Danıştay 12. Daire 2021/24 Esas 2021/1766 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/24
Karar No : 2021/1766

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- … (…)
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : … Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapan ve 2015 yılında yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Sınavına katılan, yazılı sınavda başarılı olmakla birlikte sözlü sınavda başarısız sayılan davacı tarafından;
1- 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Yazılı Sınavının,
2- 12/12/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü …Adliyesi Sözlü Sınav sonuçlarının, bu sonuçlara göre yapılan atamaların,
3- Bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin "Sözlü Sınav" başlıklı 15/A ve "Başarılı Sıralaması" başlıklı 15/B maddelerinin,
4- 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen "Sınav Şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "... ve sözlü sınavda ..." ibaresi ile "Sözlü Sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali ile;
5- Sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü yazılı sınavına ... Komisyonu … mülhakatından katılarak yazılı sınavdan 70 puan aldığı, sözlü sınava girme hakkı kazandığı; ancak, sözlü sınavdan 63 puan alarak başarısız olduğu, davalı idare tarafından, yazılı sınavın 4 sorusunun iptal edildiği, 1 sorunun ise doğru cevap şıkkının değiştirildiği, bu durumun ise hukuka aykırı olduğu, 5 sorunun iptal edilmesi gerekirken bir sorunun doğru şıkkının değiştirilmesi dikkate alındığında sınavın iptali gerektiği, sözlü sınavda, ses ve görüntü kaydına alınmadığı, cevaplara ilişkin ayrıntılı tutanak tutulmadığı, bu verilerin kayıt altına alınmaması dolayısıyla hukuku denetimin imkansızlığı göz önüne alındığında sözlü sınavın hukuka aykırı olduğu, sözlü sınav süresinin iki dakikalık süre zarfında olması adayların niteliklere haiz olup olmadığı ve liyakatlerin objektif olarak tespitinin mümkün olmadığı, sözlü sınavda önceden hazırlanan soruların adaylara kura yöntemiyle belirlemek yönetilmesi gerektiği, kuraya tabi olmadan soru sorulduğu, objektiflikten uzaklaşıldığı, sınav kurulunun usulüne uygun oluşturulmadığı, sözlü sınavın daha belirleyici olduğu, “Sözlü Sınav” ibaresinin yasada bulunmadığı, yönetmelikle de düzenlenmesinin hukuka aykırı olduğu, silahların eşitliği ilkesi ve Anayasa’da yer alan eşitlik ilkesi gereğince “Sözlü Sınavın” kaldırılması gerektiği, aksi halde objektiflikten uzaklaşıldığı ileri sürülmüştür.

DAVALILARIN SAVUNMASI :
25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 15/A maddesinin, çerçeve olarak nitelendirilen 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliği’nin 8. ve 12. maddeleri uyarınca düzenlendiği, dava konusu genel yönetmelik üst düzenleyici işlem olduğu için Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği söz konusu yönetmelik hükümleri doğrultusunda düzenlendiği, düzenleyici işlem yönünden davanın reddedilmesi gerektiği, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 15/B maddesi, Genel Yönetmeliğin 12/B maddesine uygun düzenlendiği, üst norm niteliğindeki genel yönetmeliğe aykırılık bulunmadığı, Genel Yönetmeliğin dayanağını 657 sayılı Devlet Memurları Kanun ile 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin oluşturduğu, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliği’nin 8 . maddesinde yer alan “... ve sözlü sınavda...” ibaresi açısından; 657 sayılı Kanun’un uygulanmasını sağlamak amacıyla Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan genel yönetmelikte bazı unvanlar bakımından görevde yükselme için sözlü sınav yapılması ve başarılı sayılması şartı arandığı, bu şartlarla ilgili hususlar idarelerce belirlenmesi konusunda takdir yetkisi tanındığı, yazılı sınav yanında sözlü sınavda da başarılı olma şartı getirilmiş olmasının kamu hizmetinin gereklerine ve kamu yararına uygun olduğu, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliği’nin 12/A maddesi açısından; söz konusu maddede sözlü sınav usulünün açıklandığı, atanması gerektiren unvanın önemi dikkate alındığında getirilen düzenleme kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, bireysel işlem yönünden; sözlü sınavda komisyon üyeleri tarafından davacıya sırasıyla 61, 60, 65, 60 ve 69 puan verildiği, bu puanların aritmetik ortalaması hesaplanmak suretiyle davacının sözlü puanını 63 olarak tespit edildiği ve başarısız olduğu, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından verilen sözlü sınav puanlarının her bir üye tarafından değerlendirme tutanaklarına yazıldığı ve imzalanarak kayıt altına alındığı, sesli ve görüntü kaydına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı, yazılı sınavda (A) kitapçığının, 23, 62, 68 ve 95 sorularının iptali ile 61. sorunun doğru cevabının şıkkı değiştirilmesine karar verildiği, Milli Eğitim Bakanlığınca iptal edilen sorular ile doğru cevabı değiştirilen soru esas alınmak suretiyle yeniden puan hesaplandığı, A kitapçığının 59., 61., 62., 70., 75., 78. ve 85. soruların iptali için dava açıldığı, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile 62. soru bakımından davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, 59., 61., 70., 75., 78. ve 85. soruları bakından davanın reddine karar verildiği, iptal edilen ve doğru şıkkı değiştirilen sorular, tüm adaylar yönünden doğru cevaplanmış kabul edilmek suretiyle yeniden puan hesaplaması yapıldığı, yazılı ve sözlü sınavının, sınav sonuçlarının, yapılan atamaların ve düzenleyici işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Yazılı Sınavı, … Adliyesi sözlü sınav sonuçları ve bu doğrultuda yapılan atamaların, iptali istenilen diğer düzenleyici işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun olduğu sonucuna varıldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : … Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapan davacı tarafından; 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Yazılı Sınavı ile 12/12/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı personeli adli yargı yazı işleri müdürlüğü ve idari işler müdürlüğü ... Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının, bu sonuçlara göre yapılan atamaların ve bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin "Sözlü sınav" başlıklı 15/A ve "Başarılı sıralaması" başlıklı 15/B maddelerinin, 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 06/05/2013 tarih ve 2013/4957 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla değiştirilen "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "ve sözlü sınavda" ibaresi ile "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali; sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kalınan parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesi istenilmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerine kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir. İdareler bu yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmeliklerde değişikliklerde yapabilirler. Yönetmeliklerin Anayasa, Yasa ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi öngörülen şekil şartına uyularak çıkarılması dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin "Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personelin ise yazılı sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına; "Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına; "Başarı sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde, Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer kadrolara atanacaklar için yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması; diğer kadro ve pozisyonlara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.
Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 15. maddesi ile kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri, Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114 üncü maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Adalet Bakanlığı personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin 4. maddesinin (ı) bendinde, görevde yükselme sınavı, bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda, görevin niteliğine göre yapılması gereken yazılı ve sözlü sınav ya da yalnızca yazılı sınav olarak tanımlanmış, "Görevde yükselme sınavına başvuru ve atanma şartları" başlıklı 8. maddesinin, A bendinin, 4 numaralı alt bendinde, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personel için ise yazılı sınavda başarılı olmak şartının aranacağı belirtilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin "Sözlü sınav" başlıklı 15/A maddesinde, Genel Yönetmeliğin 12/A maddesine paralel olarak; "Şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü (15 puan),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Genel kültürü ve genel yeteneği (15 puan),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı (15 puan),
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” düzenlemesine; "Başarı sıralaması" başlıklı 15/B maddesinde, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki kadrolara atanacaklar için sözlü sınav; diğer kadro veya pozisyonlara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir" düzenlemesine yer verilmiştir.
Her ne kadar, davanın açıldığı tarihten sonra söz konusu maddelerde değişiklik olmuş ise de; davacının dava açmaktaki amacının yazılı sınavın dışında yapılacak olan ve objektif olmayacağı ileri sürülen sözlü sınavın kaldırılması olduğu ve sözlü sınav usulünün hala yürürlükte bulunduğu dikkate alındığından uyuşmazlığın esasına geçilmiştir.
657 sayılı Yasa'nın "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, öngörülen "Kariyer" ve "Liyakat" ilkelerini gerçekleştirmek amacıyla hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek için çıkarılan dava konusu Yönetmeliklerde yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınava alınmalarında hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü yazılı sınavının, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde belirtilen usule uygun olarak yapılıp sonuçlandırıldığı ve davacı tarafından ileri sürülen sebeplerin söz konusu yazılı sınavın iptalini gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından yazılı sınavda mevzuata ve hukuka aykırlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Dosyanın incelenmesinden; Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav ve Değerlendirme Kurullarınca 278 adet "Alan Bilgisi", 780 adet "Genel Kültür" sorularının ve "Genel Kültür" cevaplarının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara bir Alan Bilgisi ve bir Genel Kültür sorusunun sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.
Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültürü ve genel yeteneği"ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda, yapılan sözlü sınav öncesinde, "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültür ve genel yetenek" kritelerini değerledirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan 63 puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırlık bulunmamaktadır.
Sözlü sınavın mevzuata uygun olarak yapıldığı kanaatine varıldığından, … Adliyesi sözlü sınav sonuçlarında ve bu doğrultuda yapılan atamalarda da hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu doğrultuda, davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının tarafına ödenmesine hükmedilmesi istemi de yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, 09/07/2018 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Karanamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca (mülga) Başbakanlık yerine Cumhurbaşkanlığı hasım mevkine alınarak, Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Dairemize devredilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
… Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonuna bağlı … Asliye Ceza Mahkemesi’ nde zabıt katibi olarak görev yapan davacının; 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme yazılı sınavına katıldığı, 70 puan alarak yazılı sınavı kazandığı, 12/12/2015 tarihinde yapılan sözlü sınavda 63 puan alarak başarısız sayılması sonucu sınav sonucuna itiraz ettiği ve itirazının 15/01/2016 tarihinde reddedilmesi üzerine, 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Yazılı Sınavı ile 12/12/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü …Adliyesi Sözlü Sınav sonuçlarının, bu sonuçlara göre yapılan atamaların ve bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin "Sözlü Sınav" başlıklı 15/A ve "Başarılı Sıralaması" başlıklı 15/B maddelerinin, 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen "Sınav Şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "... ve sözlü sınavda ..." ibaresi ile "Sözlü Sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali ile sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle görülmekte olan davayı açtığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 124. maddesinin birinci fıkrasında, "Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." kuralına yer verilmiştir.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile hazırlanan ve 18/04/1999 sayılı ve 23670 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan "Sınav Şartı" başlıklı 8. maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personelin ise yazılı sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına; "Yazılı Sınav" başlıklı 12. maddesinin, dördüncü fıkrasında, "Yazılı sınavda en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılırlar. Sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanı en az altmış olarak uygulanır." kuralına; "Sözlü Sınav" başlıklı 12/A maddesinde, "Şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına; "Başarı Sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, müdür ve bunlarla aynı düzeydeki diğer kadrolara atanacaklar için yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması; diğer kadro ve pozisyonlara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.
Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir." kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin "Görevde Yükselme Yönetmelikleri" başlıklı 15. maddesinde, ile Kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe aykırı olmamak üzere çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş ve Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 114'üncü maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Adalet Bakanlığı personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan 4. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde, görevde yükselme sınavı, bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda, görevin niteliğine göre yapılması gereken yazılı ve sözlü sınav ya da yalnızca yazılı sınav olarak tanımlanmış; "Görevde Yükselme Sınavına Başvuru ve Atanma Şartları" başlıklı 8. maddesinin birinci fıkrasının, A bendinin, (4) numaralı alt bendinde, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacak personel için ise yazılı sınavda başarılı olmak şartının aranacağı belirtilmiş; "Yazılı Sınav" başlıklı 15. maddesinde ise, yazılı sınavdan sonra ayrıca sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanının en az altmış olarak uygulanacağı kural altına alınmıştır.
Anılan Yönetmelik'in "Sözlü Sınav" başlıklı 15/A maddesinde, Genel Yönetmelik'in 12/A maddesine paralel olarak; "Şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki görevlere atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü (15 puan),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Genel kültürü ve genel yeteneği (15 puan),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı (15 puan),
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” düzenlemesine; "Başarı sıralaması" başlıklı 15/B maddesinde, "Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, şube müdürü, bilgi işlem müdürü, yazı işleri müdürü, idari işler müdürü ve bunlarla aynı düzeydeki kadrolara atanacaklar için yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması; diğer kadrolara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir" düzenlemesine; "Sınav Kurulları ve Görevleri" başlıklı 16. maddesinin, ikinci fıkrasında, "Sözlü sınav kurulu; atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar için, Personel Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcılarından birinin başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü ve Eğitim Dairesi Başkanlığında görevli Bakanlıkça uygun görülen hâkim sınıfına dâhil toplam beş üyeden oluşur. Aynı usulle yedek üyeler belirlenir." düzenlemesine; üçüncü fıkrasında, "Atamaları adalet komisyonlarınca teklif edilenler için, ilgili adalet komisyonu başkanının başkanlığında komisyon asıl üyeleri ile hâkim ve savcı sınıfından Bakanlıkça uygun görülecek iki üyenin katılımıyla toplam beş üyeden oluşur. Aynı usulle yedek üyeler belirlenir. Adalet komisyonlarının sözlü sınav kuruluna ilişkin işlemleri Bakanlıkça uygun görülen diğer adalet komisyonları bünyesinde oluşturulan sınav kurullarına da yaptırılabilir." düzenlemesine; dördüncü fıkrasında, "Sınav kurulları kurul üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar alır. Yazılı Sınav Kurulunun sekretarya hizmetleri Eğitim Dairesi Başkanlığınca, sözlü sınav kurullarının sekretarya hizmetleri Personel Genel Müdürlüğünce yürütülür." düzenlemesine; "Sınav Kurullarının Görevleri" başlıklı 17. maddesinin 3. fıkrasında, "Sözlü sınav kurulunun görevleri; bu Yönetmelik hükümlerine göre sözlü sınava tabi tutularak görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda sözlü sınav tarihini belirlemek, sözlü sınav sorularını hazırlamak veya hazırlatmak, sözlü sınavları yapmak ve değerlendirmek, sözlü sınav sonucuna göre başarı listesinin düzenlenmesini ve ilanını sağlamak, sözlü sınava ilişkin itirazları sonuçlandırmak, sözlü sınava ilişkin diğer iş ve işlemleri yürütmektir.” düzenlemesine; "Sınav Sonuçlarının Açıklanması ve İtiraz" başlıklı 20. maddesinin, ikinci fıkrasında da, "Sözlü sınav sonuçları, sınavların tamamlandığı tarihten itibaren on beş iş günü içerisinde Bakanlık internet sitesinde ilan edilir. Sınav sonuçlarının ilanından itibaren beş iş günü içerisinde sınav kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz başvuruları on iş günü içerisinde sınav kurulunca incelenerek kesin olarak karara bağlanır ve sonuçları Personel Genel Müdürlüğü tarafından itiraz sahiplerine bildirilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

DAVA KONUSU DÜZENLEMELERİN İNCELENMESİ:
Dava, 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin "Sözlü Sınav" başlıklı 15/A maddesinin ve "Başarı Sıralaması" başlıklı 15/B maddesinin; 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik'le değiştirilen "Sınav Şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "... ve sözlü sınavda ... " ibaresinin ve "Sözlü Sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali istemi yönünden incelendiğinde;
Her ne kadar, davanın açıldığı tarihten sonra söz konusu maddelerde değişiklik olmuş ise de; davacının dava açmaktaki amacının yazılı sınavın dışında yapılacak olan ve objektif olmayacağı ileri sürülen sözlü sınavın kaldırılması olduğu ve sözlü sınav usulünün hala yürürlükte olduğu göz önünde bulundurulduğunda uyuşmazlığın esasına girilerek inceleme yapılmasına karar verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, "Sınıflandırma", "Kariyer" ve "Liyakat" ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin yeterlik sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. Yukarıda adı geçen Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.
Dava konusu Yönetmelikler ile sayılan kadrolara, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Yönetmeliklerin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınava alınmalarına ilişkin düzenleyici işlemlerde hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dava, 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Yazılı Sınavının, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, … Mülhakat Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların iptali ile davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine hükmedilmesi istemi yönünden incelendiğinde;
Danıştay İkinci Dairesinin 21/03/2018 tarih ve E:2018/364 sayılı ara kararı ile;
1. Davacı tarafından 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Yazılı Sınavının iptali de talep edildiğinden bu isteme ilişkin davalı İdarelerinin savunmasının istenilmesine,
2. Sınav sorularından re'sen iptal edilen veya doğru şıkkı değiştirilen soru olup olmadığının bildirilmesinin istenilmesine,
3. Dava konusu sınavın ve sınavda sorulan soruların iptali istemiyle İdare Mahkemelerine açılan dava olup olmadığının, var ise neticelerinin bildirilmesinin istenilmesine,
4. Yazılı sınavda davacıya sorulan soru ve cevap anahtarının ve uyuşmazlığa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin asıllarının ya da onaylı örneklerinin istenilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Ara karara ilişkin verilen cevap yazısında ise, MEB Merkezi Sistem Sınav Yönergesi hükümleri gereğince 2015 yılında yapılan sınavlara ait sınav evraklarının saklama süresi dolduğundan imha edildiği için bahsi geçen sınava ait istenilen evrakların gönderilmesinin mümkün olmadığı bildirilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgeler incelendiğinde; Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme yazılı sınavının, Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nde belirtilen usule uygun olarak yapılıp sonuçlandırıldığı ve davacı tarafından ileri sürülen sebeplerin söz konusu yazılı sınavın iptalini gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından yazılı sınavda mevzuata ve hukuka aykırlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Bu itibarla, sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Dosyanın incelenmesinden; Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav ve Değerlendirme Kurullarınca 278 adet "Alan Bilgisi", 780 adet "Genel Kültür" sorularının ve "Genel Kültür" cevaplarının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara bir Alan Bilgisi ve bir Genel Kültür sorusunun sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.
Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültürü ve genel yeteneği"ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda; yapılan sözlü sınav öncesinde, "Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi" ile "Genel kültür ve genel yetenek" kritelerini değerlendirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan 63 puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırlık görülmemiştir.
Sözlü sınavın mevzuata uygun olarak yapıldığı kanaatine varıldığından, … Mülhakat Adliyesi sözlü sınav sonuçlarında ve bu doğrultuda yapılan atamalarda da hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacının, hukuka uygun bulunan sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine hükmedilmesi istemi de yerinde görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin "Sözlü Sınav" başlıklı 15/A maddesinin ve "Başarı Sıralaması" başlıklı 15/B maddesinin; 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik'le değiştirilen "Sınav Şartı" başlıklı 8. maddesinde yer alan "... ve sözlü sınavda ..." ibaresinin ve "Sözlü Sınav" başlıklı 12/A maddesinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. 28/06/2015 tarihinde yapılan Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü ve İdari İşler Müdürlüğü Görevde Yükselme Yazılı Sınavı ile davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlem, … Mülhakat Adliyesi sözlü sınav sonuçları ve bu sonuçlara göre yapılan atamalar ile sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarına ilişkin istemler yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan … TL tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30(otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 30/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.