Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/3175 Esas 2021/610 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/3175
Karar No : 2021/610

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Marina Turz. Gayrimenkul İnş. Yat. Tic. A.Ş.

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 24/06/2020 tarih ve E:2015/9675, K:2020/6063 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kurulu Başkanlığının 18/12/2014 tarih ve 2014/12 sayılı kararıyla belirlenmiş ve yayınlanmış olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü 2015 Yılı Birim Fiyat Listesi'nin "Açıklamalar" bölümünde yer alan; "644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesi (ğ) bendi gereğince Bakanlar Kurulunca belirlenen ve 'Özel Proje Alanı' olarak ilan edilen yerlere ilişkin her tür ve ölçekte planlara ait iş ve işlemlere dair plan inceleme ve işlem hizmet bedeli 1,20 katsayısı ile çarpılarak bulunacaktır." düzenlemesini içeren 13. maddesinin iptali ile bu madde kapsamında davacı şirketten tahsil edilen 4.877.306,35-TL'nin davalı idareye ödendiği 05/08/2015 tarihinden itibaren işletilecek en yüksek mevduat faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 24/06/2020 tarih ve E:2015/9675, K:2020/6063 sayılı kararıyla;
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 1, 2 ve 28. maddeleri ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği'nin "İşletme idaresi" başlıklı 10 ve "Yönetim Kurulunun görevleri" başlıklı 12. maddelerine yer verildikten sonra,
İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, ... Mahallesinde bulunan muhtelif taşınmazların üzerinde yapılması planlanan Haliç Yat Limanı ve Kompleksi Projesinin 02/07/2013 tarihinde davacı şirkete ihale edildiği, söz konusu proje alanının, 04/03/2015 tarihli Bakan oluru ile 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2/1-ğ maddesi uyarınca "özel proje alanı" olarak ilan edildiği, projenin 1. etabına ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının 09/07/2015 tarihinde davalı Bakanlık tarafından onaylandığı,
Davalı idare tarafından, dava konusu düzenlemeye dayanılarak, anılan planlar için dava konusu plan onama bedelinin istenildiği,
Ancak, Bakanlıkça belirlenen finans ve ticaret merkezleri, fuar ve sergi alanları, eğlence merkezleri, şehirlerin ana giriş düzenlemeleri gibi şehirlerin marka değerini artırmaya ve şehrin gelişmesine katkı sağlayacak özel proje alanlarına dair her tür ve ölçekte etüt, harita, plan, parselasyon planı ve yapı projelerini yapmak, yaptırmak, onaylamak, kamulaştırma, ruhsat ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak, yapı kullanma izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mülkiyeti kurulmasını temin etmek şeklindeki faaliyetlerin, idarenin kamu hizmeti kapsamında yapması zorunlu olan asli görevleri arasında yer aldığı, bu işlemlerin, döner sermaye işletmesi geliri elde edilebilecek hizmetler kapsamında olmadığı,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının asli görevlerine ilişkin bir konuda döner sermaye ücreti alınmasına yönelik düzenleme getirilmesine hukuken olanak bulunmadığından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği'nin 12. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde yer verilen "üretilen mal ve hizmetlerin veya yapılan işler" ibaresinin, bu nitelikteki işlemleri kapsamadığının kabulünün gerektiği,
Bu durumda, davalı idarece, 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2/1-ğ maddesinin; "özel proje alanı" olarak ilan edilen alanlara ilişkin olarak yürütülecek planlama çalışmaları için anılan işlemlerin muhataplarından döner sermaye hizmet bedeli istenilmesine imkân sağlayan bir düzenleme olmaması nedeniyle, bu konuda herhangi bir ücret talep edilmesine de hukuken olanak bulunmadığından, dava konusu düzenlemede ve bu düzenlemeye dayanılarak davacıdan plan inceleme ve işlem hizmet bedeli adı altında bir bedel istenilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, davalı idarece davacı şirketten tahsil edilen 4.877.306,35-TL'nin, davalı idareye ödendiği 05/08/2015 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini isteminin kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, hukuka ve mevzuata uygun olmayan temyize konu Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline, davalı idarece davacı şirketten tahsil edilen …-TL'nin, davalı idareye ödendiği 05/08/2015 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini isteminin kabulüne ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 24/06/2020 tarih ve E:2015/9675, K:2020/6063 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 29/03/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 28. maddesine dayanılarak hazırlanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği'nin 12. maddesinin (h) bendinde; "Maliyet bedelinin altında olmamak üzere, işletme tarafından üretilen mal ve hizmetlerin veya yapılan işlerin tarife, ücret veya birim fiyatlarını belirlemek" Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılmış olup, söz konusu düzenleme, döner sermaye işletmesi tarafından bir mal ve hizmetin üretilmesi veya bir iş yapılması durumunda, üretilen mal ve hizmetin karşılığı olarak bir tarife, ücret veya birim fiyat belirlemek konusunda Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kuruluna yetki vermektedir.
Davalı idare tarafından plan tekliflerinin sonuçlandırılması, bir hizmetin ifasını gerektirdiği, bu hizmet sunulurken idarelerince plan onama işlemlerinin yapılabilmesi için talebin tetkiki, süreçlerin takibi ve benzeri hizmetlerin yapılması için birtakım maliyetlerin karşılanması gerektiği göz önünde bulundurulduğunda, bu görev yerine getirilirken verilen hizmet karşılığı döner sermaye geliri elde etme yetkisi veren dava konusu düzenlemenin yapılabileceği ve bu düzenlemeye dayanılarak, sunulan hizmetin karşılığında bir bedel istenebileceği/tahsil edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Bu durumda, bir hizmet ifasını gerektiren ve bu hizmet nedeniyle meydana gelen maliyeti karşılamaya yönelik getirilen dava konusu düzenlemede ve bu düzenlemeye dayanılarak davacıdan plan onama bedeli tahsil edilmesine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.