Danıştay 13. Daire 2021/503 Esas 2021/979 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/503
Karar No:2021/979

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLLERİ : Av. ... Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü'nce 17/07/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen "154-400 Kv Toplam 668 Adet Trafo Merkezinin 3. Etap Olarak 38. Kısım Hâlinde İşletilmesi İşi" ihalesine ilişkin olarak ... Birleşik Müteahitler Müşavirlik İnşaat Proje Tesis Kontrollük Danışmanlık A.Ş. tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine tesis edilen Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) 21/10/2020 tarih ve 2020/UH.I-1701 sayılı düzeltici işlem belirlenmesine yönelik kararının davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlık konusu ihaleye yönelik olarak ... Birleşik Müteahitler Müşavirlik İnşaat Proje Tesis Kontrollük Danışmanlık A.Ş. tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunda; "1-a) İhalenin 21, 22 ve 23’üncü kısımlarında tekliflerinin aşırı düşük olarak değerlendirildiği, ancak 22’nci kısımda tekliflerinin sınır değerin üzerinde olduğu, kârsız yaklaşık maliyete eşit ve üzerindeki tekliflerden aşırı düşük teklif açıklaması istenmeyeceği, bu sebeple anılan kısım için açıklama sunma gereği görmedikleri, b) 21 ve 23’üncü kısımlarında önemli teklif bileşenlerinin bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirlenmediği, genel malzeme ve giderler ile yılda 2 kez yapılacak olan birim fiyat teklif cetvelinde ayrıntıları verilen ot temizliği ile personelin servis hizmetleri dâhil yüzlerce kalemden oluşan alt bileşenlere ilişkin açıklama yapılabilmesinde tereddüde düşüldüğü ve bu şekilde açıklama yapılabilmesi mümkün görülmediği için aşırı düşük teklif açıklaması sunulamadığı, ayrıca ihalenin 10, 18, 24, 26, 32 ve 37’nci kısımlarında ... Müh. Elk. Mak. İnş. Tar. Hayv. Dış Tic. San. ve Tic. A.Ş.- ... Yapı Grup Elk. İnş. Taah. A.Ş. İş Ortaklığı, ... En. San. ve Tic. A.Ş. (davacı şirket), İşsan İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerindeki ibarelerin uygun olmadığı, sektörde faaliyette bulunan firmalardan fiyat teklifi alınmadığı, 2- İhalenin 10, 11, 18, 32 ve 37’nci kısımlarında ihale üzerinde bırakılan isteklilerin, ihalenin 24 ve 26’ncı kısımlarında ihale üzerinde bırakılan istekliler ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklilerin tekliflerinin aşağıda belirtilen hususlar yönünden uygun olmadığı, a) Tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlilerin son durumunun gösterilmediği, belgelerin eksik sunulduğu, ticaret sicili gazetelerindeki adresler ile birim fiyat teklif mektubundaki adreslerin uyuşmadığı, b) Geçici teminat mektuplarının yeterlik kriterlerini sağlamadığı, c) Bilançoların İdari Şartname’de istenen oranları karşılamadığı, söz konusu belgelerde YMM imzalarının bulunmadığı, d) Yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ticaret sicili gazetelerinde şirket ortağı ve yönetimindeki kişilere ait T.C kimlik numarası bilgilerinin bulunmadığı, e) Toplam ciroyu göstermek üzere sunulan belgelerin eksik olduğu, İdari Şartname’de istenen kriterleri karşılamadığı, cironun hangi yıllara ait olduğunun belirtilmediği, f) İş deneyim belgelerinin ihale konusu işe ve benzer iş tanımına uygun olmadığı, ihale komisyonu tarafından sadece belge sunulmuş olmasının yeterli görüldüğü" şeklindeki iddiaların incelenmesi neticesinde, Kamu İhale Kurulu'nun 21/10/2020 tarih ve 2020/UH.I-1701 sayılı kararıyla, BMM Birleşik Müteahitler Müşavirlik İnşaat Proje Tesis Kontrollük Danışmanlık A.Ş.'nin iddialarından 1-a,b ve 2-b,c,e,f kısımlarının reddedildiği, 2-a,d kısımlarının kısmen kabul kesmen reddedildiği, davacı şirketin, yakıt dâhil araç kiralama, kırtasiye ve büro sarf malzemeleri, gerekli formların bastırılması, kişisel koruyucu donanımlar, ecza dolabı malzemeleri, haberleşme, iletişim, internet ve abonelik, çalışma ortamı ve büro malzemeleri, temizlik araç ve gereçleri, diğer malzemeler, ot, yabancı cisim çevre temizliği ile trafo merkezi tadilat, sarf malzeme tamamlama giderlerine yönelik açıklama yapıldığı, davacı şirket tarafından açıklama kapsamında belirtilen giderler için öngörülen fiyatların tevsiki amacıyla sunulan fiyat teklifleri üzerinde bulunan meslek mensuplarına ait beyanlarda, satış tutarı tespit tutanaklarının tarih ve sayısının belirtilmediği, davacı şirket tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 nolu tutanakların sunulmadığı, idare tarafından da aşırı düşük teklif sorgulamasında söz konusu tutanakların istenmediği dikkate alındığında, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğunun tespit edildiği ve ayrıca İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda, "başvuru sahibi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda şirket ortağı ve yetkilisinin T.C. kimlik numarasının belirtildiği görülmüş ise de, söz konusu bilgilerin teyidinin yapılabileceği belge olarak beyan edilen Ticaret Sicili Gazetelerinde anılan kişiye ait T.C. kimlik numarası bilgisi açıkça belirtilmediği tespit edilmiştir. Bu itibarla yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği" gerekçesine de yer verilerek davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ve düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği, bu kararın davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı,
Dava konusu Kurul kararının, davacı şirketin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmının incelenmesinden;
İdarece, teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, “Ot, yabancı cisim çevre temizliği ile genel malzeme ve giderler kalemlerine ilişkin” açıklama istenmek suretiyle, işçilik maliyetleri dışında Teknik Şartname’de belirtilen tüm giderlerin açıklanmasının talep edildiği, davacı şirket tarafından yakıt dahil araç kiralama, kırtasiye ve büro sarf malzemeleri, gerekli formların bastırılması, kişisel koruyucu donanımlar, ecza dolabı malzemeleri, haberleşme, iletişim, internet ve abonelik, çalışma ortamı ve büro malzemeleri, temizlik araç ve gereçleri, diğer malzemeler, ot, yabancı cisim çevre temizliği ile trafo merkezi tadilat, sarf malzeme tamamlama giderlerine yönelik açıklama yapıldığı, davacı şirket tarafından yapılan açıklama kapsamında belirtilen giderler için öngörülen fiyatların tevsiki amacıyla sunulan fiyat teklifleri üzerinde bulunan meslek mensuplarına ait beyanlarda, satış tutarı tespit tutanaklarının tarih ve sayısının belirtilmediği, sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamasının reddedildiği,
İhaleye ilişkin Teknik Şartname'nin 17. maddesinde, aşağıda belirtilen eklerin Teknik Şartname'nin ayrılmaz bir parçası olduğu, EK-1'de Çalışma Ortamı ve Büro Malzemeleri, Ek-2'de Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) şeklinde eklere yer verildiği, Ek-1 ve Ek-2'de 90'dan fazla alt kalem olduğu, idarece gönderilen yazıda, "Ot, yabancı cisim çevre temizliği ile genel malzeme ve giderler kalemlerine ilişkin" ibarelerine yer verilmek suretiyle tüm bu kalemlere ilişkin açıklama istenildiği, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında birim fiyat teklif cetvelindeki tüm kalemlerin cetveldeki hâliyle açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirlendiği, ihale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde, bu kalemlerden bazılarının birçok alt bileşen barındırdığı, bu çerçevede, başvuruya konu ihalede sınır değerin altında teklif sunan isteklilerin sağlıklı bir aşırı düşük teklif açıklaması yapmalarının mümkün olmadığı, idare tarafından sınır değerin altında teklif sunan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı, ihale dokümanındaki açıklama istenilen teklif bileşenleri ile ilgili düzenlemeler ve davacı tarafından bir açıklama yapılmadığı hususu göz önünde bulundurulduğunda idare tarafından mevzuata uygun bir sorgulama gerçekleştirilmediği, sorgulama yapılırken isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin ayrıntılı olarak belirlenmesi gerektiği anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararında davacı şirket tarafından iptali istenen kısım yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme neticesinde davacı şirketin değerlendirme dışı bırakılması işlemi yönünden yapılan incelemede;
Uyuşmazlıkta, davacı şirket tarafından sunulan belgelerde “Ortaklara Ait Bilgiler” bölümünde, ortakların “... ” olarak belirtildiği ve anılan kişiye ait T.C. kimlik numarası ile ortaklık oranına (%100 ortak) yer verildiği, “Yöneticilere ait bilgiler” bölümünde de “... ”e ilişkin bilgilere ve anılan kişinin T.C. kimlik numarasına yer verildiği, söz konusu tablonun “Ticaret Sicili Gazetesi/Gazetelerinin Tarihi, Sayısı ve Sicil Müdürlüğü” bölümünde ilgili Ticaret Sicili Gazetelerinin belirtildiği, “Diğer belgeler kullanılarak tevsik ediliyorsa bu belgelerin tarih ve sayısı ile düzenleyen gerçek/tüzel kişi” bölümünün ise boş bırakıldığı, ancak söz konusu bilgilerin teyidinin yapılabileceği belge olarak beyan edilen Ticaret Sicili Gazetelerinde anılan kişiye ait T.C. kimlik numarası bilgisi açıkça belirtilmediği gerekçesiyle davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği,
Olayda, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 38.1.(b) maddesi ve İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7. maddesi uyarınca tüzel kişi isteklilerin, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması hâlinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerini teklif kapsamında sunması gerektiği, davacı şirket tarafından teklifi kapsamında 17/05/2017 tarih ve 9328 sayılı, 29/03/2017 tarih ve 9294 sayılı, 02/08/2017 tarih ve 9380 sayılı, 12/03/2018 tarih ve 9534 sayılı, 12/07/2017 tarih ve 9365 sayılı Ticaret Sicili Gazeteleri'nin sunulduğu, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nin internet adresi üzerinden yapılan sorgulamada da söz konusu bilgilerin teyit edildiği, söz konusu gazetelerde ...'in T.C. kimlik numarası bilgisine ulaşılamadığı, sunulan söz konusu belgelerin aday ve isteklinin teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler arasında sayıldığı, dava konusu uyuşmazlıkta, her ne kadar davacı şirket tarafından esasen yeterlik bilgileri tablosunun “Diğer belgeler kullanılarak tevsik ediliyorsa bu belgelerin tarih ve sayısı ile düzenleyen gerçek/tüzel kişi” bölümünün doldurulmaması nedeniyle davacı şirketin tek ortağı ...'in T.C. kimlik numarası tevsik edilememişse de, bu durumun ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bir bilgi eksikliği olduğu, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması hâlinde bu eksikliklerin idarelerce tamamlatılabileceği hususları da göz önüne alındığında, ihaleyi yapan idarece bu kapsamda davacı şirket tarafından yeterlik bilgileri tablosunda belirtilen imza sirkülerinden T.C. kimlik numarasının teyidinin yapılabileceği anlaşıldığından, davacı şirketin teklifinin T.C. kimlik numarasının teyidinin Ticaret Sicili Gazetesi üzerinden yapılamaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığ sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idarece teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, “Ot, yabancı cisim çevre temizliği ile genel malzeme ve giderler kalemlerine ilişkin” açıklama istenmek suretiyle, işçilik maliyetleri dışında Teknik Şartname’de belirtilen tüm giderlerin açıklanmasının talep edildiği, açıklanması istenen maliyet bileşenlerinin belirlenmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, netice itibarıyla, Teknik Şartname’de genel malzeme ve genel giderlerin belirtildiği, bu hâliyle istekliler tarafından Teknik Şartname’de belirtilen maliyet unsurlarına göre açıklama yapılmasının mümkün olduğu, davacının aşırı düşük teklif açıklamasındaki eksiklikler belge eksikliği kapsamında olduğundan tamamlatılmasının mümkün olmadığı, davacının aşırı düşük teklif açıklamasının hukuka aykırı olduğu, uyuşmazlıkta davacı şirketin ortağına ait T.C. kimlik numarasının söz konusu belgenin teyit edilebileceği belge olarak gösterilen Ticaret Sicili Gazeteleri’nde bu kişiye ait T.C. kimlik numarasına yer verilmediğinin görüldüğü, İdari Şartname’nin 22. maddesinin 2. fıkrasında, yeterlik bilgileri tablosunun hangi belgeler esas alınarak ihaleye katılım sağlanmış ise o belgelere ilişkin belgelerde yer alan bilgiler ile istenen açıklamalara ilişkin belgelerin eksiksiz ve anlaşılır bir şekilde belirtilerek standart forma uygun olarak doldurulacağının kurala bağlandığı, söz konusu hususun bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılmasının mümkün olmadığı, basiretli tacir olan davacının teklifini mevzuata uygun olarak vermesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması istenen isteklilerin hukuk düzenince öngörülen yükümlülüğünü tam olarak yerine getirebilmeleri için yükümlülüğün kapsamının açıkça bilinmesi gerektiği, ihale konusu işin giderlerinin yüzlerce kalemden oluştuğu, uyuşmazlığa konu ihalede belirli olmayan giderlerin açıklama istenen isteklilerce farklı yorumlanabileceği, firmanın tek ortağının T.C. kimlik numarasının ticaret sicili gazetesinde yer almamasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliği olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 17/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.