BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi 2018/2338 Esas 2021/1276 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
17. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2018/2338 Esas
KARAR NO: 2021/1276
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 14/05/2018
NUMARASI: 2015/200 Esas, 2018/497 Karar
DAVANIN KONUSU: Kooperatif Üyeliğinin Tesbiti
KARAR TARİHİ: 11/11/2021
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; daha önce davalı S.S. İstanbul Hızırkent Konut Yapı Kooperatifi uhdesinde bulunan ve tapu sicilinde İstanbul Şişli ... Mah. ... Ada ... Parsel ... nolu bağımsız bölümün ferdileşme işlemi sonucu 22/02/2012 tarihinde, ... nolu bağımsız bölümün ferdileşme işlemi sonucu 17/05/2012 tarihinde davacıya intikal görmek suretiyle kayıt ve tescil edildiğini, bu taşınmazların satın alınması aşamasında dairelerin bütün borçlarının davalı kooperatife ödenmek suretiyle işlem yapıldığını ve taşınmaz kayıtlarının davacıya intikalinden sonra kooperatif üyeliğinin sona ereceğinin davacıya söylendiğini, bu kapsamda intikal merasimi gerçekleştirilmiş olduğundan davacının, davalı kooperatife hiçbir maddi yükümlülüğünün kalmadığını, buna rağmen davacının kooperatife üyeliğine son verilmediğini ve mahiyeti belirsiz ortak giderler tahakkuk ettirilmek suretiyle davacıya borç çıkarıldığını, oysa kooperatif ana sözleşmesinin 64.maddesinin hükmüne göre, yapılan konutların ortaklara dağıtılmasından ve kesin maliyetle ödenmesi gereken taksitler belli olduktan sonra kooperatifin aradan çekilmesi gerektiğinin ön görüldüğünü, keza kat mülkiyeti kanununun emredici hükümlerine göre de konutların iskana açılmasından sonra toplu yapı yönetimi amacıyla yönetici atanması gerektiği halde bununda yapılmadığını, bu sebepten davacının mağdur olduğunu, bu mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla kooperatif başkanı ... adlı şahsa usulüne uygun ihtarname gönderildiği halde herhangi bir cevap alamadıklarını, bu nedenle ferdileşme işlemleri neticesinde ... ve ... nolu bağımsız bölümlerin mülkiyetinin davacıya intikal etmiş olması karşısında davacının kooperatif üyesi olmadığının tespiti ile kooperatife borcu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir. Davacı 18/06/2015 havale tarihli dilekçesinde, menfi tespit davasının harca esas değerini İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... E. sayılı dosyasında talep edilen 27.694,00 TL olarak bildirildiğini belirterek harcı bu değer üzerinden ikmal etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının davasında haksız ve kötü niyetli olduğunu, davacının Beşiktaş ... Noterliğinin 04/02/2015 Tarih ve ... yevmiye nolu ihtarnamesi ile üyeliğine son verilmesi ve borcu olmadığına yönelik karar alınması talebinde bulunduğunu, davacının bu talebinin üyelikten istifa niteliğinde olduğunu, bu yöndeki irade beyanının tek taraflı bir tasarruf olarak karşı tarafın kabulüne bağlı olmaksızın inşai nitelikte hüküm ve sonuç doğuracak bir tasarruf olduğunu, buna bir itirazlarının olmadığını ve istifasının kabul edildiğini, yasa gereği istifasından önceki borçlardan sorumlu olduğunu, ayrıca kendisine tahsil edelin daireleri de iade etmesi gerektiğini, ödediği bedellerin mevzuat çerçevesinde davacıya iade edileceğini, davalı kooperatifin tüm bu yöndeki talep ve iradesini içeren beyanlarını Beşiktaş ... Noterliğinin 02/03/2015 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarname ile davacıya bildirildiğini, bu kapsamda davacının kooperatife üye olmadığının tespiti yönündeki davayı açmakta hukuki yararın olmadığını, ayrıca davacıya karşı üyeliğinden kaynaklanan borçlar nedeniyle İstanbul ... İcra Dairesinin ... Esas sayılı takip dosyası üzerinden 27.693,71 TL'lik takip yapıldığını, bu takibe konu alacak dışında icra takip tarihi ile davacının istifa tarihi arasında davacının tahakkuk eden başka borçları da bulunduğunu, talep edilen alacakların davacının da imzasının davacının da katıldığı Genel Kurullarda alınan kararlardan kaynaklandığını, davacının ancak ayrıldığı yılın bilançosuna göre ödediği bedellerin iadesini isteyebileceğini belirterek davanın reddine, davacının İstanbul ... İcra Dairesinin ... Esas sayılı takip dosyasına konu 27.693,71 TL'nin %20'sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkumiyetine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece bilirkişi raporuna göre; davacı tarafından davalı kooperatife hitaben Beşiktaş ... Noterliğinin 04/02/2015 Tarih ve ... yevmiye nolu ihtarnamesi ile davacının "üyeliğinin son bulması" ve "ferdileşme tarihi itibariyle borç durumunun tespit edilerek kendisine bildirilmesi" talebinde bulunduğu, inşai nitelikteki bu irade beyanının davalı kooperatife ulaşmakla hüküm ve sonuç doğurması nedeniyle davacının üyeliğinin 04/04/2015 son bulduğu, davacının üyeliğinin sona ermesinden önceki aidatlar ile üyeliğinin sona ermesinden sonraki işletme giderleri kapsamında bilirkişilerce saptanan 2.040.00 TL. borçtan sorumlu olduğu, davacının davalı kooperatif üyesi olmadığının tespiti ile kooperatife 2.040,00 TL borcu bulunmakla birlikte 25.654,00 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmesi gerektiği, celbedilen İstanbul ... İcra Müdürlüğünün alacaklısının davalı kooperatif, borçlusunun da davalı olduğu, davanın menfii tespit davası olduğu, taleple bağlılık ilkesi gereği menfi tespit hükmünün takip dosyası ile bağlantısız bir şekilde hüküm kurulması gerektiği gerekçesi ile Davanın KABULÜ İLE; Davacının davalı kooperatife üye olmadığının ve davacının davalı kooperatife 25.654,00 TL borçlu olmadığının TESPİTİNE karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ: Karar, davalı vekili tarafından yasal süresi içerisinde istinaf edilmiştir.Davalı vekili istinaf nedenleri olarak; mahkemenin, davacının noter vasıtasıyla istifa etmesi sebebiyle üyeliğinin sona erdiği ve istifa tarihi itibariyle müvekkili kooperatife 25.440,00 TL ana para borcu bulunduğu hususundaki tespitlere bir diyeceklerinin bulunmadığını, ancak davacının borcu noktasında ilk derece mahkemesinin doğru, adilane, denetime açık bir rapor ile hüküm tesis etmediğini, itirazların değerlendirilmediğini, 25.440,00 TL ana para borcuna ne kadar faiz işlediğinin tespit edilmediğini, ayrıca, dosyada kayıtlara girmeyen 23.400,00 TL'lik ödemenin 25.440,00 TL borçtan düşmesinin hatalı olduğunu, davacının, davada ödemeye dair bir iddiasının bulunmadığını, Bilirkişilerin, Koop. Kanunu 81. Maddesinin 2. Fıkrasına eklenen 2. Cümlesi hakkındaki hukuki yorumunun hatalı olduğunu, kooperatifin inşaatının henüz bitmediğini, kimi bloklarda asansör inşaatının devam ettiğini, merdiven boşlukları ve bir kısım ortak alanlarda ciddi inşaat eksikliklerinin giderilmesi gerektiğini, kooperatifte daire tahsisi dahi yapılamayan 7 üyesi bulunduğunu, kat mülkiyetine geçilmediğini, iskan alınmadığını, Kooperatifin tasfiye sürecine girdiğine dair hiçbir tespit bulunmadığını, istifa eden ortağın dairesini iade etmesi gerektiğini, davacının sadece üyelik yükümlülüklerinden kurtulmak için kötüniyetle istifa ettiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME: Dava; kooperatif üyesi ve borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. İnceleme HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf nedenleri ile sınırlı olarak yapılmıştır. Dosya kapsamından; davacının Beşiktaş ...Noteriliğinin 04/02/2015 tarihli ... Yev. no.lu ihtarnamesi ile kooperatife ortaklık ilişkisinin son bulduğuna dair ihtarname gönderdiği, ihtarnamenin 10 Şubat 2015 tarihinde tebliğ edildiği, davalı kooperatifin Beşiktaş ... Noterliğinin 02/03/2015 tarih ve ... yevmiye numaralı cevabi ihtarnamesinde istifanın kabul edildiği, istifaya kadar borçlardan sorumluluğun devam ettiği, dairelerin iadesi gerektiği, ödenen bedellerin mevzuat çerçevesinde ödeneceği, kooperatifin tasfiye sürecinde olmadığının bildirildiği, İstanbul ...icra Müdürlüğünün ... E. sayılı dosyasında davalı kooperatif tarafından 30/05/2014 tarihinde davacı aleyhinde 20/01/2013 tarihli genel kurulunda alınan karar gereğince aidatlarla ilgili 24.000,00 TL asıl alacak, 3.693,71 TL faiz olmak üzere, toplam 27.693,71 TL üzerinden takip başlattığı, ödeme emrinin 12.06.2014 tarihinde tebliğ edildiği, davacının 18.06.2014 tarihinde takibe itiraz ederek takibi durdurduğu, eldeki davanın 23.02.2015 tarihinde açıldığı anlaşılmıştır. Mahkemece, davalının defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılamasına karar verilmiş, uyuşmazlık konularında bilirkişi raporu alınmıştır. 23.12.2015 tarihli bilirkişi raporunda; davacının istifa tarihi olan 10/02/2015 tarihine kadar kooperatif ortağı olduğu, bu tarihten sonra kooperatif ortaklığından istifa etmiş sayılıp, ancak tasfiye masraflarından sorumlu bulunacağı, davalı kooperatif tarafından 30/05/2014 tarihinde davacı aleyhinde 20/01/2013 tarihli genel kurulunda alınan karar gereğince aidatlarla ilgili 24.000,00 asıl alacak üzerinden takip başlattığı, davacının istifa tarihi itibariyle aidat borcunun 25.440,00 TL olduğu belirtilmiştir.19.10.2018 tarihli ek raporda; ... Blok ... nolu daire için dava tarihine kadar ödenmesi gereken aidat bedelinin 60.875,60 TL, takip tarihine kadar ödenmesi gereken aidat bedelinin 61.115.60 TL olduğu, Kooperatif cari hesap döküm kayıtlarında 2004 Ocak itibariyle yapılan ödemelerin 47.715 TL olduğu, Kooperatif cari hesap dökümlerinde ... Blok ... nolu üyelik için yapılan toplam ödemenin 32.715,00 TL olarak gözüktüğü, bununla beraber kooperatifte mevcut olup dosyaya konulan kooperatif yönetim kurulunun düzenlediği 15.05.2016 tarihli yıllık çalışma raporunda; ...'den ... adına devredilen ... Blok ... nolu daire üyeliğinden 2011 ve 2012 yılında yapılan toplam 19.500 TL'lik ödemesinden sadece 8.000 TL'sinin defter kaydına girdiği bakiye 11.500 TL'nin sehven atlandığının belirtildiği, bu durumda 11.500 TL nin 2012 Şubat ayında tahsil edildiğinin kabulü gerektiği, bu durumda ... Blok ... nolu üyelik için ödenen toplam tutarın; 47.715 + 11.500 =59.215 TL olup ... Blok ... nolu üyelik için, dava tarihi itibariyle bakiye anapara borcunun (60.935.60 - 59.215) 1.720.60 TL, takip tarihi itibariyle bakiye ana para borcunun (61.115,60 - 59.215) 1.900.60 TL olduğu, temerrüt faizi gözönüne alındığında davacının ... Blok ... nolu daire üyeliği için dava tarihi itibariyle 1.720.60 TL ana para, 2.967.21 TL faiz olmak üzere toplam 4.687,81 TL takip tarihi itibariyle 1.900.60 TL ana para, 3.047,34 TL faiz olmak üzere toplam 4.947,4 TL borcunun olduğu, ... blok ... nolu daire üyeliği için davacının dava tarîhi itibariyle 19.902.60 TL, takip tarihi itibariyle 19.722.60 TL fazla ödemesinin bulunduğu, bu üyelik için üye aidatından kaynaklanan herhangi bir borcunun bulunmadığı, mahkemece, ... blok ... nolu daire üyeliği için davacının tespit edilen borcunun, ... blok ... nolu daire üyeliğine yapılan fazla ödemeden mahsup edilmesini benimsediği takdirde davacının, takip ve dava tarihi itibariyle davalıdan herhangi bir borcunun olmayacağı, davalı itirazında; kooperatifteki imalatın henüz bitmediğini, tapusu verilmemiş dairelerin mevcut olduğunu, bu nedenle istifa nedeniyle davacıda bulunan dairelerin geri verilmesi gerektiğini öne sürmüş ise de dairelerin tapuları davacı adına tescil edildiği, bu durumda davacının ancak, istifa etmiş bir ortak sıfatıyla, kooperatif hizmetlerinden yararlandığı genel giderleri, (çevre düzenlemesi, bakım-onarım hizmetleri ve genel giderlerinden isabet eden) ödemekle yükümlü olduğunu, davalı kooperatifin ticari defterlerinde genel yönetim gider tutarının 150.545,60 TL gözüktüğü, 86 ortağı olan kooperatifte davacıya düşecek genel gider payının, 150.545.60 / 86 = 1.750.53 TL hesaplandığı belirtilmiştir. 05.05.2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda; davacının İstanbul ...İcra Müdürlüğün ... E. Sayılı takip dosya borcunu ödediği konusunda bir belgeye rastlanılmadığı, ancak 2015 yılına ait yapılacak genel kurula sunulmak üzere Yönetim Kurulunca hazırlanan 15.05.2016 tarihli raporda muhasebe kayıtlarına sehven girilmeyen gelir ve tahsilatların belirtildiği, "... Blok ... numaralı daire için üye olan (sonradan ...'a devretmiş) ... adına 2010,2011 ve 2012 yıllarında toplamda 111.350,00.TL tahsil edildiği halde 2010 yılı yevmiye kaydına 93.000,00 TL, 2012 yılı yevmiye kaydına 6.450.00. TL. Girildiği, bakiye 11.900,00 TL'nin muhasebe kaydına girilmesinin sehven unutulduğu, ... blok ... numaralı daire için üye olan (sonradan ...' a devretmiş) ... adına 2011 ve 2012 yıllarında toplam 19.500,00. TL'lik ödemenin sadece 8.000,00 TL'sinin 2012 yevmiye kaydına girildiği, bakiye 11.500,00 TL'nin muhasebe kaydına girilmesinin sehven atlandığı, bu durumda davacı tarafından ... Blok ... nolu daire için ödenen 11.900,00. TL. ve ... Blok ... nolu daire için ödenen 11.500,00 TL'nin kayıtlara yansıtılmadığının anlaşıldığı, yansıtılmayan toplam 23.400,00 TL'nin davacı adına tahakkuk ettirilen borç toplamından düşülmesi gerektiği, 27.03 2013 tarih ve 8287 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilen genel kurul kararına göre 01.02.2013 tarihinden itibaren aidatların aylık 1.000,00 TL olarak belirlenmesine, 11.08.2014 tarih ve 8628 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilen genel kurul kararına göre 01.02.2014 tarihinden itibaren aidatların aylık 60,00 TL olarak belirlenmesine karar verildiği, davacı ...'ın kooperatif ortaklığından ayrıldığı tarihe kadar olan aidat borcunun ... Blok ... nolu daire için 12.720,00 TL, ... Blok ... nolu daire için 12.720,00 TL olmak üzere iki konut için toplam 25.440,00 TL olduğu, ancak bu tutardan yukarıda açıklandığı üzere tahsil edildiği halde kayıtlara yansıtılmayan 23.400.00 TL'nin tenzil edilmesi sonucu kalan aidat borcunun 2.040,00 TL olduğu, davacının istifa ile kooperatif ortağı olmadığı belirtilmiştir. Aynı heyet 26.03.2018 tarihli ek raporlarında kök raporu aynen tekrar etmişlerdir. Bir kooperatif ortağı, istifasının noter ihtarı ile kooperatife ulaştığı ya da ihracın kesinleştiği tarihe kadar aidat borçlarından 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 16/son maddesi uyarınca sorumlu olup, üyelerin ödemeleri arasındaki eşitliğin istifanın ulaştığı ya da ihracın kesinleştiği tarih itibariyle bu şekilde sağlanması gerekir. Kural olarak, ortak, üyesi olduğu davacı kooperatifin belirlediği inşaat finansmanı ve genel giderlere ilişkin aidat borçlarının, sonradan istifa etmiş ya da ihraç edilmiş olsa dahi istifanın ulaştığı ya da ihracın kesinleştiği tarihe kadar doğan kısmından sorumludur. Salt istifanın ulaşmasından ya da ihracın kesinleşmesinden önce ya da sonra kooperatifin aidat borcu nedeniyle ihtarname göndermesi ya da takip başlatması olgusu, istifanın ulaşmasından ya da ihracın kesinleşmesinden önce doğan bu sorumluluğu kaldırmaz. Nitekim, anılan Kanun'un 27/son cümlesinde, ortaklığın düşmesinin ortağın anasözleşme veya diğer suretlerle doğmuş borçlarının yok olmasını gerektirmeyeceği düzenlemesine yer verilmiştir. İstifanın ulaştığı ya da ihracın kesinleştiği tarihten sonra doğan aidat borçlarından ortak sorumlu değil ise de, istifanın ulaşmasından ya da ihracın kesinleşmesinden sonra daireyi kooperatife geri vermeyip, kullanmaya devam etmiş ve genel hizmetlerden yararlanmakta ise, bu yararlanmanın karşılığı olan genel giderlerden de talep halinde sorumlu olacaktır. Somut davada, davacının takipteki bedel üzerinden borçlu olmadığının tespitini talep ettiği, davacı ...'ın kooperatif ortaklığından ayrıldığı tarihe kadar olan aidat borcunun ... Blok ... nolu daire için 12.720,00 TL, ... Blok ... nolu daire için 12.720,00 TL olmak üzere iki konut için toplam 25.440,00 TL olduğu, ancak bu tutardan yukarıda açıklandığı üzere tahsil edildiği halde kayıtlara yansıtılmayan 23.400.00 TL'nin tenzil edilmesi sonucu kalan aidat borcunun 2.040,00 TL olduğu, davalı kooperatif tarafından davacı aleyhinde 27.693,71 TL üzerinden takip başlatıldığı, takip bedeli 27.693,71 TL'den davacının 2.040,00 TL'lik aidat borcunun mahsubundan sonra davacının davalıya 25.654,00 TL'lik kısım için borçlu olmadığı, mahkemece tesis edilen kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla istinaf başvurusunun reddine yönelik aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere; 1-Dosya kapsamı ve delil durumuna göre İlk Derece Mahkemesi kararı usul ve yasaya uygun olduğundan HMK' nın 353/1.b.1 maddesi gereğince davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan REDDİNE, 2-Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan 492 sayılı Harçlar Kanununu gereğince alınması gereken 59,30 TL istinaf maktu karar ve ilam harcının davalı tarafından peşin yatırılan 438,10 TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 378,80 TL harcın davalıya iadesine, 3-Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderinin kendi üzerine bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 362/1-a bendi gereğince kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi.11/11/2021