Danıştay 2. Daire 2021/12424 Esas 2021/903 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/12424
Karar No : 2021/903

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İletişim Hizmetleri A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Ankara ili, Sincan ilçesi, … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı tamamı Hazineye ait bulunan taşınmaz üzerine 1,00 m2'lik baz istasyonu kurulmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 27/02/2014-23/02/2016 tarihleri arası dönem için 161.959,79 TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararla; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararlarının, taşınmazın bulunduğu mahalde yer alan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları re'sen araştırılarak veya gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlığın çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle Danıştay Onuncu Dairesinin 26/02/2018 günlü, E:2017/4026, K:2018/887 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun kabulüyle …. İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin mobil iletişim sektöründe faaliyet gösteren GSM şirketleri ile imzalanan sözleşmelerde kabul edilen emsal kira bedelleri dikkate alınarak tesis edildiğinden, dava konusu işlemde aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davacı tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Ankara ili, Sincan ilçesi, … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı tamamı Hazineye ait bulunan taşınmaz üzerine 1.00 m2'lik baz istasyonu kurulmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 27/02/2014-23/02/2016 dönemi için 161.959,79 TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmektidir.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 1. fıkrasında, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil isteneceği, ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmeyeceği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 2. fıkrasında; "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir." hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Milli Emlak Genel Müdürlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı arasında 21/12/2006 tarihinde imzalanan protokolle Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yönetilen cami, mescit ve bunların müştemilatının baz istasyonu kurulması ve ticari faaliyetlerde (dükkan, büro vb.) kullandırılması amacıyla kiralanmasına ilişkin esasların belirlendiği; Diyanet İşleri Başkanlığının ise bu yetkiyi 23/03/2007 tarihinde imzaladığı protokol ile Dini ve Sosyal Hizmet Vakfı aracılığıyla kullandığı, bu protokole dayanılarak davacı ile Dini ve Sosyal Hizmet Vakfı arasında imzalanan sözleşme uyarınca Ankara ili, Sincan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel üzerinde bulunan cami minaresi üzerine 22/11/2007-31/12/2016 tarihleri arasında baz istasyonu konulması hususunda anlaşıldığı ve cami minaresi üzerine baz istasyonu kurduğu, Diyanet İşleri Başkanlığının imzaladığı anılan protokollerin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay Onüçüncü Dairesinin 10/02/2012 günlü, E:2009/1632, K:2012/331 sayılı kararıyla 21/12/2006 tarihli protokolün baz istasyonu konulmasına ilişkin kısmı ile 23/03/2007 günlü protokollün iptaline karar verilmesi üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Dini ve Sosyal Hizmet Vakfına gönderilen … tarih ve … sayılı yazıyla; 21/12/2006 tarihli protokol hükümleri uyarınca GSM firmaları ile yapılan mülkiyeti Hazineye ait cami ve mescitlere kurdurulan baz istasyonları ile ilgili kira sözleşmelerinin tek taraflı olarak Vakıfça feshedilmesi gerektiğine karar verildiği; bu karara istinaden Dini ve Sosyal Hizmet Vakfı tarafından 27/02/2014 tarihi itibariyle, davacı şirket ile imzalanan tüm kira sözleşmelerinin tek taraflı olarak feshedildiği görülmektedir.
Diyanet İşleri Başkanlığının, Dini ve Sosyal Hizmetler Vakfının cami ve müştemilatlarında baz istasyonu kurulmasına ilişkin işlemleri yürütme yetkisi kaldırıldıktan sonra bu taşınmazlar üzerinde bulunan baz istasyonları için Hazine tarafından ecrimisil istenebileceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, Danıştay Onüçüncü Dairesinin iptal kararı dikkate alındığında, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Dini ve Sosyal Hizmet Vakfı'nın camilerde baz istasyonu kurulması amacıyla kira sözleşmesi yapma yetkilerinin de sona erdiği açıktır.
Bu itibarla, kira sözleşmesinin süresinin sona erdirildiği tarihinden itibaren, davalı idare tarafından ecrimisil istenilebileceği kuşkusuzdur.
Ecrimisilin, işgal nedeniyle alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın mevkii, kullanım şekli, elde edilen gelir, altyapı, ulaşım kolaylığı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu dikkate alındığında, ecrimisil bedelinin emsal taşınmazların güncel ve rayiç kira bedellerine göre değerlendirilmesi ve bu emsalin taşınmaza en yakın özellikleri taşıyan nitelikte olması gerekmekle birlikte; cami veya cami müştemilatlarına kurulan baz istasyonlarının ecrimisil bedellerinin hesaplanmasında işgal alanının dikkate alınmasından ziyade, baz istasyonlarının merkez ilçelerde kullanım amacı bakımından nitelik olarak sunmuş olduğu hizmetle orantılı olacak şekilde ecrimisil bedelinin belirlenmesi gerekmektedir.
Davalı idarece 2016 yılı için 85.000,00 TL ecrimisil bedeli belirlendiği ve belirlenen ecrimisil bedelinin davalı idarenin sunmuş olduğu Ankara ilinin farklı merkez ilçeleri için GSM şirketleri ile yapılan kira sözleşmeleri bedellerine uygun olduğu; Ankara ilinin tüm merkez ilçeleri için 2016 yılı ecrimisil bedelinin 85.000,00 TL olarak belirlenmesine yönelik işlemlerde hukuka aykırılığın bulunmadığına yönelik kararların verildiği de görülmektedir.
Öte yandan, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un, 02/08/2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6495 sayılı Kanun'un 5. maddesi ile yürürlüğe giren Ek 4. maddesinde "Mazbut ve mülhak vakıflar ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne ve gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olanlar hariç olmak üzere, mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile Hazineye ait taşınmazların üzerinde dernek veya vakıflarca kendi kaynaklarından ve/veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılan (bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yaptırılmış olanlar dahil) cami ve mescitler ile Kur’an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen kısımları; irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla ve elde edilen gelirlerin yüzde onu pay olarak Diyanet İşleri Başkanlığına aktarılmak, kalan kısmın en az üçte ikisi öncelikle gelirlerin elde edildiği cami, mescit ve Kur’an kurslarının münhasıran yapımı, bakımı, onarımı ve işletilmesine (ısınma, aydınlatma vb.) ilişkin giderlerde, kalanı ise tüzüklerinde veya vakfiye ya da vakıf senedinde belirtilen amaçlarda kullanılmak şartıyla, işletilmek, işlettirilmek veya kiraya verilmek üzere ilgili dernek veya vakfın bedelsiz olarak tasarrufuna bırakılır." hükmüne yer verilmiş ise de dava konusu taşınmaza yönelik bu kapsamda bir uygulama yapıldığına ilişkin dava dosyasında herhangi bir bilgi belge bulunmadığı gibi bu hususa ilişkin bir iddianın da olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davalı idare tarafından, dava konusu taşınmazın emsalleri niteliğinde olan ve baz istasyonu olarak kullanılan taşınmazlara ilişkin olarak belirlenen kira bedellerine uygun şekilde ecrimisil bedeli tespit ve takdir edildiği dikkate alındığında, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 29/03/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.