Danıştay 13. Daire 2015/551 Esas 2021/1096 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2015/551
Karar No:2021/1096

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Defterdarlığı … Milli Emlak Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … … 7- …
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL (DAVACILAR YANINDA) : … Belediye Başkanlığı - …/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … adada bulunan ve mülkiyeti Hazine'ye ait olan … parsel sayılı taşınmazın kapalı teklif usulüyle 08/04/2005 tarihinde gerçekleştirilecek satış ihalesine çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce, Dairemizin … tarih ve E:…, K:… sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; 285 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği'nin "4.2 Belediyelere Devredilmeyecek Taşınmazlar" bölümünde, belediyelere devredilmeyecek taşınmazların sayma yoluyla belirtildiği, bu bölümün (y) bendinde, Bakanlıkça devri uygun görülmeyen taşınmazların belediyelere devredilmeyeceği düzenlemesinin bulunduğu, bu nedenle belediyelere devredilecek taşınmazların belirlenmesinde takdir yetkileri olmakla birlikte; 4706 sayılı Kanun'un 5. maddesinin altıncı fıkrasında, belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup Bakanlıkça tespit edilecek alanlarda bulunan Hazine'ye ait taşınmazlardan, 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olanların; öncelikle yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdî haleflerine satılmak ya da genel hükümlere göre değerlendirilmek üzere ilgili belediyelere bedelsiz olarak devredileceği, bu şekilde devredilen taşınmazların haczedilemeyeceği ve üzerinde üçüncü kişiler lehine herhangi bir sınırlı aynî hak tesis edilemeyeceği, bu taşınmazların belediyelerce öncelikle talepleri üzerine yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdî haleflerine, rayiç bedel üzerinden doğrudan satılacağı hususu dikkate alındığında, Maliye Bakanlığı'nın dava konusu işleminde belirtilen gerekçesinin kanunun amacına ve hukuka uygun olduğunun kabulüne olanak bulunmadığından, taşınmazın satışına ilişkin dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 4706 sayılı Kanun ve 285 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği'ne göre Hazine'ye ait taşınmaz malların devir yetkisinin Bakanlığa ait olduğu, müdahil tarafından devir talebinin taşınmazın rantı yüksek yerleşim alanlarında bulunduğundan ve anılan Kanunda belirtilen yapılanma kıstaslarını karşılamadığından reddedildiği, davacılardan sadece birinin yapısının bir kısmının uyuşmazlık konusu parselde kaldığı, bilgisayar üzerinden davacılar adı üzerinden yapılan araştırmada ise belirtilen parselde herhangi bir taşınmaz kaydına rastlanmadığı, taşınmaza malik olanın mülkü üzerinde tasarruf hakkının bulunduğu, Hazine'ye ait taşınmazın ihale yoluyla satışında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, 4706 sayılı Kanun uyarınca Hazine'ye ait bir taşınmazın sınırları içerisinde bulunan bir belediyeye devredilebilmesi için taşınmazın belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde yer alması ve üzerinde 31/12/2000 tarihinden önce inşa edilmiş yapılanma olması kıstaslarının arandığı, taşınmazın belediyeye devri talebinin reddedilmesi işlemine karşı açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yönündeki kararının Danıştay Onuncu Dairesi'nin 19/06/2013 tarih ve E:2010/3057, K:2013/5311 sayılı kararıyla bozulduğu, uyuşmazlık konusu taşınmazın ihale yoluyla satışında hukuka uygunluk bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten s...a gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacılar ve müdahil tarafından İstanbul ili, Kadıköy ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … adada bulunan ve mülkiyeti Hazine'ye ait olan … sayılı parselin 4706 sayılı Kanun uyarınca Kadıköy Belediyesi'ne devredilmesi talebiyle davalı idareye başvuruda bulunulmuştur. Söz konusu başvurunun davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle davacılar tarafından ... İdare Mahkemesi'nin … sayılı esasına kayden açılan davada, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir. Anılan kararın davacılar tarafından temyizi üzerine, Danıştay Onuncu Dairesi'nin 19/06/2013 tarih ve E:2010/3057, K:2013/5311 sayılı kararıyla, uyuşmazlığa konu taşınmaza ilişkin olarak Mahkemece keşif ve bilirkişi yaptırılmak suretiyle taşınmazın 4706 sayılı Kanun uyarınca davacılara satılmak üzere müdahil belediyeye devrinin mümkün olup olmadığına ilişkin tespit yapılmadığından eksik inceleme ve araştırma yönünden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bu aşamada, davalı idare tarafından uyuşmazlığa konu taşınmazın ihaleye çıkarılmasına karar verilmiştir. Davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazıyla anılan taşınmazın satış ihalesinin 08/04/2005 tarihinde kapalı teklif usulüyle gerçekleştirileceği bildirilmek suretiyle davacılar ihaleye davet edilmiştir.
Bunun üzerine, davacılar tarafından anılan taşınmazın ihale yoluyla satışa çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş olup bu karar Dairemizin 24/04/2014 tarih ve E:2009/794, K:2014/1587 sayılı kararıyla bozulmuştur. Dairemizin bozma gerekçesinde, Hazine'ye ait taşınmazlardan, 4706 sayılı Kanun'da belirtilen kıstasları sağlanması durumunda üzerinde yapılanma olanların öncelikle yapı sahiplerine satılmak üzere ilgili belediyelere devredileceğinin öngörüldüğü, taşınmazların anılan Kanun'da belirtilen kıstasları sağlaması hâlinde idareler tarafından kıstasları sağlayanlara satıp satmama konusunda takdir yetkisinin bulunmadığı, ayrıca Mahkeme kararında dayanak alınan, taşınmazın müdahil belediyeye devri talebinin reddi işlemine karşı açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yolundaki kararının ise Danıştay Onuncu Dairesi tarafından bozulduğu hususlarına yer verilmiştir.
Bu defa, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin herhangi bir araştırma veya inceleme yapılmadan taşınmazın ihale yoluyla satışına ilişkin işlemin iptaline karar verilmiş olup bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı; Hazine'ye ait taşınmazların daha kısa sürede ekonomiye kazandırılmasıdır."; "Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir" başlıklı 5. maddesinin altıncı fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan hâlinde, "Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup, Bakanlıkça tespit edilen, Hazine'ye ait taşınmazlardan, 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olanlar; Hazine adına tescil tarihine bakılmaksızın öncelikle yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine satılmak ya da genel hükümlere göre değerlendirilmek üzere ilgili belediyelere bedelsiz olarak devredilir. Bu şekilde devredilen taşınmazlar, haczedilemez ve üzerinde üçüncü kişiler lehine herhangi bir sınırlı ayni hak tesis edilemez. Bu taşınmazlar belediyelerce öncelikle talepleri üzerine yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine, rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır."; "Kamu kurum ve kuruluşlarının yükümlülükleri ve diğer hükümler" başlıklı 7. maddesinin ikinci fıkrasının uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan hâlinde ise, "bu Kanun'un ... 5. maddesinin altıncı fıkrasında yer alan ... düzenlemelerin uygulanmayacağı yerleri belirlemeye Bakanlık yetkilidir." kurallarına yer verilmiştir.
Ayrıca, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan 26/11/2004 tarih ve 25652 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 285 sıra no'lu Milli Emlak Genel Tebliği'nin "4.2 Belediyelere Devredilmeyecek Taşınmazlar" bölümünde, belediyelere devredilmeyecek taşınmazlar sayma yoluyla belirtilmiş, bu bölümün (y) bendinde, "Bakanlıkça devri uygun görülmeyen yerler" sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan düzenlemelerden, Hazine'ye ait olan ve 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olan taşınmazların kural olarak yapı sahiplerine satılmasına yönelik belediyelere devredileceği ve bina sahiplerine satılamayacak taşınmazları belirlemeye de Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yetkili olduğu anlaşılmaktadır. Bakanlık tarafından ise, Tebliğ ile belediyelere devredilmeyecek taşınmazlar sayma yoluyla belirlenmiş ve genel bir kural konulmak suretiyle Bakanlıkça devri uygun görülmeyen taşınmazların da belediyelere devredilemeyeceği ifade edilmiştir.
İlgili Bakanlığın, 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olan bir taşınmazın belediyeye devredilip devredilmemesine ilişkin karar vermeye yetkisi olmakla birlikte, bu yetkisini kullanırken kanunun amacına uygun şekilde hukuken geçerli bir sebebin varlığını ortaya koyması gerekmektedir.
Dava konusu ihalenin hukuka uygunluğunun ortaya konulabilmesi için davacıların uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde 4706 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir alım hakkı olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Danıştay Onuncu Dairesi'nin 2016/3592 esasına kayden açılan temyiz dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda ulaşılan ve ... İdare Mahkemesi tarafından yaptırılan keşif sonucunda düzenlenmiş 29/04/2015 tarihli bilirkişi raporunda, bilirkişilerce uyuşmazlık konusu taşınmaza yönelik yapılan tespitlerin 4706 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde keşif tarihi itibarıyla davacıların kendilerine ait olduğunu belirttikleri 4 adet yapının bulunduğu, söz konusu yapıların davacılar ve bu yapıları davacılardan kiralayan çeşitli işletmeler tarafından iş yeri olarak kullanıldığı, keşif tarihinde kullanılan 4.100 m2'lik alanın etrafının çit ile çevrili olduğu, taşınmaz üzerindeki yapıların 31/12/2000 tarihinden önce inşa edilip edilmediğinin tespitinde hem yapıların mevcut durumu ve yıpranma oranlarının hem de eski tarihli uydu görüntüleri ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından fotogrametik usulle üretilmiş olan eski tarihli haritaların dikkate alındığı, taşınmaz üzerindeki söz konusu 4 adet yapının da 3194 sayılı İmar Kanunu'na göre "yapı" ve "bina" tanımı kapsamında yer aldığı, bu yapılardan ... Motors işletmesinin faaliyet gösterdiği binanın 2000 yılından önce inşa edildiğinin ortaya konulduğu, söz konusu yapının toplam kullanım alanının 180 m2 olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, söz konusu bilirkişi raporuyla da desteklendiği üzere 4706 sayılı Kanun'da belirtilen 31/12/2000 tarihinden önce taşınmaz üzerinde yapılanma bulunması kıstasının davacılar tarafından sağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, dava dosyasında sunulan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporuna göre uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerinde davacılara ait 31/12/2000 tarihinden önce inşa edilmiş yapı bulunduğu dikkate alındığında, taşınmazın davalı idare tarafından ihale yoluyla satışına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 29/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.