MAHKEMESİ : Mardin 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
(Ticaret Mahkemesi sıfatıyla)
TARİHİ : 14/10/2014
NUMARASI : 2013/519-2014/415

Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne ilişkin verilen hüküm, davalı vekili tarafından süresi içinde temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davacının işleteni olduğu aracın davalı sigorta şirketi tarafından kasko sigorta poliçesi ile sigortalandığını, aracın tek taraflı maddi hasarlı kazada kullanılamaz hale geldiğini, kasko poliçesi teminat bedelinin ödenmesi için davalı sigortacıya yapılan başvuruya olumsuz cevap verildiğini, davacının poliçe kapsamında sigorta primlerini ödemesine rağmen davalının kaza nedeniyle oluşan hasarı karşılamaktan kaçınmasının yersiz olduğunu belirterek 38.000,00 TL"nin kaza tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı vekili, şirketleri tarafından sigortalanan aracın özel araç olduğunu, sigorta poliçesinin özel şartları ile sigortalı aracın araç kiralamada kullanılması halinde oluşacak hasarların teminat kapsamında olmadığının taraflarca kararlaştırılmış olduğunu, davacının sigortalı aracı kiraladığının araştırma tutanağı ile sabit olması nedeniyle kazada oluşan ve teminat dışı olan hasarın şirketlerinden talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle, davanın kısmen kabulü ile 35.000,00 TL"nin davalının temerrüt tarihi olan 22/05/2013 tarihinden işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kasko sigorta poliçesinden kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
1-Dosya kapsamına göre, mahkemece hükme esas alınan 28.08.2014 tarihli bilirkişi raporunun, davalı sigorta şirketine tebliğ edilmediği görülmektedir. T.C. Anayasası"nın
36/1 maddesinde "Herkes meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı merciileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir" hükmü düzenlenmiştir. Yine 6100 Sayılı HMK"nın 27.maddesinde "Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Bu hak; yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını içerir" düzenlemesine yer verilmiştir. Bir davanın görülmesi için taraf teşkilinin sağlanması esas olup, hakimin bu hususu re"sen gözetmesi gerekir. Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırabilmesi, öncelikle tarafların yargılamanın aşamalarından haberdar edilmesi ile mümkündür. Bu husus da usulüne uygun olarak tebligat yapılması ile sağlanabilir.
Adil yargılanma hakkının kapsamında yer alan savunma haklarının etkin biçimde kullanılmasını teminen konulan yasal düzenlemelerden biri de davada esaslı işlem olan bilirkişi raporlarının taraflara tebliğine ilişkin düzenlemedir.6100 Sayılı HMK"nın 280/1 maddesi "Bilirkişi, raporunu, varsa kendisine incelenmek üzere teslim edilen şeylerle birlikte bir dizi pusulasına bağlı olarak mahkemeye verir; verildiği tarih rapora yazılır ve duruşma gününden önce birer örneği taraflara tebliğ edilir" hükmünü amirdir.
Somut olayda, davalı .... Sigorta AŞ"ye mahkemenin hükme esas aldığı bilirkişi raporu tebliğ edilip rapora karşı varsa itirazları alınmaksızın, 14.10.2014 tarihli celsede davanın esası hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda mahkemece, bilirkişi raporunun davalı..... Sigorta AŞ"ye usule uygun şekilde tebliğ edilmesi ve itiraz süreleri beklenerek adı geçen davalı sigorta şirketinin itiraz hakkını kullanması sağlanmak suretiyle savunma ve delillerinin toplanması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde davalı.... Sigorta AŞ"nin itiraz ve savunma hakkı kısıtlanarak yargılamaya devam edilmek suretiyle hüküm kurulması doğru görülmemiş ve hükmün bozulması gerekmiştir.
2-Dava, kasko sigorta sözleşmesine dayanılarak davacı sigortalı tarafından davalı sigorta şirketi aleyhine açılan tazminat istemine ilişkindir. Somut olayda davacı, işleteni olduğu hususi otomobilini davalı sigortacıya kasko sigorta poliçesi ile sigortalatmıştır. Araç, dava dışı E. A."un sevk ve idaresinde iken davaya konu hasarın gerçekleştiği trafik kazası meydana gelmiştir.
Taraflar arasında düzenlenen kasko poliçesinde "sigortalanan araca ilişkin teminatın hususi kullanım göz önüne alınarakverildiği, her tür rent a car tarzı kullanımın teminattan hariç tutulacağı ve aracın herhangi bir şekilde rent a car amaçlı kullanımı esnasında oluşabilecek zararlar itibariyle sigortacının bu poliçe altında herhangi bir tazminat sorumluluğunun doğmayacağı taraflar arasında kararlaştırılmıştır" düzenlemesine yer verilerek aracın kiralamada kullanılması halinde oluşacak zararların teminat kapsamı dışında olması benimsenmiştir. Davacı vekili, davacının aracını kaza esnasında kullanan kişiye hatır amaçlı olarak verdiğini beyan etmiş, bu nedenle kazada oluşan hasarın kasko teminatı kapsamında kaldığını belirterek zararın tazminini istemiştir. Davalı sigorta şirketi vekili ise, davacının aracının rent a car işinde kullanıldığı esnada hasarlandığını, poliçe şartlarına göre bu halin teminat dışında kaldığını, sorumluluklarının olmadığını savunmuştur.
Mahkemece, davacıya ait aracın rent a car işinde kullanılıp kullanılmadığı ve hasarın poliçe teminatı kapsamında kalıp kalmadığı yeterli derecede araştırılmadan, hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre davacının zarar talebinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilinin taraflar arasındaki kasko poliçesi kapsamında zarar talebinde bulunmasına karşılık; davalı vekili, zararın poliçe özel şartlarına göre teminat kapsamında olmadığını savunmaktadır. Davalı sigorta şirketi vekili, davacının aracının rent a car işinde kullanıldığı hususunu ispat bakımından, şirketleri tarafından yaptırılan araştırma raporunu dayanak göstermektedir. Anılan rapor incelendiğinde hasara yol açan kazada davacının aracını sevk ve idare eden sürücü E. A."un davacıyı tanımadığına ve ortak tanıdıkları vasıtasıyla aracı aldığına dair yazılı beyanının bulunduğu, davacıya ait aracın rent a car olarak kullanıldığının çevre araştırması ile saptandığı, internet ortamında .... oto kiralama adlı işyerinin davacı tarafından işletildiğinin tespit edildiği görülmektedir. Hasarın teminat kapsamında yer almadığını ispat külfeti altında bulunan davalı sigorta şirketi tarafından delil olarak sunulan araştırma raporundaki hususlar da göz önünde bulundurularak, davacı aracının rent a car işinde kullanılıp kullanılmadığının tespiti gerekmektedir.
Mahkemece, davalı sigorta şirketinin savunmasına dayanak yaptığı, .... Araştırma Hizmetleri şirketi tarafından düzenlenen 2013 ...... hasar dosya nolu araştırma raporunda bahsi geçen ve araştırma sırasında yazılı beyanı alınan araç sürücüsü .E. A..."un tanık sıfatıyla beyanının alınması, tanık beyanına göre varsa araç kiralama sözleşmesi örneğinin dosyaya sunulmasının sağlanması, davacının araç kiralama işiyle uğraşıp uğraşmadığının (özellikle ..... Oto Kiralama adlı iş yerinin davacı tarafından işletildiğinin davalı tarafça tespit ettirilmiş olması karşısında bu iş yeri üzerinden) zabıta marifetiyle ve vergi dairesi nezdinde araştırılması ile; hasıl olacak sonuca göre, kiralama esnasında oluşan hasarların poliçe özel şartı gereği sigorta teminatı kapsamı dışında kaldığı da gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Bozma neden ve şekline göre davalı sigorta şirketi vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 ve 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı sigorta şirketinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre bu aşamada davalı sigorta şirketi vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 19.10.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.