Danıştay 6. Daire 2020/5049 Esas 2021/4378 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/5049
Karar No : 2021/4378

DAVACI : … Turizm A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı - …
VEKİLİ : …, Hukuk Müşaviri (E-Tebligat)

DAVANIN KONUSU : Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı orman vasıflı Hazine taşınmazı üzerinde 790 yatak kapasiteli 5 yıldızlı otel tesisi gerçekleştirmek üzere 22/10/1985 tarihinde adına kesin tahsis yapılan davacı şirkete ait hisselerin, çeşitli tarihlerde, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izinsiz olarak devredildiklerinden bahisle, Bakanlık Makamının … tarihli, … sayılı Oluru ile yürürlüğe konulan Sosyal ve Teknik Altyapıya Katılım Payları Listesi uyarınca hesaplanan 16.696.650,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının davacıdan istenilmesine ve davacının kesin tahsis süresinin 49 yıla uzatılması isteminin reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmı ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen, 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına, 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : İptali istenilen Yönetmelik hükmünün dayanağının 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 11. maddesinin 1. fıkrası olduğu, bu maddeye dayanılarak Yönetmelikte "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" halinde sosyal ve teknik altyapıya katılım payı alınmasının öngörüldüğü, Turizmi Teşvik Kanununda sosyal ve teknik altyapıya katılım payı hususunda herhangi bir düzenleme bulunmadığı, bu hususun sadece Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik ile düzenlendiği, dolayısıyla iptali istenilen Yönetmelik hükmünün Kanuna aykırı olduğu, Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (m) bendine göre sosyal ve teknik altyapıya katılım payının kamu taşınmazlarının yatırımcıya tahsisinin ilk aşamasında alınmasının öngörüldüğü, sosyal ve teknik altyapıya katılım payının, sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması amacıyla Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilebileceği, sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yatırımın altyapıya getireceği yüklerin karşılığı olduğu, ancak “tahsisin ve şirket hisselerinin devri” halinde altyapı hizmetlerinin turizm yatırımından önce yapılmış olması ve yatırımcının da bu sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin maliyetlerine katılmış ve karşılamış olması nedeniyle sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesinin hakkaniyete uygun olmadığı, "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" halinde sosyal ve teknik altyapıya katılım payı ödenmesine ilişkin düzenlemenin Kanuna aykırı olmadığı kabul edilse dahi söz konusu düzenlemenin Yönetmeliğin 26. maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenmiş olduğu, dolayısıyla ancak yürürlük tarihinden sonrası için uygulanabileceği, dava konusu olayda ise 2017 tarihinde yapılmış olan hisse devri dışındaki hisse devirlerinin 2011 yılında yapılmış olduğu dolayısıyla bu hisse devirleri sebebiyle sosyal ve teknik altyapıya katılım payının istenemeyeceği, 22.10.1985 tarih ve 2274 sayılı kesin tahsis yazısının 5. maddesinin (h) bendinin, kesin tahsis yazısının düzenlendiği 1985 yılında yürürlükte bulunan Turizm Teşvik Kanununun 34. maddesinin (c) fıkrası gereğince düzenlenmiş olduğu, Turizmi Teşvik Kanunununda yer alan söz konusu düzenlemenin 2003 yılında değiştirilmiş olduğu, dolayısıyla kesin tahsis yazısına dayanılarak Kanun hükmünü aşacak şekilde işlem tesis edilemeyeceği, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 11. maddesinde ortaklık statüsünün değiştirilmesi için Bakanlıktan izin alınmasının düzenlendiği, şirket hisselerinin devri ile şirket ortaklık statüsünün değiştirilmesinin farklı kavramlar olduğu, şirket hisselerinin devri halinde sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilemeyeceği, ortaklık statüsünün değiştirilmesinin bir pay devri olmayıp, şirketin tür değiştirmesi, halka açık şirket statüsü kazanması vb. anlamlar taşıdığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8. maddesinin (c) ve (l) fıkralarında, tahsise ilişkin bedeller ve diğer şartları da içeren usul ve esasların alt düzenleyici işlemle tespit edilip düzenleneceğinin hüküm altına alındığı, anılan Kanunun 8. maddesine dayanılarak hazırlanan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinde, Turizmi Teşvik Kanununun 8. maddesinin (c) ve (l) fıkralarında genel çerçevesi ve dayanağı belirlenmiş olan sosyal ve teknik altyapıya katılım payının hangi durumlarda ve ne şekilde alınacağına ilişkin düzenlemelerin yapıldığı, yatırımcılardan alınan sosyal ve teknik altyapıya katılım paylarının sadece o tahsise veya o tahsisin bulunduğu bölgedeki turizm altyapısına özgü olarak değil, tüm ülke genelindeki turizm altyapısının geliştirilmesine yönelik olarak kullanıldığı, katkı payının istenilmesinin gerekçesinin altyapıya bir yük getirmesi olarak değerlendirilemeyeceği, 22.10.1985 tarih ve 2274 sayılı kesin tahsis yazısının 5. maddesinin (h) bendinin yürürlükte olduğu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 11. maddesinde yer alan "ortaklık statüsü değişimleri" ibaresinin farklı şirket ve işletme tiplerinin ortaklıkları için mevzuatında pay, hisse gibi farklı terim ve tanımlamaların kullanılması nedeniyle bütün bu işletme ve şirketlerin ortaklık yapısını kapsayacak biçimde kullanılmış olduğu, davacı firma tarafından hisse devirlerinin izinsiz olarak yapıldığı, bu durumun 2020 yılında tespit edildiği, idare bu konuda bilgi sahibi olmadığına ve devre onay vermediğine göre, idari işlemin tesis edileceği tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin uygulanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istemi yönünden davanın reddi, … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmının iptali istemi yönünden dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava, Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı orman vasıflı Hazine taşınmazı üzerinde 790 yatak kapasiteli 5 yıldızlı otel tesisi gerçekleştirmek üzere 22/10/1985 tarihinde adına kesin tahsis yapılan davacı şirkete ait hisselerin, çeşitli tarihlerde, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izinsiz olarak devredildiklerinden bahisle, Bakanlık Makamının … tarihli, … sayılı Oluru ile yürürlüğe konulan Sosyal ve Teknik Altyapıya Katılım Payları Listesi uyarınca hesaplanan 16.696.650,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının davacıdan istenilmesine ve davacının kesin tahsis süresinin 49 yıla uzatılması isteminin reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmı ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen, 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 8 inci maddesinin (I) fıkrasında"... Bakanlık, tahsis edilen alanlarda gerçekleştirilecek sosyal ve teknik alt yapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımını ya da maliyetinin karşılanmasını yatırımcıdan tahsis koşulu olarak isteyebilir." (C) fıkrasında. (Değişik: 7/5/2008-5761/2 md.) Bakanlığın tasarrufuna geçen taşınmazların yatırımcılara tahsisi, kiralanması ve bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisine ilişkin esaslar ile süreler, bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartlar, saydamlık, güvenilirlik, eşit muamele, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ilkeleri doğrultusunda Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın müştereken tespit edilir."hükmü ile "(L) fıkrasında "Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar (C) fıkrasında belirtilen çerçevede ve doğrudan yabancı sermaye yatırımının teşvik edilmesi, uluslararası marka, zincir,teknoloji ve standartların ülkeye kazandırılması, etkin alan yönetimi, kalite denetimi ve sosyal, kültürel, fiziki çevreyle uyumlu sürdürülebilir turizm ilkeleri gözetilerek Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." kuralı yer almaktadır.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik'in 26. maddesinde,"Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri MADDE 26 – (Değişik:RG-23/5/2012-28301) (1) Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, alt bölgesi ve turizm (Değişik ibare:RG-25/9/2018-30546) merkezleri içinde ve dışında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması, Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilir. Yatırımcılardan kapasite artışı, tür değişikliği, (Ek ibare:RG-26/10/2019-30930) finansal kiralama işlemleri hariç (Ek ibare:RG-30/12/2016-29934) tahsisin ve şirket hisselerinin devri (Ek ibare:RG-25/9/2018-30546), yatırım sürelerinin uzatılması halleri ile (Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) personel lojmanı alanı ve ek alan tahsislerinde istenilecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payları her yıl için yatırımın bulunduğu bölge, turizm türü, tesisin tür, sınıf, kapasite özelliklerine göre Bakanlıkça belirlenir ve Bakanlığın belirleyeceği hesaba yatırılır." kuralı yer almaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, Güney Antalya Turizm Alanı kapsamındaki Antalya İli,Kemer İlçesi ,… Mahallesinde bulunan … parsel sayılı orman vasıflı hazine taşınmazı üzerinde otel olan turizm tesisi gerçekleştirmek üzere davacı şirket adına 22/10/1985 tarihinde kesin tahsis yapıldığı, 4 yıldızlı otel turizm işletmesi belgesi düzenlendiği, 12/09/2018 tarihli Kamu Taşınmazları Üzerindeki Turizm Yatırımlarının Sürelerinin Uzatılması İle Satışına İlişkin Yönetmelik kapsamında şirketin kesin tahsis süresinin 49 yıla uzatılmasının talep edilmesi üzerine, şirket tarafından son hisse yapısına ilişkin olarak Bakanlığa iletilen herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanılmadığı tespit edildiğinden şirketin 13/06/1984 tarihinden bugüne kadar yapılan hisse devirlerini gösterir noter onaylı hazır bulunanlar listeleri ya da Ticaret Sicili Gazetelerinin bir örneğinin iletilmesinin istenildiği ,İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısından 1987-1998-2000-2002-2007-2011-2012 ve 2019 yıllarında Bakanlıktan izinsiz olarak hisse devri yapıldığının tespit edilmesi üzerine … tarihli ve … sayılı makam oluru ile yürürlüğe konulan "Sosyal ve Teknik Altyapıya Katılım Payları Listesi" hükümleri uyarınca hesaplanan 16.696.650,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının davacıdan istenilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği, davacı tarafından da bu işlem ile dayanağı 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri " ibaresinin iptali istemi yönünden;
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 8inci maddesinin yukarıda anılan (I) ,(C) ve (L) fıkraları uyarınca Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesi ile sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin hesaplanması ,hangi durumlarda isteneceği ,usulleri düzenlenmiş,dava konusu yapılan 30/12/2016 tarihli,29934 sayılı resmi gazetede yayımlanan değişiklikle de "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" sosyal ve teknik altyapı katılım payı istenecek haller arasına eklenmiştir.
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesi ile turizm yatırımcılarından alınması öngörülen sosyal ve teknik altyapı katılım payları sadece turizme tahsis edilen alana özgü olarak değil tüm ülke genelinde turizm alt yapısının geliştirilmesine yönelik olarak kullanılmaktadır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 1.maddesinde, Kanunun amacı turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek ,dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak olarak belirlenmiştir.
Bu itibarla 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun dayanak maddeleri ve amacı göz önünde bulundurulduğunda 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinde hukuka, mevzuata ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
… tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmının iptali istemi yönünden;
1987-1998-2000-2002-2007-2011-2012 tarihlerinde yapılan izinsiz hisse devirleri, hisse devri durumunda yatırımcıdan sosyal ve teknik altyapı katılım payı isteneceğine ilişkin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. Maddesinin 1inci fıkrasında 2016 yılında yapılan dava konusu değişiklikten önce gerçekleştiğinde, geriye dönük olarak … tarih ve … sayılı işlemle davacıdan anılan yıllara ilişkin olarak sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan davalı idare tarafından tesis edeceği yeni bir işlemle 2019 yılında gerçekleşen hisse devrine ilişkin olarak davacıdan sosyal ve teknik altyapı katılım payı istenebilmesine olanak bulunmaktadır.
Bu itibarla İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısından 1987-1998-2000-2002-2007-2011-2012 ve 2019 yıllarında Bakanlıktan izinsiz olarak hisse devri yapıldığının tespit edilmesi üzerine … tarihli ve … sayılı makam oluru ile yürürlüğe konulan "Sosyal ve Teknik Altyapıya Katılım Payları Listesi" hükümleri uyarınca hesaplanan 16.696.650,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının davacıdan istenilmesine ilişkin tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri " ibaresinin iptali istemi yönünden reddi, … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin davacıdan 16.696.650,00-TL sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmının iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Güney Antalya Turizm Alanı kapsamındaki Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı orman vasıflı Hazine taşınmazı üzerinde turizm tesisi gerçekleştirmek üzere 22/10/1985 tarihinde davacı firma adına kesin tahsis işlemi tesis edilmiştir.
Davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla; işlem dosyasında yapılan incelemede, davacı firmanın idarece uygun görülen son hisse ve ortaklık yapısını gösteren belgenin 13.06.1984 tarihli olduğu ve davacı firmanın güncel hisse ve ortaklık yapısına ilişkin olarak idareye iletilen herhangi bir bilgi ve belgenin de bulunmadığının tespit edildiğinden bahisle 13.06.1984 tarihinden itibaren yapılan hisse devirlerini gösterir noter onaylı hazır bulunanlar listelerinin ya da Ticaret Sicili Gazetelerinin yazının tebliğ tarihinden itibaren en geç 1 ay içerisinde idareye iletilmesi istenilmiştir.
İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü ve davacı firma tarafından sunulan, davacı firmanın olağan genel kurul toplantılarına ait hazır bulunanlar listeleri üzerinde (hazirun cetvelleri) yapılan incelemede, şirket ortaklarına ve şirket ortakları dışındaki kişilere davalı idareden izin alınmaksızın çeşitli tarihlerde hisse devri yapıldığı tespit edilmiştir.
Davalı idarenin … tarihli ve … sayılı dava konusu işlemiyle; 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 11. maddesinin 1.fıkrası ile Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin "Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri başlıklı" 26.maddesinin 1. fıkrası ve 22.10.1985 tarih ve 2274 sayılı kesin tahsis yazısının Diğer yükümlülükler" başlıklı 5.maddesinin (h) bendi hükümleri kapsamında, kesin tahsisle ilgili yapılacak tüm işlemler ve şirket hisselerinde yapılan/yapılacak değişikliklere ilişkin olarak bakanlığa bilgi verme ve Bakanlıktan izin alma yükümlülüğünün ve bu işlemlerden doğacak yükümlülükleri yerine getirmek sorumluluğunun bulunduğu belirtilerek, Bakanlıktan izin alınmaksızın yapıldığı muhtelif tarihli hazır bulunanlar listelerinden tespit edilen şirket ortakları dışında yapılan hisse devirleri nedeniyle, Bakanlık makamının … tarih ve … sayılı Olur'u ile yürürlüğe konulan "Sosyal ve Teknik Altyapıya Katılım Payları Listesi"nde belirtilen bedeller üzerinden hesaplanan 16.696.650,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi, aksi halde gerek mevzuat hükümlerine gerek kesin tahsis yazısına aykırı davranılmış olması nedeniyle kesin tahsisin iptal edileceği bildirilmiştir.
Bakılan dava, davalı idarenin … tarihli ve … sayılı işleminin, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmı ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen, 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15.maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 8. maddesinin (C) fıkrasında "(Değişik: 7/5/2008-5761/2 md.) Bakanlığın tasarrufuna geçen taşınmazların yatırımcılara tahsisi, kiralanması ve bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisine ilişkin esaslar ile süreler, bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartlar, saydamlık, güvenilirlik, eşit muamele, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ilkeleri doğrultusunda Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın müştereken tespit edilir." hükmüne, (I) fıkrasında;"... Bakanlık, tahsis edilen alanlarda gerçekleştirilecek sosyal ve teknik alt yapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımını ya da maliyetinin karşılanmasını yatırımcıdan tahsis koşulu olarak isteyebilir." hükmüne, (L) fıkrasında; "(Ek: 24/7/2003-4957/3 md.) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar (C) fıkrasında belirtilen çerçevede ve doğrudan yabancı sermaye yatırımının teşvik edilmesi, uluslararası marka, zincir, teknoloji ve standartların ülkeye kazandırılması, etkin alan yönetimi, kalite denetimi ve sosyal, kültürel, fiziki çevreyle uyumlu sürdürülebilir turizm ilkeleri gözetilerek Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmüne, aynı Kanunun 11. maddesinin 1. fıkrasında; "Belgeli yatırımcılar ve belgeli işletmeciler, belgeye konu tesisin tümünün veya bir kısmının aynı amaçlarla kullanılmak üzere devredilmesi veya kiraya verilmesi ve ortaklık statüsünün değiştirilmesi ile işletme konularının turizm işletmesi niteliğini koruması kaydıyla, kısmen veya tamamen değiştirilmesi için Bakanlıktan izin almak zorundadırlar." hükmüne yer verilmiştir.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8.maddesine dayanılarak hazırlanan ve 21.07.2016 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (m) bendinde; "(Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) Sosyal ve teknik altyapıya katılım payı: İlanen yapılacak tahsislerden Bakanlık tarafından belirlenen tahsise konu alanlarda gerçekleştirilecek sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması için Bakanlıkça belirlenecek tutardan az olmamak üzere girişimci tarafından teklif edilen ve/veya müzakere sonucunda belirlenecek payı, ifade eder." hükmüne, "Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında; "Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, alt bölgesi ve turizm (Değişik ibare:RG-25/9/2018-30546) merkezleri içinde ve dışında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması, Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilir. Yatırımcılardan kapasite artışı, tür değişikliği, (Ek ibare:RG-26/10/2019-30930) finansal kiralama işlemleri hariç (Ek ibare:RG-30/12/2016-29934) tahsisin ve şirket hisselerinin devri (Ek ibare:RG-25/9/2018-30546), yatırım sürelerinin uzatılması halleri ile (Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) personel lojmanı alanı ve ek alan tahsislerinde istenilecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payları her yıl için yatırımın bulunduğu bölge, turizm türü, tesisin tür, sınıf, kapasite özelliklerine göre Bakanlıkça belirlenir ve Bakanlığın belirleyeceği hesaba yatırılır." hükmüne yer verilmiştir.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istemi yönünden;
Dava konusu Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, bu bölgelerin veya bu bölgelerin planlarla belirlenmiş alt bölgeleri ve turizm merkezlerinin içinde veya dışındaki kamu taşınmazlarının Bakanlığa tahsisi, özel mülkiyete tabi taşınmazların kamulaştırılması, Hazine adına tapuya tescili, yatırımcılara tahsisi, bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakları da dahil olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kiralama, işletme ve devir işlemleri ile bu işlemlere ilişkin süre, bedel, hakların sona ermesi ve diğer koşullarla turizm amaçlı kullandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8. maddesine dayanılarak hazırlanmış 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan Yönetmeliğin "Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri başlıklı" 26. maddesinin 1. fıkrasında; kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, alt bölgesi ve turizm merkezleri içinde ve dışında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanmasının, Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilebileceği, yatırımcıdan istenilecek sosyal ve teknik altyapıya katılım paylarının her yıl için yatırımın bulunduğu bölge, turizm türü, tesisin tür, sınıf, kapasite özelliklerine göre Bakanlıkça belirleneceği düzenlenmiş, iptali istenilen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" de sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilecek durumlar kapsamında sayılmıştır.
Anılan Yönetmeliğin dayanağını oluşturan Turizmi Teşvik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacı, turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlamak olarak belirlenmiş, 8. maddesinin (C) bendinde, Bakanlığın tasarrufuna geçen taşınmazların yatırımcılara tahsisi, kiralanması ve bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisine ilişkin esaslar ile süreler, bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartların, saydamlık, güvenilirlik, eşit muamele, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ilkeleri doğrultusunda Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın müştereken tespit edileceği düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; sosyal ve teknik altyapıya katılım payının, turizm sektörünün düzenlenmesi ve planlı bir şekilde gelişiminin sağlanması amacı kapsamında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tüm ülke genelinde karşılanması ve geliştirilmesi için yatırımcıdan istenildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
… tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmının iptali istemine gelince;
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü ve davacı firma tarafından sunulan, davacı firmanın olağan genel kurul toplantılarına ait hazır bulunanlar listeleri üzerinde (hazirun cetvelleri) yapılan incelemede, şirket ortakları dışındaki kişilere davalı idareden izin alınmaksızın çeşitli tarihlerde hisse devri yapıldığının tespit edilmesi üzerine, … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün dava konusu işlemiyle, davacıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı talep edildiği, diğer taraftan "kesin tahsis ve hisse devri" nedeniyle sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin hükmün Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi ile eklendiği anlaşılmaktadır.
Hukuk devleti ilkesinin vazgeçilmez unsurlarından birisi kanunların hukuk güvenliğini sağlaması, bu doğrultuda geleceğe yönelik, öngörülebilir kurallar içermesi gerekliliğidir. Bu nedenle, hukuk devletinde güven ve istikrarın korunabilmesi için kural olarak kanunlar, yürürlüğe girdikleri tarihten sonraki olaylara uygulanırlar. Kanunların geriye yürümezliği ilkesi uyarınca, kanunlar kamu yararı ve kamu düzeninin gereği, kazanılmış hakların korunması, mali haklarda iyileştirme gibi kimi ayrıksı durumlar dışında ilke olarak yürürlük tarihlerinden sonraki olay, işlem ve eylemlere uygulanmak üzere çıkarılırlar. Yürürlüğe giren kanunların geçmişe ve kesin nitelik kazanmış hukuksal durumlara etkili olmaması hukukun genel ilkelerindendir.

Bu doğrultuda, idari işlemlerin de bazı istisnalar dışında tesis edildikleri tarihten geriye doğru hüküm ve sonuç doğuramayacakları, bireylerin kazanılmış haklarını ortadan kaldıracak şekilde geçmişe yönelik işlem tesisinin hukuka aykırı olduğu, gerek yargısal kararlar gerekse doktrinde kabul edilmiş idare hukuku prensiplerindendir.
Bu durumda, davacı firma tarafından izinsiz hisse devirlerinin yapıldığı 1987, 1998, 2000, 2002, 2007, 2011 ve 2012 yıllarında hisse devri durumunda, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenileceğine dair mevzuatta bir hüküm bulunmadığı göz önüne alındığında, hisse devri durumunda sosyal ve tekin altyapıya katılım payı istenileceğine ilişkin olarak Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasına 2016 yılında eklenen hükme dayanılarak geriye dönük olarak davacıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, 2019 yılında gerçekleştirildiği tespit edilen hisse devri nedeniyle idare tarafından yeni bir işlem tesis edilerek sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilebileceği açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 21/07/2006 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi ile eklenen "tahsisin ve şirket hisselerinin devri" ibaresinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin kısmının iptali istemi yönünden DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
3. Dava kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı …-TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı …-TL yargılama giderinin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekalet ücretinin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 23/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.