmeyeceği, düzenlemelerin hukuka ve dayanak Kanun’a uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; … Sendikası tarafından, 25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin; 10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan ''...%5'i...'' ibaresinin, 12. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendindeki ''...ilköğretim ve ortaöğretim...'' ibaresi ile devamında yer alan ''...olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan...'' ibarelerinin, 39. maddesinin 1. fıkrasının eksik düzenlenme sebebiyle iptali istemiyle … Bakanlığına karşı açılmıştır.
2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı vaya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun'un 4. Maddesinde, "...Parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmak esastır. .Parasız yatılı ve burslu öğrenci kontenjanları illerin, gelişmişlik durumları ve öğrenci sayıları dikkate alınarak her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilir. Parasız yatılı okuma veya burslu okuma hakkından yararlanacak öğrencilere ait kontenjanların, 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanunda yer alan korunmaya muhtaç çocuklar, öğretmen çocukları ve oturdukları yerde ilköğretim kurumu bulunmadığından öğrenim hakkından yararlanamayan çocuklar için tespitine ve bunlara ait yüzdeler karşılığındaki sayıların belirlenmesine dair esaslar yönetmelikle belirlenir..."; 5. Maddesinde, "... ve ayrıca görev yaptıkları yerde çocuğunun devam edeceği düzeyde okul bulunmayan öğretmenlerin çocuklarından Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek kontenjan kadarı sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar...(Ek: 3/12/1992-3857/1 md.) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilenler dışında, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek yerlerde görev yapan öğretmenlerin çocuklarıda sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar." hükmü getirilmiştir.
2698 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu'nun 2. Maddesinde, “Pansiyon” ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında parasız ve paralı yatılıok uyan öğrencilerin barındırma, yatırma ve beslenme ihtiyaçlarının karşılandığı yeri;
“Belletici” ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında parasız ve paralı yatılı öğrencilerin ders saatleri dışında pansiyonlarda eğitim ve gözetimi ile yönetmelikte belirtilecek diğer idari hususları yürütmekle görevli kişileri; İfade eder.": "Belleticilerin görevlendirilmesi" başlıklı 5. Maddesinde, "Pansiyonlardan öğrencilerin ders saatleri dışında eğitim ve gözetim faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticiler görevlendirilir. Görevlendirme, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları öğretmenleri arasından Valilik Onayı ile yapılır." hükmüne yer verilmiştir.
25.11.2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmî Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin 3. Maddesinde, "b) Belletici öğretmen: Okul pansiyonlarında görevli oldukları günlerle sınırlı olmak üzere, yatılı öğrencilerin eğitim öğretim ve gözetimleri ile ilgili iş ve işlemleri yürüten öğretmeni; h) Nöbetçi belletici öğretmen: Gece dahil görev yapan belletici öğretmeni ifade eder"; "Kontenjan dağılımı" başlıklı 10. maddesinde, "(1) Her yıl tespit edilen parasız yatılılık veya bursluluk kontenjanlarının;
b) %5’i Bakanlığa bağlı resmi okul veya kurumlarda kadrolu veya sözleşmeli olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına,
c) %5’i ailesinin oturduğu yerleşim biriminde ortaokul, özel eğitim ortaokulu veya imam-hatip ortaokulu bulunmayan öğrencilere,
ç) %80’i (a), (b) ve (c) bentleri dışındaki diğer öğrencilere, ayrılır.
(2) Birinci fıkradaki kontenjanlardan; (a) ve (c) bentlerinde belirtilen kontenjanların dolmaması halinde kalan kontenjan diğer öğrencilere ayrılan %80’lik kontenjana ilave edilir. Öğretmen çocuğuna ayrılan %5’lik kontenjanın dolmaması halinde ise kalan kontenjan öğretmen dışındaki Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı kadrolarında çalışan diğer eğitim personeli çocukları için kullanılır, buna rağmen dolmaması halinde kalan kontenjan %80’lik kontenjana ilave edilir."
hükmü; "Parasız yatılılığa doğrudan yerleştirme" başlıklı 12. maddesinde, "(1) Aşağıdaki öğrenciler boş kontenjanlara süre kaydı aranmaksızın parasız yatılı olarak yerleştirilir
d) Bakanlığa bağlı resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan çocukları."; "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesi"
Başlıklı 39. Maddesinde, "(1) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütülür. (2) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen ihtiyacının okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından karşılanamadığı durumlarda, aynı yerleşim birimindeki diğer eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu öğretmenlerden istekli olanlar arasından, buna rağmen ihtiyacın karşılanamaması durumunda ise o yerleşim biriminde görev yapan diğer kadrolu öğretmenler arasından resen görevlendirme yapılmak suretiyle karşılanır. (3) Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenler, pansiyonun bağlı bulunduğu okul müdürünün teklifi ve il veya ilçe millî eğitim müdürünün onayı ile görevlendirilir." hükmü getirilmiştir.
10. maddedeki %5'i ibaresi incelendiğinde;
Davalı idare tarafından; öğretmen çocuklarına ayrılan kontenjanın %5' e indirilmesinin gerekçesinin; yıllar içinde yapılan başvuraların azalması olduğu belirtilerek yıllar bazında oranlar verilerek genelde ayrılan kontenjanın %10' a yakının boş kalmasının esas alındığı şeklinde belirtilmesine karşın davacı tarafından aksi yönde bir veri ortaya konulmamış olup; bu düzenlemede kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
12. madde incelendiğinde;
Daha önceki Yönetmelikte; aynı nitelikteki maddede sadece aynı "düzeyde" ibaresinin mevcut olduğu ve bu nedenle açılan davalarda verilen kararlar doğrultusunda "aynı türde" okul ibaresi de eklenmek suretiyle öğretmen çocukları lehine bir düzenleme yapıldığı görülmekte olup; iptali istenilen kısımlarda üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamaktadır.
39. maddesinin 1. fıkrasının eksik düzenlendiği iddiasına gelince;
Pansiyonlarda, öğrencilerin ders saatleri dışında eğitim ve gözetim faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere görevlendirilecek belleticilerin; öncelikle pansiyonun bağlı olduğu okuldaki öğretmenlerden oluşturulmasının, pedagojik açıdan daha yararlı olacağı anlaşılmakta ise de; bu tür görevlendirmelerde önce o okuldaki öğretmenler (kadrolu ve sözleşmeli) arasından istekli olanların tercih edilmesi; istekli olmaması durumunda 39. maddenin 2. fıkrasında belirtildiği gibi diğer eğitim kurumlarındaki istekli öğretmenlerden (kadrolu ve sözleşmeli) karşılanması; bu şekilde de karşılanamaması durumunda pansiyonun bağlı olduğu okul öğretmenlerinden resen görevlendirilmesinin hukuka uygun olacağı açıktır.
Bu durumda; bu hüküm eksik düzenleme nedeniyle hukuka uygun değildir.
Açıklanan nedenlerle, Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin 39. maddesinin 1. fıkrasının eksik düzenlenme sebebiyle iptaline; diğer maddeler yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
25.11.2016 tarih 29899 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği’nin;10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan ''...%5'i...'' ibaresinin, 12. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan''...ilköğretim ve ortaöğretim...'' ibaresi ile aynı hükmün devamında yer alan ''...olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan...'' ibarelerinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle, 39. maddesinin 1. fıkrasının eksik düzenlenme sebebiyle iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları kabul edilmeyerek işin esasına geçilmiştir.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın, "Kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesinde; herkesin, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğu ve hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı; "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinde; kimsenin, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı, öğrenim hakkının kapsamının kanunla tespit edileceği ve düzenleneceği, eğitim ve öğretimin, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılacağı, bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerlerinin açılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun'un "Parasız yatılı ve burslu okuyacak öğrencilerin tespiti" başlıklı 4. maddesinde, "... Parasız yatılı okuma veya burslu okuma hakkından yararlanacak öğrencilere ait kontenjanların, 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanunda yer alan korunmaya muhtaç çocuklar, öğretmen çocukları ve oturdukları yerde ilköğretim kurumu bulunmadığından öğrenim hakkından yararlanamayan çocuklar için tespitine ve bunlara ait yüzdeler karşılığındaki sayıların belirlenmesine dair esaslar yönetmelikle belirlenir.
Parasız yatılı olarak okutulacak veya burs verilecek öğrencilerin sayısı, seçilmeleri, sınavları ve kabulleri ile ilgili esaslar her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca ilan edilir." düzenlemesi; "Sınavsız olarak parasız yatılı alınacak öğrenciler" başlıklı 5. maddesinde "Durumları 5434 sayılı T. C.Emekli Sandığı Kanununun 65 nci maddesinin (d) fıkrası, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine uyan kişilerin çocukları; doğal afetler, savaş ve olağanüstü haller sebebiyle korunmaya muhtaç duruma düşmüş olan çocuklar ve ayrıca görev yaptıkları yerde çocuğunun devam edeceği düzeyde okul bulunmayan öğretmenlerin çocuklarından Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek kontenjan kadarı sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar. Ancak, bu gibi öğrencilerden özel giriş sınavı ve kayıt – kabul şartları bulunan eğitim – öğretim kurumlarına alınacakların, bu kurumların kayıt – kabul şartlarını taşımaları ve sınavlarını kazanmaları gereklidir.
(Ek: 3/12/1992-3857/1 md.) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilenler dışında, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek yerlerde görev yapan öğretmenlerin çocuklarıda sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar." düzenlemesi; Yönetmelik" başlıklı 14. maddesinde "İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarının parasız yatılı veya burslu olarak alınacak öğrencilerde aranacak şartlara; seçme – sıralama sınavlarına; kontenjanların tespiti ile dağıtımına; parasız yatılı öğrencilikten burslu öğrenciliğe, burslu öğrencilikten parasız yatılı öğrenciliğe geçirilmeye; sosyal yardımlara; parasız yatılı veya burslu öğrenciliğin sona ermesine; parasız yatılı veya burslu ögrencilerin bir okuldan başka bir okula nakillerine ilişkin hususlarla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." düzenlemesi bulunmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Kanunda geçen;
“Belletici” ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında parasız ve paralı yatılı öğrencilerin ders saatleri dışında pansiyonlarda eğitim ve gözetimi ile yönetmelikte belirtilecek diğer idari hususları yürütmekle görevli kişileri; İfade eder." hükmü; "Yönetmelik" başlıklı 16. maddesinde "Pansiyonların yönetimi, belleticilerin nitelikleri ve görevleri, pansiyonlarda ücretli ve ücretsiz yemek yeme ve ödeme esasları, paralı yatılı öğrenci taksitleri ve bu Kanunun uygulanması ile ilgili diğer hususlar, Cumhurbaşkanınca çıkarılan bir yönetmelikle düzenlenir." hükmü düzenlenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin; "Kontenjan dağılımı" başlılı 10. maddesinin (b) bendinde, "Her yıl tespit edilen parasız yatılılık veya bursluluk kontenjanlarının, %5’inin Bakanlığa bağlı resmi okul veya kurumlarda kadrolu veya sözleşmeli olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına," ayrılacağı; "Parasız yatılılığa doğrudan yerleştirme" başlıklı 12. maddesinin (d) bendinde, "Bakanlığa bağlı resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan çocuklarının boş kontenjanlara süre kaydı aranmaksızın parasız yatılı olarak yerleştirileceği"; "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 39. maddesinin 1. fıkrasında "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütüleceği" kural altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri kuralı yer almıştır. Anayasanın aktarılan hükmü ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.
Kanun koyucu tarafından idareye tanınan düzenleme yetkisinin başta kamu yararı olmak üzere hizmet gereklerine, hukuk devleti, hukuk güvenliği ve kazanılmış haklara riayet ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
Kamu yararı kavramı, tüm devlet organlarının işlem ve eylemlerinin genel nitelikteki amacını ve aynı zamanda nedenini oluşturmakta, çeşitli hak ve özgürlükler açısından bir sınırlama nedeni niteliği de taşımakta olup bu kavram genel bir ifadeyle bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yararı ifade etmektedir.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre; hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "%5" ibaresi yönünden yapılan inceleme:
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin; "Kontenjan dağılımı" başlıklı 10. maddesinde, "Her yıl tespit edilen parasız yatılılık veya bursluluk kontenjanlarının,
a) %10’u 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamına giren öğrenciler ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun veya bu Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü maddeleri ve 65 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47 nci maddesi kapsamında harp veya vazife malulü sayılanların öğrenci olan çocuklarına,
b) %5’i Bakanlığa bağlı resmi okul veya kurumlarda kadrolu veya sözleşmeli olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına,
c) %5’i ailesinin oturduğu yerleşim biriminde ortaokul, özel eğitim ortaokulu veya imam-hatip ortaokulu bulunmayan öğrencilere,
ç) %80’i (a), (b) ve (c) bentleri dışındaki diğer öğrencilere" ayrılacağı düzenlenmiştir.
Dosya içerisinde bulunan belgelerden, dava konusu değişiklikten önce Bakanlığa bağlı resmi okul veya kurumlarda kadrolu veya sözleşmeli olarak çalışan, emekli olan ya da vefat eden öğretmenlerin öğrenci olan çocuklarına %15 kontenjan ayrıldığı, ancak ilgili kontenjana 2014 yılında %8,54, 2015 yılında %7,79, 2016 yılında %6,30 öğrenci yerleştirildiği, her yıl boş kalan kontenjan oranının arttığı ve bu nedenle öğretmen çocuğu olmayan parasız yatılılığı kazanan öğrencilerin mağduriyetine sebep olunduğu anlaşılmaktadır.
İdarelerin işlem tesis ederken kendilerine Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip oldukları açıktır. İdarelerin; düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, uygulamaları çağın gereklerine ve toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak değiştirip, yeniden düzenlemesi, kamu hizmetine egemen olan ilkelerden biri olan uyarlama (değişkenlik) ilkesi uyarınca hem bir görev hem de bir yetki niteliği taşımaktadır.
Bu nedenle, takdir hakkı kapsamında yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin dava konusu edilen 12. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendindeki ibareler yönünden yapılan inceleme:
2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun'un "Sınavsız olarak parasız yatılı alınacak öğrenciler" başlıklı 5. maddesinde; "Durumları 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanununun 65. maddesinin (d) fıkrası, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine uyan kişilerin çocukları; doğal afetler, savaş ve olağanüstü haller sebebiyle korunmaya muhtaç duruma düşmüş olan çocuklar ve ayrıca görev yaptıkları yerde çocuğunun devam edeceği düzeyde okul bulunmayan öğretmenlerin çocuklarından Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek kontenjan kadarı sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar. Ancak, bu gibi öğrencilerden özel giriş sınavı ve kayıt – kabul şartları bulunan eğitim – öğretim kurumlarına alınacakların, bu kurumların kayıt – kabul şartlarını taşımaları ve sınavlarını kazanmaları gereklidir. Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek esaslar ve kontenjan dahilinde, Cumhurbaşkanlığının müsaadesi alınarak yabancı uyruklu öğrencilere de sınavsız olarak parasız yatılılık hakkı tanınabilir. Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilenler dışında, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilecek yerlerde görev yapan öğretmenlerin çocukları da sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe alınırlar."; "Sınavsız parasız yatılılığa alınacaklardan istenecek belgeler" başlıklı 20. maddesinde ise, sınavsız parasız yatılılığa alınacaklardan istenecek belgeler belirtilmiş olup, aynı maddenin (ç) bendinde; "Görev yaptıkları yerleşim birimlerinde çocuklarının devam edeceği düzeyde okul bulunmayan öğretmen çocuklarından; görevli olduğu il veya ilçe milli eğitim müdürlüğünden alınacak görev yaptıkları yerde çocuğunu okutacak düzeyde okul bulunmadığını gösteren belge, istenir ." düzenlemelerine yer verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin "Parasız yatılılığa doğrudan yerleştirme" başlıklı 12. maddesinde; "- (1) Aşağıdaki öğrenciler boş kontenjanlara süre kaydı aranmaksızın parasız yatılı olarak yerleştirilir.
a) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
b) 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamındaki öğrenciler.
c) 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun veya bu Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlar, 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci, 56 ncı, mülga 64 üncü maddeleri ve 65 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47 nci maddesi kapsamında harp veya vazife malulü sayılanların öğrenci olan çocukları.
ç) Doğal afet ve savaş gibi olağanüstü durumlar nedeniyle korunmaya muhtaç duruma düşen öğrenciler.
d) Bakanlığa bağlı resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğretmen olup görevli bulundukları yerleşim biriminde çocuklarının devam edeceği düzeyde ve türde okul bulunmayanların öğrenci olan çocukları.
e) Başbakanlığın izniyle ülkemizde okutulmak üzere getirilen yabancı uyruklu öğrenciler.
..." düzenlemesi yer almaktadır.
10/07/2008 tarih ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde "Kurumlarda öğretmen olup da görevli bulundukları yerde çocuklarının devam edeceği düzeyde okul bulunmayanların çocukları"nın Bakanlıkça belirlenecek kontenjan kadarının sınavsız olarak parasız yatılılığa yerleştirileceği yolundaki düzenlemeye yer verilmektedir. Ancak, dönem itibariyle mevcut eğitim sistemi dikkate alındığında sınavla öğrenci alan okullar ile sınavsız öğrenci alan okulların aynı düzeyde olduğundan söz edilemeyeceği için, idare tarafından eğitim sistemi hakkında bir değerlendirilme yapılmadan tüm ortaöğretim kurumlarının aynı düzeyde değerlendirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamakta olup, "düzey" ibaresinin okullar tarafından sınavla öğrenci alan ve almayan okullar şeklinde değerlendirilmesi gerekmektedir. İlgili Yönetmeliği ilga eden 25/11/2016 tarih 29899 ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren dava konusu Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin 12. maddesinde de bu vurguyu haklı kılar biçimde "düzeyde ve türde" ifadesine yer verilmek suretiyle tereddüt yaşanmaması amaçlanmıştır.
Bu nedenle, normlar hiyerarşisine uygun olarak takdir hakkı çerçevesinde tesis edilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin 39. maddesinin 1. fıkrası yönünden yapılan inceleme:
2698 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Okul Pansiyonları Kanunu'nun "Belleticilerin görevlendirilmesi" başlıklı 5. maddesinde, pansiyonlardan öğrencilerin ders saatleri dışında eğitim ve gözetim faaliyetleri ile pansiyonların idari işlerini yürütmek üzere belleticilerin görevlendirileceği, görevlendirmenin, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları öğretmenleri arasından Valilik Onayı ile yapılacağı belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmen görevlendirilmesi" başlıklı 39. maddesinin 1. fıkrasında "Belletici ve nöbetçi belletici öğretmenlik görevi pansiyonun bağlı bulunduğu okulda görev yapan kadrolu öğretmenler tarafından yürütüleceği" kural altına alınmıştır.
Davacı Sendika tarafından, dava konusu düzenleme ile belletici öğretmenlik görevinin re'sen verileceği, istekli olanların değerlendirilmesi gerektiği, bu görevin gönüllülük esasına göre yürütülmesinin eğitim öğretim hayatının işleyişi için daha uygun olacağı, zorunlu olarak verilen belletici öğretmenlik görevinin öğretmenlerin sıkıntıya düşmesine neden olduğu, pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kadrolu öğretmenlerinin görevlendirilmesinde de istekliler arasından görevlendirme yapılması gerektiği iddia edilmekte ise de; okullara bağlı bulunan pansiyonlarda öncelikle ve çoğunlukla pansiyonun bağlı bulunduğu okulun kayıtlı öğrencilerinin kalmakta olduğu gözönünde bulundurulduğunda; okulun ve pansiyonun fiziki koşulları, pansiyon ile ilgili yaşanabilecek olası sorunlarda okul ve pansiyon yönetimi ile iletişim, öğrenci talepleri ve öğrenci öğretmen iletişimi gibi hususlar dikkate alınarak, öncelikli olarak o okulun kadrolu öğretmenlerinin belletici öğretmen olarak görevlendirilmesinin ve bu görevlendirmenin de resen yapılmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu bu düzenleme yönünden davanın reddi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere,
16/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.